Astanada Şanhai yntymaqtastyq ūiymyna müşe memleketter basşylarynyŋ keŋesı öttı. Qazaqstan Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev keŋestıŋ keŋeitılgen qūramdaǧy otyrysyna qatysty.
Otyrystyŋ kün tärtıbıne säikes taraptar Şanhai yntymaqtastyq ūiymynyŋ qazırgı jaǧdaiyna jäne ony damytu perspektivasyna qatysty mäselelerdı talqylap, ūiym aiasynda yntymaqtastyqty ılgerıletu jönındegı bırlesken qadam jasau jaiy, sondai-aq, halyqaralyq jäne öŋırlık özektı mäseleler jönınde pıkır almasty.Memleket basşysy basqosudyŋ töraǧasy retınde otyrysty aşyp, Ündıstan men Päkıstandy Şanhai yntymaqtastyq ūiymynyŋ tolyq qūqyly müşesı etıp qabyldau räsımınıŋ aiaqtalǧanyna nazar audaryp, sammittıŋ tarihi maŋyzdylyǧyn atap öttı.
– Ūiymnyŋ qūramy alǧaş ret keŋeiıp otyrǧandyqtan, bızdıŋ osy kezdesuımız tarihi şaraǧa ainalady desem, artyq aitqandyq emes. Bügınnen bastap Ündıstan Respublikasy men Päkıstan İslam Respublikasy Şanhai yntymaqtastyq ūiymynyŋ tolyq qūqyly müşesı boldy. Endı ūiymnyŋ jauapkerşılık aiasy 3 milliardtan astam tūrǧyny bar aumaqty qamtidy. Sonymen, ol «Şanhai segızdıgı» siiaqty institusionaldyq damudyŋ jaŋa kezeŋıne qadam basty. Bügınde bız ŞYŪ keŋıstıgıne ırgeles keibır aimaqtarda jaǧdai uşyǧyp, geosaiasi şielenıstıŋ örşi tüskenıne kuä bolyp otyrmyz. Osy oraida ŞYŪ-ǧa müşe memleketter basşylarynyŋ Halyqaralyq terrorizmge qarsy bırlesken ıs-qimyl turaly mälımdemesın qabyldauymyz der kezınde jasalǧan qadam boldy, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Memleket basşysy qol qoiuǧa ūsynylǧan Ekstremizmge qarsy ıs-qimyl jönındegı ŞYŪ konvensiiasynyŋ özektılıgıne de toqtaldy. Sonymen qatar, Qazaqstan Prezidentı «Beibıt missiia» atauymen ötkızılgen bırlesken antiterrorlyq jattyǧulardyŋ ūiymǧa müşe memleketterdıŋ täjıribe jüzındegı yntymaqtastyǧyn nyǧaituǧa qosqan ülesın atap ötıp, biylǧy säuır aiynda Astana qalasynda ūiymdastyrylǧan «Esırtkısız älem üşın» atty halyqaralyq aksiiaǧa qatysqany üşın barlyq tarapqa rizaşylyǧyn bıldırdı.Nūrsūltan Nazarbaev öz sözınde ŞYŪ-nyŋ halyqaralyq ūiymdarmen jäne bırlestıktermen yntymaqtastyqty nyǧaitu jönındegı jūmysyna jeke toqtaldy. Qazaqstan Prezidentı ūiym aiasynda ekonomikalyq kooperasiiany ılgerıletu mäselesıne nazar audaryp, osy saladaǧy jaŋa institusionaldyq mümkındıkterdı atap öttı.
– Şanhai yntymaqtastyq ūiymyna müşe memleketterdıŋ ükımetterı arasyndaǧy halyqaralyq avtomobil tasymaly üşın qolaily jaǧdai jasau jönındegı kelısım küşıne endı. Euraziialyq ekonomikalyq odaq jobalarynyŋ «Jıbek jolynyŋ ekonomikalyq beldeuı» bastamasymen ūştasuyn eskerer bolsaq, öŋırlık sauda-ekonomikalyq yntymaqtastyqtyŋ bolaşaǧy jarqyn ekenı baiqalady. Keleşekte ŞYŪ erkın sauda aimaǧyn qūru özara saudanyŋ artuyna septıgın tigızedı. Mädeni-gumanitarlyq yntymaqtastyq ta qyzmetımızdıŋ maŋyzdy baǧyty bolyp sanalady. Osyǧan orai Şanhai yntymaqtastyq ūiymy universitetın qūru jäne onyŋ qyzmetı turaly kelısımge qol qoiylǧanymen qūttyqtaimyz, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Sondai-aq, Memleket basşysy ŞYŪ-ǧa müşe memleketterdıŋ 2017-2018 jyldardaǧy turizm salasyndaǧy yntymaqtastyǧy baǧdarlamasyn ıske asyru jönındegı bırlesken jūmys jospary aiasyndaǧy özara ıs-qimyldyŋ belsendı bolatynyna nazar audardy.Qazaqstan Prezidentı elımızdıŋ BŪŪ Qauıpsızdık Keŋesınıŋ tūraqty emes müşesı retınde öŋırlık jäne jahandyq qaqtyǧystardy şeşuge bar küş-jıgerın saluǧa ūmtylatynyn mälımdedı.
