JAN-DÜNİENIŊ JAŊǦYRYǦY
Ūnatqan ännıŋ kompozitoryna emes, eŋ aldymen mätın avtoryna män beru ädetımız bolyp ketken. Sol siiaqty aqyn Marfuǧa Bektemırovanyŋ esımın alǧaş ret änşı Eralhan Äbışev oryndaityn «Aqquym menıŋ, qaidasyŋ?» änı şyqqan kezde tanydyq. Sonda osy ännıŋ sözın jazǧan adamnyŋ jyr aqquy atanǧan Marfuǧa Aithojinamen attastyǧyna nazar audarǧanbyz. Būl bergı jaǧy eken, Marfuǧa Bektemırova men orystyŋ ataqty aqyny Marina Svetaevanyŋ jyldary basqa bolǧanmen, tuǧan künderı bır bolyp şyqty.
Taǧdyr maŋdaiyna ūzaq ǧūmyr jazbaǧan ekı aqyn da poeziiadan bölek prozaǧa qalam tartty. Jaqynda aqyn retınde tanylǧan Marfuǧanyŋ qalamgerlık qarymyn baiqatatyn «Nūrly dünie» atty kıtap qolymyzǧa tüstı. Aqynnyŋ jary Esengeldı Süiınov qūrastyrǧan kıtapta belgılı tūlǧalardyŋ Marfuǧa Bektemırova jaily kezınde aitqan pıkırlerı, avtordyŋ äŋgımelerı men sūhbattary jinaqtalǧan.
«Jaqsy söz jaqsylyqqa jeteleidı» atty kıtaptyŋ betaşar tarauyndaǧy bır pıkırge köŋıl audaraiyq. Alaştyŋ aiauly azamaty, ǧalym Aqseleu Seidımbek Marfuǧa Bektemırovanyŋ jekelegen şumaqtaryn taldai kele, ony degdar aqynǧa balaidy. Köteretın taqyrybyn tap basyp: «Onyŋ öleŋderınıŋ altyn arqauy – adam, qoǧam, tabiǧat. Tüptep kelgende, öner ataulynyŋ tūǧyry da osy üştaǧan. Bır-bırımen ūly tūtastyqta bolatyn osy üştaǧan qūbylystan Marfuǧa bärın-bärın de taba alǧan, tani da alǧan. Onyŋ öleŋderın oqyǧanda jüregıŋ tazarady, ülken armannyŋ äldiıne bölenesıŋ. Tuǧan jerıŋnıŋ qadır-qasietın tereŋırek sezıne tüsesıŋ» deidı ol.
Kıtapty ärı qarai oqi kele, Aqseleu Seidımbektıŋ avtordyŋ şyǧarmaşylyǧy turaly aitqan pıkırıne qosylasyŋ. «Ömırımnıŋ mänı» atalatyn ekınşı taraudaǧy äŋgımelerden jylylyq esetının baiqaisyŋ. Sūlu Kökşe öŋırınıŋ perzentı Marfuǧa Bektemırova onda auyl ömırın, bala kezınde özı körgen, köŋılıne tüigen qūbylystardyŋ syryn aşady. Äsırese, «Anamnyŋ aqqulary» atty şyǧarmasy oqyrmandy bei-jai qaldyrmaidy. Avtor mūnda aqqulardyŋ tılın tapqan anasynyŋ ölımınen keiın tabiǧattyŋ osynau näzık jaratylysynyŋ jäne jetım qalǧan balanyŋ küiın ǧajap astastyrǧan.
Kıtappen attas «Nūrly dünie» äŋgımesı «Atam, äjem jäne men», «Mektepke baru hikaiasy», «Moldanyŋ emı», «Qorlyq», «İnternattaǧy ömır» atalatyn jeke-jeke bölımderge bölıngen. Mūnda da balanyŋ psihologiiasy jaqsy aşylǧan. Jalpy, kıtapty oqi otyryp, avtordan tamaşa balalar jazuşysy şyǧatyn edı dep oiladyq. «Ömırımnıŋ mänı» tarauyndaǧy äzıl äŋgımeler avtordyŋ osy janrdy da meŋgergenın baiqatady.
Marfuǧa Bektemırova qalamy qarymdy jurnalist te bolatyn. Ony kıtapty qorytyndylaityn «Asyl aǧalarmen syrlasu» tarauynan köremız. Mūnda Aqseleu Seidımbek, Säbit Dosanov, Nūrǧoja Oraz, Nesıpbek Aitūly, Tūrlybek Mämeseiıt syndy qazaq ruhaniiatyna eŋbek sıŋırgen tūlǧalarmen sūhbattary toptasqan. Avtor onda tıl, ūlt taǧdyry, auyl tynysy syndy kökeikestı taqyryptardy köteredı.
Jūqa ǧana kıtaptan avtordyŋ jan-düniesı körınedı. Esengeldı Süiınovtıŋ aituynşa, aqynnyŋ artynda taǧy bes-alty tom bolatyndai eŋbegı qaldy. Sonyŋ ışınde Anna Ahmatovanyŋ öleŋderınıŋ audarmalarynan bastap öz öleŋderı, maqalalary men sūhbattary bar. Sondai-aq, Marfuǧa Bektemırova – 20 şaqty ännıŋ avtory. Olardyŋ barlyǧyn jinaqtap şyǧaru da – uaqyttyŋ enşısınde. Al, özımız sözımızdıŋ basynda keltırgen «Aqquym menıŋ, qaidasyŋ?» änınıŋ mätının avtor segızınşı synypta oqyp jürgende jazǧan eken. Jürek qylyn şertetın osyndai tuyndylary aqynnyŋ şyǧarmaşylyǧynda älı de kezdesedı. Kompozitorlar tek osy künge deiın jaryq körgen jyr jinaqtaryn tauyp, oqi bılu kerek…
Amanǧali QALJANOV
Materialdy “Astana aqşamy” gazetınıŋ astana-akshamy.kz resmi saityna sılteme jasaǧanda ǧana paidalanuǧa rūqsat etıledı.