Jaqsy jūmys tabu – ülken jetıstık

Adamnyŋ densaulyǧy naşarlaǧan kezde jūmys ızdeuı qiynǧa tüsedı. Jyldar boiy tört qabyrǧaǧa qamalyp uaqyt ötkızuıne tura keledı. Käsıbi daiyndyq arqyly qandai mamandyqtardy aluǧa bolady? Osy mäsele töŋıregınde Nūr-Sūltan qalalyq jūmyspen qamtu ortalyǧy direktorynyŋ orynbasary Altynai Qosybaevadan sūrap bıldık. – Mümkındıgı şekteulı jandarǧa jūmys tabuǧa kezeŋ-kezeŋımen keŋes bere alasyz ba? Qaida baru kerek, kımge habarlasu kerek?
– Sız bos jūmys oryndaryn elektrondy eŋbek birjasynda, iaǧni Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgınıŋ saitynda köre alasyz. Onyŋ mekenjaiy enbek.kz. Sondai-aq sonda reziume ornalastyra alasyz, «jeke kabinet» aşyp, jūmys beruşılermen bailanys jasai alasyz. Taǧy bır nūsqasy – Beibıt­şılık köşesı, 25 üidegı äkımdıktıŋ jūmyspen qamtu ortalyǧyna habarlasu, osy sanattaǧy azamattardy jūmyspen qamtamasyz etetın bölım bar. Jeke kezek bar. Mamandar jūmys künderı 8.30-dan 18.00-ge deiın, (tüskı üzılıs 13.00-den 14.00-ge deiın) jūmys ısteidı.
Elektrondyq ükımet egov.kz portaly arqyly jūmys ızdeuşı retınde tırkeluge bolady. Būl mälımetter bızge keledı, sondyqtan ötınış beruşı osy märtebenı alady. Sodan keiın bız şaqyramyz, söilesemız. Bıraq adammen közbe-köz qarym-qatynas jasau jaqsy. Būl qandai vakansiiany ūsynu, profildeu jürgızu turaly oilanu üşın qajet.
– Endı jūmys mümkındıkterı turaly söileseiık. Mūnda jūmys ızdeuşılerge qandai bos jūmys oryndaryn ūsyna alady?
– Būl olardyŋ densaulyq jaǧdaiyna qarai qandai jūmys jasai alatyndyǧyna bailanysty bolady. Bızdıŋ jūmys ızdeuşılerdı qūrylys materialdary dükenınde kö­mekşı retınde, ırı kompaniiadaǧy call- ortalyǧynyŋ operatorlary, azamattarǧa arnalǧan memlekettık korporasiianyŋ, jūmyspen qamtu ortalyǧynyŋ qyzmetkerlerı etıp ornalastyrady. Bos jūmys oryndaryna keletın bolsaq, naqty bölu joq.
Jyl basynan berı mümkındıgı şekteulı 849 adam jūmyssyzdyqtan äleumettık qorǧau şaralarymen qamtyldy. Onyŋ ışınde 719 adam jūmysqa ornalastyryldy (onyŋ ışınde: tūraqty jūmysqa – 416 adam, uaqytşa jūmysqa – 3 adam, jastar täjıribesıne – 17 adam, äleumettık jūmys oryndaryna – 33 adam, qoǧamdyq jūmysqa 249 adam jıberıldı). Qysqa merzımdı oqytuǧa 48 adam jıberıldı.

Aspazdyqtan bastap animasiialyq öŋdeuge deiın 

– Kurstarda qandai ma­mandyqtar oqytylady? Olar qai uaqytqa jos­parlanǧan jäne niet bıl­­dıruşılerdı qabyldau qa­lai jüzege asyrylady?
– Būl – elektromonter, aspazşy, tıgınşı, baǧalau­şy, massajşy, konditer, tärbieşı, kiberqauıpsızdık mamany, veb-dizainer, sondai-aq animasiia jäne video­­graf siiaqty mamandyqtar. Tızımde sondai-aq esepşı, şaştaraz, slesar-­santehnik, kranşy, elektrik mamandyqtary da bar.
Käsıbi bılım aluǧa niet bıldıruşıler kez kelgen ua­qytta kele alady. Sondyq­tan joǧary sūranysqa ie mamandyq aluǧa niet bıldıru­şılerdı qabyldau ünemı jür­gızıledı. Kurstardan bel­gılı bır ma-
­mandyǧy joq ne­mese öz kä­sıbın özgertkısı kel­gen tūr­ǧyndar öte alady. Olar jarty jylǧa deiın oqyp, stipendiia alady. Kurs­­tar barlyq keluşılerge arnal­ǧan, bıraq mümkındıgı şek­teulı adamdarǧa basymdyq berıledı. Oqytu eŋbek nary­­ǧynda sūranysqa ie maman­­dyqtar boiynşa jürgızıledı. Bız osydan bastaimyz.

