Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev sybailas jemqorlyqqa qarsy küres mäselelerı jönınde keŋes ötkızdı.
Qazaqstan Prezidentı sybailas jemqorlyqqa qarsy küres elımızdıŋ strategiialyq damuynyŋ negızgı basymdyqtarynyŋ bırı ekenın aitty. Būl baǧytta bırqatar maŋyzdy mındetter atqarylǧan, atap aitqanda, Qazaqstan halyqaralyq GREKO ūiymyna müşe boldy, qaramaǧyndaǧy qyzmetkerdıŋ sybailas jemqorlyqqa qatysy anyqtalǧan jaǧdaida onyŋ basşysynyŋ qyzmetınen bosatyluy zaŋmen bekıtıldı, sybailas jemqorlyq täuekelderın zaŋnamamen saraptau jūmystary küşeitıldı.
– Ötken jylmen salystyrǧanda jemqorlyq äreketterı üşın jauapqa tartylǧan adamdardyŋ sany 11 paiyzǧa artqan, iaǧni 820-dan 912-ge ösken. Transparency International ūiymynyŋ 2019 jyly ötkızgen saualnamasynyŋ qorytyndysy boiynşa azamattardyŋ 28,7 paiyzy memlekettık auruhanalar men emhanalardy sybailas jemqorlyqtyŋ ordasy dep ataǧan. Būl basqa memlekettık mekemelermen salystyrǧanda äldeqaida joǧary, mysaly, polisiia – 11,3 paiyz, jer qatynastary basqarmasy – 7 paiyz, memlekettık balabaqşalar – 6,9 paiyz. Öz densaulyǧyna alaŋdap auruhanaǧa barǧan adamnyŋ qajettı medisinalyq kömek alu üşın kımge qanşa aqşa berem dep uaiymdauyna jol beruge bolmaidy, – dedı Memleket basşysy.
Qasym-Jomart Toqaev azamattardyŋ tabysy azaiyp, ekonomikany qoldauǧa baǧyttalǧan qarjyny jymqyru täuekelı artqan pandemiia kezınde sybailas jemqorlyqqa qarsy kürestı küşeitu qajettıgın atap öttı.
– Sybailas jemqorlyqtyŋ sebebı men şarttaryn joimai onymen küresu, būl – jel diırmenmen alysu. Halyq äldebır şeneunıktıŋ nemese basşynyŋ jai jauapkerşılıkke tartylǧanyn körıp qana qoimai, ol jūmys ıstegen memlekettık mekemede endı mūndai jaǧdaidyŋ qaitalanbaitynyn däleldeitın tübegeilı özgerısterdıŋ oryn alǧanyna kuä boluy kerek. Äzırge men mūndai keşendı jäne tübegeilı jūmysty körıp otyrǧan joqpyn. Şeneunıkter şeŋber jasap, bırınen keiın bırı auysyp jatyr. Al jüielı problemalar şeşılmegen küiı tūr, – dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Prezidenttıŋ sözınşe, medisina salasyndaǧy sybailas jemqorlyqty tekseru jäne äşkereleu jūmystary pandemiia şaryqtau şegıne jetıp, därı jetpei jatqannan keiın ǧana bastalǧan. Sifrlandyru jüiesındegı zaŋ būzuşylyqtar ondaǧan milliard aqşa şyǧyndalǧannan keiın baryp qozǧalǧan. Bügınde bılım, jūmyspen qamtu jäne äleumettık nysandarǧa qyruar qarjy bölınıp jatyr.
– Bır jyldan keiın osy salalarǧa bölıngen qarjy jymqyryldy, al jauapty ministrlıkter köştıŋ soŋynda qaldy demeitınımızge naqty senımdı boluymyz kerek. Milliardtaǧan qarjy qoldy bolyp ketkennen keiın, halyqqa kınälı adamdardyŋ ūstalǧany turaly ädemı raport bergennıŋ tükke de keregı joq. Būl baǧyttaǧy jūmysty tübırımen qaita qūru kerek dep sanaimyn, – dedı Memleket basşysy.
