Jastar saraiy – jastardyŋ ruhani-mädeni damuyna jäne būqaralyq sportpen ainalysuǧa taptyrmaityn ortalyq, oqudan tys uaqytta paidaly düniemen ainalysyp, bos uaqytyn tiımdı ötkızgısı keletın belsendı jastardyŋ basyn qosatyn nysan. 1974 jyly negızı qalanǧan mädeni ortalyqta Selinograd, Aqmola jäne Astana qalasyna tiesılı oblystyq, respublikalyq, halyqaralyq deŋgeidegı ıs-şaralar ötedı.
Jarty ǧasyrlyq tarihy bar mädeni-ruhani ortalyqqa arnaiy baryp, qūttyqtap, şyǧarmaşylyq ūjymmen kezdesıp, atqarylyp jatqan igılıktı bastamalarmen tanystyq.
– Jastar saraiy – kreativtı klasterdı ılgerıletetın oryn. Mūnda suret galereialary, jastarǧa arnalǧan kovorking-ortalyqtar jäne performansqa arnalǧan aimaqta jastar öz äleuetın ıske asyryp, ideiasy men ūsynysyn talqylaidy, täjıribe almasady. Kreativtı jastarǧa arnalǧan şyǧarmaşylyq hab sanalady, – dedı Jastar saraiynyŋ direktory Mädi Taipin.
Mūnda 200-den astam önerpazy bar 14 şyǧarmaşylyq ūjym jūmys ısteidı. Elordalyqtar türlı ūlttyŋ biın üirengısı kelse, «Meruert» zamanaui bi ansamblın, «Uaqyt» bi teatryn, «Rovesnik» halyq bi ansamblın, «Raduga» zamanaui jäne estradalyq bi studiiasyn taŋdai alady. Jasöspırımder men jastardyŋ än oryndau qabıletın şyŋdaityn «DoStar» vokal mektebıne, «Andergraund» muzyka studiiasyna, halyq muzykalyq aspaptaryn üiretetın üiırmege qyzyǧatyndar köp. Sondai-aq «M-öner» teatr studiiasyna, «PrimaVera» sän jäne sūlulyq studiiasyna, «Sirius» sirk önerı mektebıne, beineleu önerı şeberhanasyna jäne armrestling seksiiasyna qatysyp, önerdıŋ san türın meŋgeruge bolady. «Jastar» skaut kluby talapty, talantty jastardyŋ elge tanyluyna jaǧdai qalyptastyrsa, «Sharm models» modelder mektebıne 40 jastan asqan adamdar bara alady.
– Jastar saraiy – mädeni-demalys, sport-sauyqtyru baǧytyn qamtityn köpfunksiialy keşen. Būl mekemenı qūru ideiasy tyŋ igeru jyldarynda paida bolǧan-dy. Saraidy jobalau jäne säulet şeşımderımen säuletşı A.Polianskiidıŋ toby ainalysty. 1974 jyly Jastar saraiy paidalanuǧa berılıp, 1975 jyly 20 nauryzda tanystyryldy. Saraida balalarǧa, jastar men eresekterge arnalǧan mädeni-būqaralyq, oiyn-sauyq ıs-şaralary: konsertter, muzykalyq keşter, spektaklder, körmeler, prezentasiialar, bılım beru jäne ıskerlık kezdesuler, seminarlar, premeralyq körsetılımder, körkemöner körmelerı, halyqtyŋ äleumettık osal toptaryna jäne erekşe qajettılıgı bar adamdarǧa arnalǧan ıs-şaralar ūiymdastyrylady, – dedı ortalyq basşysy.
Mūndaǧy sport keşenıne bassein men sport zal kıredı. Onda sport ıs-şaralary ötıp, sport seksiialary jūmys ısteidı jäne eresekter men balalarǧa arnalǧan jattyǧular ötedı.
– Bızdıŋ önerpazdar respublikalyq jäne halyqaralyq konkurstarda tabysty öner körsetıp keledı. Mäselen, Alina Saǧynbaeva – «Jas qanat-2023» respublikalyq jas oryndauşylar baiqauynyŋ finalisı, «Liberta Creativa» halyqaralyq baiqauynyŋ jeŋımpazy, Egipette ötken «Qyzyl teŋız jūldyzy» halyqaralyq baiqauynyŋ gran-pri iegerı. Dämelı Bırjanovanyŋ da jetıstıgı az emes, ol «Bala dauysy», «Boztorǧai», «Altyn mikrofon» jäne «Şattyq» konkurs-festivalderınde önerımen köptı tamsandyryp, joǧary jetıstıkke jettı. Jas oryndauşy Jasmina Tüzelova elge bırşama tanylyp ülgerdı. «Aigölek-2020» telejobasynda jarqyrai körındı, är jyldary ötken «Bala dauysy», «Aialaǧan Astana», «Şattyq» baiqaularynyŋ jeŋımpazy atandy. Taǧy bır talantty şäkırtımız Saǧyn Ömırbaiūly «Golos. Deti (Resei)»-dıŋ finalisı boldy, – dep talantty şäkırtterımen tanystyrdy ortalyq basşysy.
