Qazır «Sergek» kamerasyn bärı bıledı, «Sergek» jüiesı jürgızuşılerdıŋ qatal baqylauşysyna ainaldy, ereje būzsaŋ, aiyppūl keledı, «nöldık tözımdılık» pen «jazadan jaltarmau» qaǧidasy taǧy bar. Polisiia departamentı elordadaǧy jol-kölık oqiǧalarynyŋ azaiuyna «Sergek» jüiesınıŋ äserı mol deidı (Nūr-Sūltan qalasynda joldan qaza tapqandar turaly naqty statistika soŋǧy jyly ekı esege azaiǧan), degenmen soŋǧy kezderı jol üstındegı «Sergek» kameralaryna, aiyppūldarǧa qatysty jürgızuşıler tarapynan sūraq köp bolyp tūr. Bız ūsynǧan kei sūraqtarǧa Nūr-Sūltan qalasynyŋ Polisiia departamentı äkımşılık polisiia basqarmasynyŋ aǧa inspektory Bauyrjan Toqjūmanov jauap beredı.
– Kölık iesıne säuırden berı 140 myŋ teŋge aiyppūl kelgen, ol onyŋ zaŋdy-zaŋsyzdyǧyn qalai teksere alady, sottasuyna bola ma?
–Äkımşılık qūqyq būzuşylyqtardy tırkeu avtomatty rejimde jūmys ısteitın sertifikattalǧan arnaiy tehnikalyq qūraldarmen jüzege asyrylady. «Sergek» foto jäne video jazba apparattyq-baǧdarlamalyq keşenderınde tekseru nätijelerı negızınde «Qazaqstandyq saraptau jäne sertifikattau ortalyǧy» JŞS bergen tekseru kuälıkterı bar, oǧan säikes ölşeu qūraldary qoldanuǧa jaramdy jäne paidalanuǧa rūqsat etılgen, sondyqtan äkımşılık qūqyq būzuşylyqtardy anyqtau boiynşa qatelıkter boluy mümkın emes. Eger elektrondy ükımettıŋ veb-portalynda kölık qūralynyŋ iesı körsetken abonenttıŋ ūialy telefon nömırıne mätındık habarlama jıberılse, tapsyrys tiıstı türde jetkızılgen dep tanylady.
– Qalada 68 km/saǧ älde 60 km/saǧ jyldamdyqpen jüremız be?
– Jol qozǧalysy erejesınıŋ 10-tarauynyŋ 2-tarmaǧyna säikes, eldı mekenderde kölık qūraldarynyŋ 60 km/saǧ-tan aspaityn jyldamdyqpen jüruıne rūqsat etıledı, tiıstı jol belgılerımen belgılengen, bıraq 90 km/saǧ-tan aspaityn arnaiy qozǧalys rejimın qospaǧanda jäne tūrǧyn audandar men aulalarda 20 km/saǧ-tan aspaidy. Qoldanystaǧy zaŋnamaǧa säikes jol belgılerı men jol belgılerınıŋ talaptaryn saqtamaǧany üşın aiyppūl 3 AEK qūraidy.
– Eger joldaǧy qūqyqbūzuşylyqpen kelıspeitın bolsam, ne ısteuım kerek?
– Hattama toltyrylǧan sätten nemese äkımşılık qūqyqbūzuşylyq turaly nūsqaulyq kelgen uaqyttan bastap 10 jūmys künı ışınde memlekettık organǧa baryp şaǧymdanuǧa qūqylysyz. Eger ol jol-kölık erejesıne qatysty zaŋ būzuşylyq bolǧan jaǧdaida, onda ol IIM qarasty äkımşılık praktika bolyp tabylady.
– Baǧdarşamǧa neşe metr jetpei toqtau kerek?
– Nūr-Sūltan qalasynda qiylystardyŋ köpşılıgı 5.33 «Toqtatu syzyǧy» aqparattyq-baǧyttau belgılerımen jäne belgıleu syzyǧymen jabdyqtalǧan.