Memleket basşysy Qazaqstannyŋ iadrolyq qarusyzdanu men taratpau ideiasyn berık qoldaitynyn atap ötıp, elımız Soltüstık Koreiadaǧy iadrolyq qaruǧa qatysty problemany retteu jönındegı kelıssözderdı tezırek qaita bastaudy qūptaitynyn aitty.Qazaqstan Prezidentı «jasyl energetikany» damytu baǧytynda elımızde atqarylyp jatqan jūmystarǧa da toqtaldy.
– Bügın barlyǧymyz «Bolaşaqtyŋ energiiasy» ūranymen dünie jüzılık «EKSPO-2017» mamandandyrylǧan körmesınıŋ aşylu räsımıne qatysamyz. Bırneşe ai boiy būl jerde ekologiialyq taza energetika salasyndaǧy eŋ ozyq tehnologiialar körsetıletın bolady. Astanadaǧy EKSPO körmesı nätijelerınıŋ ŞYŪ-nyŋ barlyq elderı jäne jalpy halyqaralyq qoǧamdastyq üşın paidasy zor bolady dep ümıttenemın, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Soŋynda Memleket basşysy ūiymdy damytudyŋ barlyq basty baǧyttary boiynşa özara ıs-qimyldyŋ joǧary deŋgeiıne memleketter ortaq küş-jıger jūmsaǧanda ǧana qol jetkızuge bolatynyn atap öttı.Otyrysta, sondai-aq, QHR Töraǧasy Si Szinpin, Qyrǧyz Respublikasynyŋ Prezidentı Almazbek Atambaev, Resei Federasiiasynyŋ Prezidentı Vladimir Putin, Täjıkstan Respublikasynyŋ Prezidentı Emomali Rahmon, Özbekstan Respublikasynyŋ Prezidentı Şavkat Mirziioev, Ündıstan Respublikasynyŋ Premer-ministrı Narendra Modi, Päkıstan İslam Respublikasynyŋ Premer-ministrı Navaz Şarif, Auǧanstan İslam Respublikasynyŋ Prezidentı Aşraf Ǧani, Belarus Respublikasynyŋ Prezidentı Aleksandr Lukaşenko, Moŋǧoliia Prezidentı Sahiagiin Elbegdorj, Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ Bas hatşysy Antoniu Guterriş, Şanhai yntymaqtastyq ūiymynyŋ Bas hatşysy Raşid Alimov, ŞYŪ Öŋırlık antiterrorlyq qūrylymynyŋ atqaruşy komitetınıŋ direktory Evgenii Sysoev, TMD Atqaruşy komitetınıŋ töraǧasy – atqaruşy hatşy Sergei Lebedev, Aziiadaǧy özara yqpaldastyq jäne senım şaralary keŋesınıŋ Aziiadaǧy atqaruşy direktory Gun Szianvei, Oŋtüstık Şyǧys Aziia elderı qauymdastyǧynyŋ Bas hatşysy Le Lyong Min, Ūjymdyq qauıpsızdık turaly şart ūiymy Bas hatşysynyŋ orynbasary Amanjol Janqūliev söz söiledı.
Is-şara reglamentıne säikes, otyrys soŋynda Şanhai yntymaqtastyq ūiymyndaǧy töraǧalyq Qytai Halyq Respublikasyna öttı.Şanhai yntymaqtastyq ūiymyna müşe memleketter basşylary otyrysynyŋ qorytyndysy boiynşa Şanhai yntymaqtastyq ūiymyna müşe memleketter basşylarynyŋ Astana deklarasiiasy jäne basqa da bırqatar qūjattar qabyldandy.
