ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق-دراما تەاترىندا كورنەكتى جازۋشى, دراماتۋرگ, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, فرانتس كافكا اتىنداعى التىن مەدال يەگەرى تولەن ابدىكتىڭ 80 جاس مەرەيتويىنا وراي «پاراسات مايدانىنىڭ جاۋىنگەرى» اتتى شىعارماشىلىق كەشى ءوتتى.
استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن قالالىق تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسى ۇيىمداستىرعان كەش قالامگەردىڭ بەلگىلى تەلەجۇرگىزۋشى, سەناتور دانا نۇرجىگىتپەن سۇحبات فورماتىندا ءوربىدى. اراسىندا جازۋشىنىڭ شىعارمالارىنان ۇزىندىلەر مەن مۋزىكالىق تۋىندىلار ورىندالدى.
كەش شىمىلدىعىن جازۋشىنىڭ ءوزى اشىپ بەردى. وسىدان بەس جىل بۇرىن, ءوزىنىڭ 75 جىلدىعىنا ارنالعان ءدال وسىنداي كەشتە ومىردەن وزعان ەكى-ءۇش دوسىنىڭ اتىن اتاپ, ەسكە العانىن ايتقان قالامگەر ەكى جىلدىڭ ىشىندە پاندەميانىڭ كەسىرىنەن 70-كە جۋىق جازۋشى قايتىس بولعانىن, ولاردىڭ اراسىندا ەڭ اياۋلى دوستارى دا بار ەكەنىن ايتا كەلە, قازاق رۋحانياتىنا ەڭبەك سىڭىرگەن شىعارماشىلىق وكىلدەرىن ۇنسىزدىكپەن ەسكە الۋعا شاقىردى.
– «بەتەگە كەتسە, بەل قالار. بەكتەرى كەتسە, ەل قالار. بەرەكە كەتسە, نەڭ قالار؟» دەيدى. ەل بار, جەر بار, تەك بەرەكەمىز بەكەم بولسىن دەپ تىلەيمىن. قازاق امان بولسا, ءالى تالاي جاقسى مەن جايساڭدى دۇنيەگە اكەلەتىن شىعار, – دەگەن جازۋشى كەشىن وتكىزۋگە قولداۋ كورسەتكەن استانا قالاسىنىڭ اكىمى التاي كولگىنوۆكە, اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى دارحان قىدىرالىگە, مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى داۋرەن اباەۆقا, مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان قارينگە العىسىن جەتكىزدى.
قۇتتىقتاۋلار لەگىن اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى دارحان قىدىرالى باستادى. مينيستر جازۋشىنىڭ كەشى مۇحتار اۋەزوۆ, شەرحان مۇرتازا, ورالحان بوكەي سىندى قازاق ادەبيەتى الىپتارىنىڭ تۋعان كۇنىمەن تۇسپا-تۇس كەلگەنىن اتاپ ءوتتى.
– تولەن اعا – مۇحتار اۋەزوۆتىڭ جولىن جالعاعان كوزى ءتىرى كلاسسيك جازۋشىمىز. ونى قازىر ايتۋ كەرەك. شىن مانىندە, ەۋروپانىڭ, الەمنىڭ كەز كەلگەن جازۋشىسىمەن كەز كەلگەن شىعارماسىن قاتار قويساڭىز, يىق تىرەستىرىپ تۇراتىن ويشىل, ينتەللەكتۋال جازۋشى. ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆتىڭ تولەن اعاعا قانداي باعا بەرگەنىنىڭ تالاي كۋاسى بولعانبىز. شىندىقتىڭ شىراقشىسى, اقيقاتتىڭ الداسپانى ىسپەتتى شەراعاڭ سياقتى تولەن اعا – تەك قانا اقيقاتقا, پاراساتقا قاپىسىز قىزمەت ەتكەن قالامگەر. سونىمەن قاتار ورالحان بوكەي سەكىلدى كەرەمەت سۋرەتكەر, شىنايى ءومىردىڭ وبرازىن جاساعان ۇلكەن جازۋشىمىز. وسى ءۇش قالامگەردىڭ سيپاتىن, قاسيەتىن بويىنا جيعاندىقتان تولەن اعانى سەگىز قىرلى, ءبىر سىرلى دەپ ايتۋعا بولادى. جازۋشىلىعى, دراماتۋرگتىگى ءبىر توبە. كۇيشىلىگى, دومبىراشىلدىعى, اڭگىمەشىلدىگى, تاريحتى تەرەڭنەن ايتاتىن شەجىرەشىلدىگى, كۇرەستىڭ دە مايتالمانى, باسقا دا سيپاتتارىن جاقسى بىلەمىز. سوندىقتان تولەن اعانى ابايدىڭ ءبىر سوزىمەن ايتقاندا, تولىق ادامنىڭ, كەمەل ادامنىڭ كەلبەتى دەپ سيپاتتاۋعا بولادى دەپ ويلايمىن. شىعارمالارىن وقىعاندا, ءوزىنىڭ سوزىمەن ايتقاندا, كىر جۋعىش ماشينادان شىققانداي تازارىپ قالامىز. ويتكەنى تولەن اعا قاي شىعارماسىندا بولسا دا, شىن مانىندە, تازالىقتى, ادالدىقتى, كىسىلىكتى جازادى. سوندىقتان تولەن اعانىڭ ءار شىعارماسى ومىرشەڭ. ادام بار كەزدە, قازاق باردا شىعارمالارى جاساي بەرەدى, وقىلا بەرەدى, – دەگەن دارحان قىدىرالى تولەن ابدىك پاراسات مايدانىنىڭ ساردارىنا اينالعانىن, مەملەكەتتىك قىزمەتتە دە كىسىلىك كەلبەتىنەن اينىماعانىن, تىلگە, ۇلتقا قىزمەت ەتكەنىن اتاپ ءوتتى.
– جالپى تولەن اعانى الاشتىڭ جولىن جالعاعان ارداقتىلاردىڭ ءبىرى دەۋگە بولادى. ابىز دەگەن ءسوزدى قازىر كىمگە قاراتا ايتۋ كەرەك بولسا, تولەن اعاعا ارنار ەدىم, – دەدى اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى.
مادەنيەت جانە سپورت مينيسترى داۋرەن اباەۆ تولەن ابدىكتى جۇرتشىلىق قازاق رۋحانياتىندا ەرەكشە قولتاڭباسى بار قابىرعالى قالامگەر, ۇلت ۇستىنى, اۋزى دۋالى ابىز جازۋشى دەپ تانيتىنىن ايتتى.
– قازاق ءسوز ونەرىنىڭ وركەندەپ, قاناتىنىڭ جايۋىندا, ءتول رۋحانياتىمىزدىڭ ىلگەرى قادام باسۋىندا حالىق ءسىزدىڭ اتقارعان جۇمىستارىڭىزدى جوعارى باعالايدى. قالامگەرلىگىڭىزبەن قوسا, قايراتكەرلىگىڭىز دە ءاردايىم ەل نازارىندا. كەيىنگى بۋىن ءوزىڭىزدى كوركەم ءسوزدىڭ دە, كوسەمسوزدىڭ دە ناعىز شەبەرى رەتىندە ۇلگى تۇتادى. ءسىز سومداعان سونى كەيىپكەرلەر, تىڭ تاقىرىپتار كەز كەلگەن الەمدىك كلاسسيكتەرمەن يىق تىرەستىرەدى. شىعارمالارىڭىزدىڭ نەگىزگى باعىتى دا سول, سانا تاۋەلسىزدىگى, ادام قۇندىلىعى, ادىلدىك مايدانى. وسى ورايدا قۋاتتى قالامىڭىزدان تۋعان شۇرايلى شىعارمالارىڭىز بولاشاقتا الەم تىلدەرىنە ۇزدىكسىز اۋدارىلىپ, تۇتاس ادامزات باس الماي وقيتىن كۇنگە جەتەدى دەپ نىق سەنىممەن ايتا الامىز. سۇيەكتى شىعارمالارىڭىز سۇيىكتى وقىرماندارىڭىزدىڭ جان ازىعىنا اينالا بەرسىن, – دەدى داۋرەن اباەۆ.
قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ توراعاسى, اقىن, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى ۇلىقبەك ەسداۋلەت بالا كەزىندە «توزاق وتتارى جىمىڭدايدى», «وڭ قول» شىعارمالارىن وقىپ اسەرلەنگەنىن, سول اسەردەن ءالى ايىقپاي كەلە جاتقانىن جەتكىزدى. سول ۋاقىتتىڭ وزىندە اتالعان تۋىندىلار كلاسسيكاعا اينالعانىن ايتىپ ءوتتى. «توزاق وتتارى جىمىڭدايدى» شىعارماسىنىڭ يدەياسىنا, جازۋشىنىڭ ۇتىمدى كوركەمدىك شەشىمدەرىنە توقتالدى.
– كاتارسيس دەگەن بار – ادامنىڭ جانىن تازارتۋ. اعامىزدىڭ شىعارمالارى وقىرماننىڭ جان جۇرەگىن تازارتۋمەن كەلە جاتىر. بۇل كىسى الپىس جىل بويى تازارتىپ كەلەدى. ادامنىڭ جانىن تازارتۋ لاي سۋدى تۇندىرۋمەن بىردەي, – دەگەن ۇلىقبەك ەسداۋلەت وسىدان ون جىل بۇرىن تولەن ابدىك ادەبيەت سالاسىنداعى تۇركى الەمىنىڭ جىل ادامى اتانعانىن ايتىپ ءوتتى. قالامگەردى قازاق ادەبيەتىنىڭ دامۋىنا قوسقان زور ۇلەسى ءۇشىن قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى جازۋشىسى اتاعىمەن ماراپاتتاپ, يىعىنا شاپان جاپتى.
بەلگىلى اقىن, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى نەسىپبەك ايتۇلى ارناۋىن وقىدى. پارلامەنت دەپۋتاتتارى نۇرتورە ءجۇسىپ پەن دارحان مىڭباي قوس پالاتانىڭ سپيكەرلەرى ماۋلەن اشىمباەۆ پەن ەرلان قوشانوۆتىڭ قۇتتىقتاۋلارىن جەتكىزدى. جازۋشى, اۋدارماشى اناتولي كيم «پاراسات مايدانىن» العاش وقىعان ساتتە «مىناۋ فرانتس كافكانىڭ ءدال ءوزى عوي» دەپ باعا بەرگەن. بەلگىلى قالامگەر ماسكەۋدەن بەينەقۇتتىقتاۋ جولدادى. جازۋشى-دراماتۋرگ, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى دۋلات يسابەكوۆ ءسوزىن قۇرداستىق قالجىڭمەن ادىپتەپ, لوندوندا لوردتار پالاتاسىندا ءابىش كەكىلبايۇلى, بەكسۇلتان نۇرجەكەۇلى جانە تولەن ابدىكتىڭ شىعارمالارى الەمنىڭ كەز كەلگەن جازۋشىسىنان ارتىق بولماسا, كەم ەمەس دەپ ايتقانىن ايتىپ ءوتتى.
دانا نۇرجىگىتپەن سۇحباتتا كەش يەسىنىڭ, جازۋشىلىقتان بولەك, اقىندىق ونەرى, وتباسىلىق ءومىرى, كۇيشىلىگى, اكتەرلىگى, ادەبيەتكە العاشقى قادامدارى, الاش ارىستارىن قالاي تانىعانى تۋرالى اڭگىمە ءوربىدى. ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق-دراما تەاترى مەن استانا قالاسى جاستار تەاترىنىڭ ارتىستەرى جازۋشى شىعارمالارىنان ۇزىندىلەردى كورسەتتى. «قورقىت» ەتنوانسامبلى كەشتى باسىنان اياعىنا دەيىن قالامگەردىڭ كۇيلەرىمەن ارلەپ وتىردى. ءانشى جاقسىگەلدى ماياساروۆ تولەن ابدىكتىڭ اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ ولەڭىنە جازىلعان «ءومىر جايلى» ءانىن, ءشابا ادەنقۇل ءبىرجان سالدىڭ «ايبوزىم» ءانىن سالدى. داۋلەسكەر كۇيشى, ۇستاز جانعالي ءجۇزباي «تولەننىڭ قوسباسارى» كۇيىن شەرتتى. كەشتى جازۋشىنىڭ ءوزى «باتا» اتتى ولەڭىمەن تۇيىندەدى.
