Ūly Otan soǧysy… 1941-1945 jyldary 1418 künge sozylǧan sūrapyl soǧys būrynǧy Keŋes odaǧy atalǧan alyp memleketke qaraǧan respublika tūrǧyndary üşın faşizmnen el men jerdı qorǧaǧan qasiettı maidan bolǧany aiqyn. Būl alapat aiqasqa bızdıŋ tuǧan elımız – Qazaqstannan 1 million 366 myŋ adam qatysqan edı.
Sūrapyl soǧysty bastan keşken erjürek maidangerdıŋ bırı – aqmolalyq Seiılbek Usin atamyz. Bügınde 97 jasqa qaraǧan ardaqty ardagerımız elordamyz Astanada aǧaiyn-tuysqandary, bala-şaǧasynyŋ ortasynda baqytty ǧūmyryn keşıp otyr. Bükıl sanaly ǧūmyrynda salauatty ömır saltyn ūstanyp kele jatqan qadırlı qariianyŋ ömırı şynymen de öskeleŋ ūrpaqqa önege bolatyny aiqyn.
…Seiılbek Ämırbekūly 1939 jyly Qiyr Şyǧysta Otan aldyndaǧy äskeri mındetın atqaryp jürgen edı. Būl kezde faşistık Germaniia Europa kındıgınde Ekınşı düniejüzılık soǧysty bastap jıbergen bolatyn. Sodan Keŋes odaǧyn da qandy qyrǧynǧa qamdana tüstı. Äskerde jürgenderdı bırden daiyndyqqa aldy.
Äskeri ömırge äbden şyŋdalǧan Seiılbek Usin soǧysty 1-ınşı Ukrain maidanynan bastaidy. Ataqty general Rybalko basqaratyn gvardiialyq tank diviziiasynda bailanysşy bolady. Bırneşe ret auyr şaiqastarǧa qatysqan qazaq jauyngerınıŋ bılıktılıgı men batyldyǧyn aŋǧarǧan äskeri basşylyq ony aldyŋǧy şeptegı auyr ūrystarǧa jıberedı. Söitıp, Ukrainanyŋ Kiev jäne Harkov qalalarynda qiian-keskı ūrystarda erlıgımen közge tüsken maidanger Polşa, Vengriia jäne Rumyniia jerlerın de azat etuge qatysady. Jyl saiyn 9 mamyrda keudesıne jarqyratyp taǧyp jüretın «Erlıgı üşın» medalı sol jan alyp, jan berısken künderdıŋ belgısı, erlıgınıŋ kuägerı dese bolady.
– Men soǧystyŋ soŋǧy künderı Bolgariiany azat etu maidanynda jürgen edım. Sodan Berlinnen bır-aq şyqtyq. Berlindı alu operasiiasyna qatystym. Jeŋıs künın osynda qarsy alǧan edım. Alaida men üşın soǧys 9 mamyrda aiaqtalǧan joq. Äskeri basşylyqtyŋ şūǧyl būiryǧymen Chehoslovakiiaǧa jöneldık. Būl kezde nemıs faşisterınıŋ jeŋılgenı moiyndalyp qoiǧan. Soǧan qaramastan, ol jaqta joiqyn ūrystar jalǧasyp jatqan. Söitıp, bız Chehoslovakiiadaǧy jaudyŋ soŋǧy jendetterın talqandap qaittyq. Osylaişa, men üşın soǧys tek 17 mamyrda aiaqtaldy. Eŋ ökınıştısı sol, Jeŋıstı toilap, endı üige qaitamyz dep jürgen qanşama maidandas dostarym osy şaiqastarda qazaǧa ūşyrady, – dep eske alady osydan 72 jyl būrynǧy oqiǧany esıne alǧan ardaqty ardager.
Seiılbek ata soǧystan keiın eŋ meiırlı mamandyqty taŋdap, auyl mektebınde mūǧalım bolyp eŋbek jolyn bastaidy. Äskerde şyŋdalǧan tärtıbı men talapşyldyǧy onyŋ jūmys babyndaǧy abyroiyn köterıp, Aqmola audandyq bılım bölımı basşylyǧy Seiılbek Usindı mektep direktory etıp taǧaiyndaidy. Osylaişa, maidanger ūstaz myŋdaǧan şäkırtterdıŋ ūstazy bolady. Täjıribesı tolysyp, bılıktılıgı arta tüsken mamandy audan basşylyǧy tyŋ igeru kezınde audandyq partiia komitetınıŋ ügıt-nasihat bölımıne meŋgeruşısı qyzmetıne şaqyrady. Keiınnen audandyq atqaru komitetı töraǧasynyŋ orynbasary mındetın de abyroimen atqarady.
Seiılbek atanyŋ öskeleŋ ūrpaqqa önege bolatyn bır erekşe qasietı – salauatty ömır saltyn ūstanatyny. Ünemı jaiau jüru jäne jügırudı janyna serık etken ardagerdı talai jarystardan da körıp qyzyǧatyn edık. Sondai-aq, qadırlı ardager Astana qalasynda ötetın türlı şaralarǧa belsendı qatysady. Jastarmen kezdesulerge asa yqylaspen barady.
Qaşan körseŋ de boiyn tık ūstap, sergek jüretın aqsaqaldyŋ taǧy bır aitarlyq erekşelıgı – şyǧarmaşylyq qabıletı. Ūzaq jyldar «Arqa ajary», «Akmolinskaia pravda», «Astana aqşamy», «Vecherniaia Astana», audandyq «Prizyv» jäne «Ūran» gazetterıne üzbei maqalasy şyǧatyn Seiılbek Usindı jergılıktı baspasöz ūiymdary qūrmet tūtady.
«Astana aqşamy» gazetınıŋ qūrmettı tılşısı» degen ataǧy bar ardaqty maidangerdı astanalyq basylymnyŋ qyzmetkerlerı erekşe qadırlep, maqalalary körınbei ketse, «Osy bızdıŋ Usin atamyzdyŋ maqalasy körınbei kettı ǧoi, bıreuıŋ bılıŋderşı…» dep ızdestırıp jatady.
Künı keşe ardager ataǧa habarlastyq.
– Mereke bärımızge de qaiyrly bolsyn. Menı joǧaltyp jatsyŋdar ma?! Qazır üiden köp şyǧa qoimaimyn. Eptep densaulyǧym syr bergendei me, jas degen özınıkın alady eken. Eŋ bastysy, elımnıŋ täuelsız däuırın körıp, Astanamyzdyŋ körkeiıp jatqanyna kuäger bolyp jürmın. Menıŋ 19 nemerem, 20 şöberem bar, mıne, osylardyŋ ortasynda ömırdıŋ qyzyǧyna bölenıp jatqan jaiym bar. Bar tılegım – el-jūrtymyz aman bolyp, Qazaqstan älemdegı örkeniettı elderdıŋ qataryna qosylyp, halqymyzdyŋ abyroiy asqaqtai bersın, – dedı qart maidanger keleşekke senımmen qarap.
Ǧalym Qojabekov
