Qalalyq mäslihattaǧy tūraqty komissiianyŋ kezektı jariia tyŋdauynda densaulyq saqtau ūiymdarynyŋ memlekettık qyzmetter körsetudegı zaŋdylyqtardy saqtau mäselesı qaraldy. Mäslihat hatşysy Erlan Kanalimov töraǧalyq etken otyrysqa deputattar, densaulyq saqtau mekemelerı basşylary, qala audandary äkımderınıŋ orynbasarlary qatysty.
Hatşy jariia tyŋdaulardy daiyndau şeŋberınde mäslihat deputattary memlekettık qyzmet körsetu boiynşa halyqtan köp şaǧym tüsken bırqatar medisinalyq ūiymdardy bır apta boiy aralaǧanyn jetkızdı. Ol sondai-aq soŋǧy jyldary medisina salasynda köptegen jetıstıkterge qol jetkızılıp jatsa da, şeşılmei kele jatqan mäseleler az emes ekenın atap aitty. Otyrysta osy taqyrypty keŋınen aşyp, deputattar saualyna jauap beru üşın Nūr-Sūltan qalalyq Qoǧamdyq densaulyq saqtau basqarmasynyŋ basşysy Timur Mūratovtyŋ baiandamasy tyŋdaldy. Onyŋ aituynşa, memlekettık qyzmetter reestrıne säikes, densaulyq saqtau salasynda körsetıletın 19 memlekettık qyzmet türı bar. Sonyŋ ışınde 13 qyzmet BMSK, iaǧni bastapqy medisinalyq sanitarlyq kömek beru deŋgeiınde körsetıledı. Oǧan emhanaǧa tırkelu, därıger qabyldauyna jazylu, därıgerdı üige şaqyrtu, medisinalyq ūiymnan anyqtama, uaqytşa eŋbekke jaramsyzdyq turaly paraq jäne anyqtama alu, transplantasiia maqsatynda tın jäne aǧzany ölgennen keiın donorlyqqa beruge kelısu nemese tırı kezınde bas tartudy tırkeu, nauqastardy stasionarǧa jatqyzuǧa joldama, kölık qūraldaryn basqaruǧa rūqsat etetın anyqtama beru, mındettı medisinalyq tekseruden ötkızu, sanatorlyq-kurorttyq em qajettıgı turaly ūiǧarym şyǧaru, azamattardyŋ keibır sanatyna medisinalyq būiym, därılık zattar men arnaiy emdık önımder beru, TMKKK şeŋberınde Qazaqstan azamattarynyŋ şetelde emdeluıne nemese olardy emdeuge şetelden maman şaqyrtuǧa joldama berudıŋ dūrystyǧy turaly qūjattardy qarau jäne qabyldau jatady.
Qazırgı taŋda, qaladaǧy halyq sanyn eseptesek, bızge taǧy 10 emhana kerek. Bır emhananyŋ küşın 60 myŋ tūrǧynǧa eseptegende künıne 500 adamnyŋ keluı – qalypty prosess. Al bızde emhanalarda 80-90 myŋǧa deiın tūrǧyn tırkelgen. Būl sol maŋda taǧy da emhana salu qajettıgın bıldıredı» dedı basqarma basşysy
Sonymen qatar 5 qyzmet stasionarlarda, 1 qyzmet joǧary medisina kolledjı jäne 1-euı jedel järdem qyzmetı arqyly körsetıledı. Osy 19 memlekettıŋ 18-ı avtomattandyrylǧan. Qazırgı taŋda memlekettık qyzmettı elektrondy türde körsetude oŋ dinamika baiqalady. 2022 jyldyŋ I toqsanyndaǧy jūmys qorytyndysy boiynşa barlyǧy 2967507 qyzmet körsetılse, sonyŋ 12,2 paiyzy qaǧaz, 87,8 paiyzy elektrondy türde körsetılgen. Ötken jyldyŋ säikes kezeŋıne qaraǧanda, biyl körsetıletın qyzmet türlerı 14,2 paiyzǧa artsa, elektrondy türde qyzmet körsetu 11,6 paiyzǧa köbeigen.