Önerlı jastardy baptap, baǧyn aşatyn M-Art teatr studiiasynda ärtısterdıŋ bırneşe buyny tärbielenıp, odan keiın Qazaqstan men Reseidıŋ joǧary oqu oryndarynda käsıbi bılımın şyŋdady. Qazır teatr studiiasynyŋ tülegı Aleksandr Molochko Mäskeude jūmys ısteidı jäne sondaǧy universitette sahnalyq söileuden sabaq beredı. Ortalyqtyŋ tülekterı Mariia Suvorova men Dmitrii Suchkov käsıbi bılım alyp, Sankt-Peterburgtegı teatrda qyzmet etedı. Maqsat Şaizaq esımdı talant iesı «Şabyt» öner universitetınde bılımın jetıldırıp, öner salasynda özınıŋ ızın qaldyrdy. M-Art teatr studiiasynda jas talanttardy tanyp, baǧyn aşyp jürgen Svetlana Grabovskaia men Anjelika Kostarevanyŋ eŋbegı eren. Olardy äŋgımege tartyp, 50 jyldyqpen qūttyqtadyq.
– Jastar saraiynda 22 jyldan berı jūmys ıstep kelemın. Mūnda 7 jastan bastap önerlı balalardy qabyldap, akterlık şeberlık, söileudı damytu, tynys alu jäne dauysty basqaru, ritorika, sahnalyq suret boiynşa jūmys ısteimız. Jyl saiyn studiia önerpazdary Jastar saraiyndaǧy qoiylymdarǧa, spektaklderge qatysyp, önerın şyŋdaidy. «M-Art» – Mäskeudegı «Art-lisei» teatr festivalınıŋ gran-pri iegerı jäne laureaty, qalalyq, respublikalyq, halyqaralyq baiqaulardyŋ tūraqty qatysuşysy jäne jüldegerı, – dedı studiianyŋ bas rejisserı Svetlana Grabovskaia.
Jastar saraiyna 50 jyl bolsa, 80 jyldan berı tyŋ igeru aimaǧynda qyzmet etetın ūjym bar. Ol – «Rovesnik» halyq bi ansamblı. 1944 jyly qūrylǧan ansambl bastapqy kezde Temırjolşylar saraiyna qarady. Bırneşe buyndy tärbielep, şäkırtterınıŋ qalalyq, respublikalyq jäne halyqaralyq baiqaularda körınuıne jaǧdai jasady. Ūzaq jyl ansambldı basqarǧan Elena Rahmatulina jaqsy dästür qalyptastyrdy. Qazır Tatiana Sknarina jastardy önerge baulumen qatar, ūiymdastyruşy qyzmetın qosa atqarady. Al horeograf bolyp Guzeliia Storchakova jūmys ısteidı.
Mekeme basşysy Mädi Taipinmen bırge «Meruert» zamanaui bi ansamblıne, «Raduga» zamanaui jäne estradalyq bi studiiasyna, «Vremia» bi teatryna arnaiy bardyq. Ekı öner ūjymy da jastardy är ūlttyŋ biıne baulidy eken. Bız ūlttyq biden sabaq ötıp jatqanda üstınen tüstık.
Beineleu önerı şeberhanasy-studiiasynyŋ jetekşısı Tatiana Tabaşnikova beineleu önerı arqyly jastardy estetikalyq talǧamdy qalyptastyruǧa, şyǧarmaşylyq qabıletın ıske asyruǧa, körkemdık közqaras pen mädeniettı tärbieleuge jäne damytuǧa yqpal etetının söz ettı.
«DoStar» vokal mektebınde jasöspırımderge sahna mädenietın üiretıp, oryndau qabıletın arttyrady eken. Bızdı qarsy alǧan öner ūjymynyŋ jetekşısı Gülmira Seiıtova aqjarqyn, aşyq adam eken.
– 7 jastan bastap qabyldaimyz. Jas ūrpaqty muzykalyq jäne estetikalyq tärbieleuge män beremız. Bızdıŋ şäkırtter – respublikalyq jäne halyqaralyq vokaldyq baiqaulardyŋ jüldegerlerı, – dep maqtanyşyn bıldırdı ol.
«Underground music studio» gitara, dombyra, baraban, pernelı aspaptarda, al halyq muzykalyq aspaptary ortalyǧy dombyra, jetıgen, prima-qobyz, qylqobyzda oinaudy üiretedı eken.
– Ortalyqqa 18 jastan bastap qabyldaimyz. Aǧaşty qiyp kesu, körkem japsyrma oiu tehnikasyn üiretemız. Jalpy ärbır aǧaş keskını söilep tūrady. Ony ruhani sezınıp, aǧaştyŋ iırımın tauyp, öner tuyndysyn şyǧaruǧa bolady. Öner türın jaqsy meŋgergen şäkırtterımnıŋ arasynda tuyndylaryn naryqqa şyǧaryp, satatyndary da bar. Iаǧni önerdı bizneske ūlastyruǧa mümkındık mol, – dedı aǧaş oiu şeberı Andrei Serdiukov.
P.S: 1999 jyly Astanada erkın küresten jasöspırımder arasynda Qazaqstan chempionaty ötıp, eldıŋ tükpır-tükpırınen baluandar kelgen-dı. Solardyŋ arasynda bız de bolyp, Jastar saraiyndaǧy zalda jarysqa tüsken edık. Būl ortalyq bızdıŋ ǧana emes, bızge deiıngı, bızden keiıngı talai buynnyŋ öner jäne sport salasynda babyn synady. Sondyqtan köpke tanys ärı ystyq ortalyq ekenı anyq.