– Nūr-Sūltanda «Sergek» kamerasyna tüsıp qalǧan basqa qalanyŋ maşinalary bolsa, aiyppūl qalai keledı eken?
– Basqa qalanyŋ avtokölık qūraldary üşın habarlama ädettegı rejimde jüredı, SMS habarlama jıberıledı nemese kölık qūralynyŋ iesı tırkelgen jerıne tapsyrys hat jıberıledı.
– «Sergek» kamerasymen kelgen aiyppūldyŋ 50 paiyzyn töleuge bola ma?
– Qazaqstan Respublikasy Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly kodeksınıŋ 811-babynyŋ 1-bölıgıne säikes, äkımşılık jauapkerşılıkke tartylǧan adam özınıŋ kınäsın moiyndaǧan jaǧdaida 7 jūmys künı ışınde aiyppūl mölşerınıŋ 50 paiyzyn töleuge mümkındıgı bar.
– Maşinanyŋ nömırı aldynda da, artynda da bar, al motosiklde artynda ǧana, motosiklder «Sergek» kamerasyna sirek tüse me?
– «Sergek» apparatymen avtokölık qūraldarynyŋ memlekettık tırkeu nömırlerın artqy jaǧynan da tanyp qūqyqbūzuşylyqtaryn tırkeidı, sonymen qatar motosikl qūraldarynyŋ da qūqyq būzuşylyqtary anyqtalyp, räsımdeledı. Zamanaui jabdyqtar jetkılıktı deŋgeide damyǧan jäne qoiylǧan mındetterdı şeşuge qabılettı. Kamera üşın būl avtomobil nemese motosikl ekenı maŋyzdy emes. Onyŋ üstıne, avtokölıktın nömırı qasaqana audarylsa da, jüie ony tani alady.
– «Sergek» jol erejesın būzǧandy neşe metrden köre alady, ony aldau mümkın be?
– «Sergek» kameralary būzuşylyqtardy 50-den 100 metrge deiın anyqtap tırkeidı, öitkenı kameralar ıs jüzınde barlyq qiylystarda ornalasqan, sergek kameralaryn aldau mümkın emes.
– Şetelde bolǧanda kameralardy sirek kördım, mysaly Pragada, Parijde kamera müldem az… Osy Nūr-Sūltanda qanşa kamera bar?
– Nūr-Sūltan qalasynda 6000-nan astam kamera jol erejelerın būzu faktısın baqylaidy, sonymen qatar 7000-ǧa juyq kamera qoǧamdyq qauıpsızdıktı baqylaidy.
– Aiyppūldy bank arqyly töledım. Alaida egov.kz/qamqor.gov.kz resurstarynda aiyppūl tölenbegen dep körsetılgen. Ne ısteu kerek?
– Mūndai jaǧdaida tübırtektı alyp, IIM äkımşılık praktika bölımıne jügınu kerek. Bölım mamandary tübırtektı körsetu negızınde atalǧan aiyppūldy tızımnen alyp tastaidy.
– Planşette jazylǧan aiyppūldy qalai töleidı?
– Aldymen tırkelgen äkımşılık qūqyq būzuşylyqty tauyp alu kerek. Al ony tek JSN arqyly ǧana ızdeuge bolady. Mūndai jaǧdaida aiyppūl qūqyq būzuşylyq tırkelgen kölık iesınıŋ JSN-ıne jazylady. Eger kölık sızdıŋ atyŋyzǧa tırkelmegen jaǧdaida, onda öz JSN-ıŋız arqyly aiyppūldy ızdeu mümkın emes. Sondai-aq, äkımşılık aiyppūldardyŋ bar ekendıgı turaly barlyq qajettı aqparatty «egov.kz» elektrondyq ükımet portalynda ESP kıltı arqyly onlain rejimınde tekseruge, töleuge bolatyndyǧyn, qamqor.gov.kz aqparat ala alatynyn habarlaimyz. Onlain tölem funksiiasy Kaspi.KZ tölem platformasynda da bar.