– Jyl basynan berı bızdıŋ basqarma memlekettık qyzmet körsetu sapasyn ışkı memlekettık basqaru boiynşa funksiiany jüzege asyruǧa kırıstı. Maqsat – baqylauǧa alynǧan nysandardyŋ kemşılıkke jol bermeuıne yqpal etıp, sol olqylyqty anyqtap, joiu. Bekıtılgen jospar boiynşa tekseruge 12 ūiym jatady. Bügıngı taŋda 2 medisinalyq ūiym tekserılıp bıttı. Anyqtalǧan kemşılık boiynşa jospar jasalyp, jūmys jalǧasyp jatyr, – dei kele, basqarma basşysy densaulyq saqtau salasyndaǧy eŋ özektı mäselenıŋ bırı BMSK körsetetın medisinalyq ūiymǧa halyqty tırkeu ekenın aitty.
Sapaly qyzmet bärIne ortaq
Elordada erekşe qajettılıgı bar adamdardyŋ medisinalyq qyzmetke qoljetımdılıgı üşın medisinalyq ūiymdardyŋ bärı pandus, şaqyrtu tetıkterı, mügedekterge arnalǧan arbamen qamtamasyz etılgen. Degenmen keibır emdeu mekemelerındegı kıreberıs joldardyŋ jaisyzdyǧy, tūraqtardaǧy oryndardyŋ jetkılıksızdıgı mäselesın şeşu kerek.
Euraziialyq medisina qauymdastyǧynyŋ vise-prezidentı Nadejda Petuhova densaulyq saqtau salasyndaǧy memlekettık qyzmet sapasyn baqylaudy qamtamasyz etu üşın qabyldanyp jatqan şaralar turaly baiandady.
Deputattar elordadaǧy uaqytşa beiımdeu jäne detoksikasiia ortalyǧynyŋ müşkıl halın aityp, būl mäselenı jyldam şeşu kerektıgın jetkızdı. Alaida qarjylandyru mäselesı şeşılmegen būl ortalyqtyŋ jaiy bölek taqyryp etıp, köterudı qajet etedı. T.Mūratov ony jergılıktı biudjetten qarjylandyru üşın arnaiy bölek tarif bekıtu kerek ekenın aita kele, būl turaly basqarma atynan Densaulyq saqtau ministrlıgıne hat joldanǧanyn aitty.
Baspana mäselesı qalai şeşıledı?
Medisina qyzmetkerlerın baspanamen qamtamasyz etu mäselesıne qatysty deputattar saualyna basqarma basşysy būl baǧytta üş joba qarastyrylyp jatqanyn aityp, jauap berdı.
«Menıŋ bıluımşe, Qūrylys basqarmasy qolǧa alǧan üş jataqhananyŋ ekeuı boiynşa jobalyq-smetalyq qūjaty daiyn, jer telımı bölıngen. Solardyŋ bırınde qūrylys jürgızuge merdıger mekeme anyqtaldy, al bır joba qūjatyn daiyndau ısı älı aiaqtalmady. Sondyqtan äzırge tek ekı jataqhana salynady dep kütıp otyrmyz. Bır aita keterlıgı, medisina qyzmetkerlerı jalaqysynyŋ köterıluı osy mäselenıŋ 50 paiyzyn şeşuge yqpal ettı. Baspanaǧa mūqtaj medisina qyzmetkerlerınıŋ tızımı 2020 jyldyŋ ortasyna taman 47 paiyz qysqardy. Sebebı olardyŋ köbıne pandemiianyŋ kömegı tidı, bırazy nesielerın jauyp, ipotekaǧa üi aldy. Bıraz jedel järdem qyzmetkerlerı, pulmonologtar, reanimatologtar, infeksionister baspana mäselesın şeşıp aldy» dedı T.Mūratov.