Prezident sybailas jemqorlyqpen küres qyzmetınıŋ barlyq baǧyttaǧy jūmystaryna jaŋa serpın beru kerek dep sanaidy. Sybailas jemqorlyqpen kürestegı äreketsızdık halyqtyŋ narazylyǧyn tudyryp, qūqyqtyq nigilizmge äkep soǧady. Degenmen jemqorlyqqa qarsy belsendı kürestıŋ soŋy nauqanşylyqqa ūlasyp ketpeuı kerek. Sonymen qatar būl jauapty jäne zaŋǧa baǧynatyn memlekettık qyzmetkerlerdıŋ jūmysyna kerı äser etpeuı tiıs.
Memleket basşysy derekter qoryn odan ärı integrasiialau jäne memlekettık qyzmetterdı sifrlandyrudy jedeldetuge basa män berudı tapsyrdy. Bas prokuratura käsıpkerlerdı dälelsız qylmystyq qudalau faktılerıne jol bermeuı kerek.
– Ötken jylǧy Joldauymda zaŋdy bizneske kedergı keltıru asa auyr memlekettık qylmys ekenın aitqan edım. Mūny barlyq qūqyq qorǧau organdary, onyŋ ışınde, Bas prokuratura eskeruı tiıs. Käsıpker men investorlar sybailas jemqorlyq qysymynan berık qorǧalǧandaryn sezınuı tiıs, – dep atap öttı Prezident.
Būǧan qosa sybailas jemqorlyqqa qarsy kürestıŋ barlyq salalary boiynşa qataŋ qoǧamdyq baqylau jürgızıluı tiıs.
– Adamdar älı de joǧary oqu oryndarynda, kolledjderde, tıptı mektepterdegı sybailas jemqorlyqty aityp şaǧymdanady. Jemqorlyq azamattarymyzdyŋ boiyna sıŋıp, tıptı, qoǧamnyŋ qalypty qūbylysyna ainalyp ketuı mümkın. Basty mäsele – osy. Al käsıpkerler jer komitetı, örtke qarsy qyzmet, salyq jäne keden organdaryn jemqorlyq jailaǧan dep esepteidı. Joldyŋ sapasyna bailanysty da jūrtşylyq qatty alaŋdauly. Sondai-aq, Sybailas jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl komissiiasy maǧan su şaruaşylyǧy salasynda aitarlyqtai tüitkılder bar ekenın habarlady. Mıne, osy mäseleler boiynşa qoǧamdyq baqylau tetıgı jūmys jasauǧa tiıs. Būl şaraǧa ükımettık emes ūiymdardy tartqan jön. Olardy normativtık-qūqyqtyq aktılerdı saraptau ısıne qatystyru kerek, – degen tapsyrma berdı Qasym-Jomart Toqaev.
Prezident keŋestı qorytyndylai kele, el qauıpsızdıgı men halyqtyŋ amandyǧy sybailas jemqorlyqqa qarsy küres boiynşa jüielı ärı tabandy şaralardy ıske asyruǧa bailanysty ekenın atap öttı. Prezident Ükımetke Sybailas jemqorlyqqa qarsy küres ıs-qimyl agenttıgınıŋ ūsynystaryn tolyq pysyqtau üşın bır ai uaqyt berdı.
Keŋeste Sybailas jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl agenttıgınıŋ töraǧasy Alik Şpekbaev, Densaulyq saqtau ministrı Aleksei Soi, Işkı ıster ministrı Erlan Tūrǧymbaev, Sifrlyq damu, innovasiialar jäne aeroǧaryş önerkäsıbı ministrınıŋ bırınşı orynbasary Baǧdat Musin, Qarjy ministrı Erūlan Jamaubaev, Auyl şaruaşylyǧy ministrı Saparhan Omarov, Şymkent qalasynyŋ äkımı Mūrat Äitenov pen Jambyl oblysynyŋ äkımı Berdıbek Saparbaev esep berdı.