Söz soŋynda aitarym, Nūr-Sūltan qalasynyŋ Polisiia departamentı äkımşılık polisiia basqarmasy Qazaqstan Respublikasynyŋ Jol qozǧalysy erejelerıne säikes jürgızuşıler jol belgılerı men jol belgılerınıŋ talaptaryn oryndauǧa mındettı ekenın eske salady.
KÖLIK JÜRGIZUŞILERI NE DEIDI?
Jūmaǧazy KENJEBEK, qala tūrǧyny
Erınbei baryp anyqtau kerek
– Öz basym aiyppūl mäselesımen arnaiy ainalystym. Avtobus liniiasyna tüsıp kete beremın, sodan aiyppūl kele beredı. Söitse, eger jiı ereje būzyp, kölıgıŋız osy negızde bırneşe ret tırkelse, tıptı liniiaǧa tüspei-aq sol joldy qiyp ötseŋ de «Sergek» sony avtomatty türde qosyp jıberuı de mümkın eken. Men arnaiy baryp tekserttım. Eger bırınşı liniiada «Sergek» tırkese, ekınşı «Sergek» te mındettı türde tırkeu kerek, sony anyqtau qajet, al eger bır «Sergek» tırkemese aiyppūldy alyp tastau mümkındıgı bar, ondaǧy adamdar sol üşın otyrady. Ol üşın aldymen Lesozavod jaqtaǧy Jetıgen köşesındegı Äkımşılık polisiiasyna baru kerek, sonda baryp talap-aryz jazasyz, sol talap-aryz negızınde HQKO-ǧa baryp qaratasyŋ. Ol Astrahan tasjoly baǧytynda qalanyŋ syrtynda ornalasqan. Köbıne osy arnauly halyqqa qyzmet körsetu ortalyǧynda kezek köp bolady. Keide mäseleŋdı naqty anyqtau üşın jarty künıŋ ketedı. Būǧan köbınıŋ tözımı jete bermeidı sondyqtan adamdar qolyn sıltep ketıp qalyp jatady. Al eger barsaŋyz, anyqtasaŋyz köbıne mäsele oŋ şeşımın tauyp jatady.
Jıbek QAMYZBAIQYZY,
Jolaqtardyŋ boiauy sapasyz ba?
– Köşe tar, amalsyz liniiaǧa şyǧasyŋ, kölıkter öte tyǧyz kele jatady. Sottasqanmen paidasyz dep oilaimyn, qanşa uaqyt ketedı. Öz basym mūny dūrys şeşım dep oilamaimyn. Osy «Sergekke» 300 myŋǧa deiın aiyppūl tölegen adamdar bar. «Töle» dep keledı, būzuşylyq qalai boldy, sebepterı körsetılmeidı. Sonymen bırge joldyŋ jolaqtary bar ǧoi, qos jolaq bar, būryluǧa bolatyn üzılgen jolaqtar bar, solardyŋ boiaulary ketıp qala beredı, boiauy sapasyz ba bılmedım, jer kädımgı asfalt bolyp jatady, sony basyp ketseŋ, mındettı türde «Sergek» tüsırıp alady.
Eskendır TASBOLAT
«Sergekke» rizamyn
– «Sergek» paida bolǧannan keiın eşkım jyldamdyqty 60 km/saǧ-tan asyrmaityn boldy, äsırese djip aidaǧan bailar sabasyna tüstı. Qazır būrynǧydai maşinalar byt-şyt şyqqan, audarylyp qalǧan jol apatyn müldem körmeimız, al adam qaǧyp ketken jaǧdailardy müldem körmeitın boldyq. Sondyqtan «Sergektı» qoldaimyn. Nūr-Sūltanda kölık jürgızu mädenietı, jolda jüru mentalitetı özgergenı baiqalady.