Temırjol auruhanasy atalatyn №3 köpsalaly auruhananyŋ 7 korpusynyŋ ekeuı ǧana jūmys ıstep, beseuınıŋ bos tūru sebebın sūraǧan deputattarǧa basqarma basşysy bos tūrǧandarynyŋ üşeuı resmi türde apattyq jaǧdaidaǧy ǧimarat dep tanylǧanyn jäne olardy sürıp tastauǧa jobalyq-smetalyq qūjat daiyndalyp jatqanyn aitty. Söitıp qarjy bölıngennen soŋ qoldanystaǧy ekeuıne kürdelı jöndeu jürgızılıp, zamanaui talaptarǧa sai etıp keltırıledı.
Elordada tıs protezdeu qyzmetın jyl saiyn 4000-ǧa juyq mūqtaj adam paidalanady, bıraq solardyŋ köpşılıgı materialdyŋ sapasyna şaǧymdanady. Osyǧan orai, E.Kanalimov Jūmyspen qamtu jäne äleumettık qorǧau basqarmasyna äleumettık osal azamattardyŋ tısterın protezdeu mäselelerıne qatysty erejelerdı qaita qarap, özgerıs engızudı tapsyrdy. Olardy äldeqaida sapaly jäne tözımdırek etıp jasau mäselesın pysyqtau kerektıgın alǧa tartty. Sonymen qatar biyl jyl basynan berı iKomek qyzmetınen tüsken 30 myŋ şaǧymnyŋ 20 myŋǧa juyǧy bastapqy medisinalyq-sanitarlyq kömek körsetuge qatysty bolǧany belgılı boldy. Hatşy soǧan bailanysty medisina salasy ardagerlerın, qazırgı därıgerlerdı, emdeu mekemelerı direktorlaryn, mamandardy osy salanyŋ jaǧdaiyn jaqsartu üşın naqty ūsynys daiyndauǧa şaqyrdy.
Tırkeluşı köp, maman tapşy
Jariia tyŋdauda Erlan Kanalimov emhanalarǧa tırkelu mäselesın bölek köterıp, ärıptesterınen osyǧan qatysty ūsynystar küttı. Ol äsırese tırkelgen halyq sanynyŋ är emdeu mekemesınde ärtürlı kölemde ekenıne, iaǧni bır emhana qyzmetkerıne şekten tys salmaq tüsıp otyrsa, ekınşısıne az adam qabyldanyp jatuy dūrys emestıgıne toqtaldy. Osyǧan orai, elordanyŋ jalpy halyqty barlyq emhanaǧa teŋdei bölu turaly aitylǧan ūsynysqa T.Mūratov qarsy boldy.
«Qazırgı taŋda, qaladaǧy halyq sanyn eseptesek, bızge taǧy 10 emhana kerek. Bır emhananyŋ küşın 60 myŋ tūrǧynǧa eseptegende künıne 500 adamnyŋ keluı – qalypty prosess. Al bızde emhanalarda 80-90 myŋǧa deiın tūrǧyn tırkelgen. Būl sol maŋda taǧy da emhana salu qajettıgın bıldıredı» dedı basqarma basşysy.
Halyq sanynyŋ artuyna bailanysty bas qaladaǧy densaulyq saqtau salasyndaǧy özektı mäsele – därıger jetıspeuşılıgı. Äsırese balalardy qaraityn mamandar jetıspeitını aityldy. Deputattar tarapynan medisinadaǧy salalyq därıgerlerge kezektıŋ ūzaqtyǧy, tıptı olardyŋ qabyldauyna jazylu üşın kezektı ailap kütu sebebı sūraldy.
«Būl – öte kürdelı mäsele, bızde salalyq därıgerler jetıspeidı jäne ol mäsele taiau uaqytta şeşıle qoimaidy da, äsırese balalar därıgerıne qatysty solai. Qalada jyldan-jylǧa salalyq därıgerlerge qajettılık boiynşa tiıstı kadrlarǧa qol jetkızu qiyndai tüskenın bas därıger jasyrmady. Sebebı demografiialyq dümpu jäne migrasiia küşımen elorda halqy jylyna 55 myŋ adamǧa köbeiıp otyrady. Būl degenımız – astanaǧa jylyna barlyq saladaǧy medisinalyq personaly tolyq, zamanaui jabdyqtalǧan jaŋa bır emhana salu kerek degen söz.