Arnaiy kvota qarastyrylǧan

– Būl mamandyqtardy kım taŋdaidy?
– Olardy Qazaqstan Res­publikasy Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgı anyqtaidy jäne kım jattyqtyratyny ūjymdyq türde şeşıledı. Būǧan Käsıpkerler palatasy men elorda äkımdıgınıŋ ökılderı qatysuda.
– Jūmys beruşıler tarapynan mügedektıgı bar adamdardy jūmysqa ornalastyruǧa kömek körsetu daiyndyǧyna bailanys­ty jaǧdai özgere me?
– «Jūmyspen qamtu turaly» zaŋda ärbır jūmys beruşı, käsıporynnyŋ menşık nysanyna qaramastan, eger ştat 50 adamnan asatyn bolsa, mügedekterge kvota boiynşa jūmys oryndaryn qūruǧa mındettı deidı. Elordaǧa keletın bolsaq, eger ūiymda 50-den 100 adamǧa deiıngı qyzmetkerler sany bolsa, onda jūmys oryndarynyŋ 2%-y, 101-den 250 -3%-ǧa deiın, 250-den joǧary jäne odan joǧary 4% boluy kerek. Sondai-aq jūmys beruşı Jūmyspen qamtu ortalyǧyna bos jūmys oryndary turaly aqparat beruı kerek.
Bız apta saiyn jūmys beruşılermen tek osy ta­qy­rypta – mümkındıgı şekteulı adamdardy jūmysqa ornalas­tyru boiynşa kezdesuler ötkızemız. Bırden bas tartuǧa sebep ızdeitınder bar. Bıraq bırden jauap beretınder de barşylyq. Menıŋ oiymşa, jaǧdai jaqsy jaqqa özgerude.

Eŋbek jönındegı standarttar

– Densaulyq saqtau jäne äleumettık damu ministrı­nıŋ būiryǧymen 2016 jyl­dan bastap jūmys or­nyn ūiymdas­tyrudyŋ arnaiy standarttary qa­byl­dandy. Jūmys beru­şıler olardy eskere me?
– Kez kelgen ǧimaratta mügedekter üşın qolje­tımdılık standarttary bar. Pandus, lift, taktildı taqtaişanyŋ boluy mındettı. Kez kelgen ǧimarat iesı osy jaǧdailardy qam­­tamasyz etuı kerek. Sondai-aq «Mügedekterge arnalǧan arnaiy jūmys» baǧdarlamasy bar. Eger jūmys beruşı mügedektıgı bar adamdy jaldaǧysy kelse, ol özıne arnaiy jūmys ornyn ūiymdastyra alady. Arnaiy koliaskaǧa retteitın ergonomikalyq üsteldı, osy qyzmetkerge ǧana jaramdy jabdyqty, Brail pernetaqtasy bar kompiuterdı jäne osy şriftpen basyp şyǧaruǧa arnalǧan printerdı satyp alady. Mügedekter arbasyna qanşa oryn bolu kerektıgın anyqtaityn standarttar da bar.
Jūmys beruşı qajettı jabdyqty satyp alǧanyn rastaityn qūjattardy körsetedı jäne bız oǧan jūmsalǧan aqşany qaitaramyz. Mügedektıgı bar adam būl ūiymda bır jyl jūmys ısteitın bolady. Eger ol ketse, bız basqa kandidaturany ūsynamyz.
– Olar ūzaq jūmys ıstei me?
– Būl ärtürlı jolmen bolady. Ömır bolǧan soŋ köp närse özgerıp otyrady.
– Jūmyspen qamtu ortalyǧynyŋ qyzmetkerlerı äleumettık käsıpkerlermen bırge me?
– Qazır äleumettık käsıpkerlıktı damytudyŋ jaŋa tolqyny tūr. Men olardy köp dep aita almaimyn, bıraq bar. Būl äleumettık şeberhananyŋ negızın qalauşy Emin Askerov pen Ardaq Otarbaev, olar arbalardy jöndeitın qyzmet körsetu ornyn aşqan. Köru qabıletı naşar adamdar zaǧip jandarǧa arnalǧan kıtaphanada jūmys ısteidı. Bız äleumettık käsıpkerlermen yntymaqtasamyz, ötınış beruşılerdı jıberemız.