بار عۇمىرىن تالىمگەرلىككە ارناعان, جارتى عاسىرعا جۋىق ەڭبەك جولىندا قانشاما شاكىرت تاربيەلەگەن ارداگەر ۇستاز, قر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى قاجىمۇرات ناسيەۆتىڭ دارا جولى ونەگەگە تولى. ارداگەردىڭ تۇتاس اۋلەتى دە ەلىمىزدىڭ ءار ايماعىندا شاكىرت تاربيەلەپ وتىرعان بىلىكتى ماماندار.
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى بۇرىنعى بەسكول اۋدانى, قازىرگى مامليۋت اۋدانىنا قاراستى بوستاندىق ورتا مەكتەبىندە قاجىمۇرات ناسيەۆ 38 جىل ەڭبەك ەتتى. جارى ناعيما حاميتقىزى دا 46 جىل وقىتۋشىلىقپەن اينالىستى.
قاجىمۇرات ناسيەۆ 1969 جىلى ك.ۋشينسكي اتىنداعى پەتروپاۆل پەداگوگيكالىق ينستيتۋتى تاريح جانە فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ تاريح جانە پەداگوگيكا بولىمىندە وقىدى. بۇل جايىندا ارداگەر: «ول كەزەڭدە تاريح بولىمىنە بايقاۋ جوعارى, سەگىز ادام ءبىر ورىنعا تالاستى. قازاق مەكتەپتەرىن بىتىرگەن 30 بالانىڭ 4-ەۋى عانا سىناقتان ءوتتى. بارلىعى 50 بالا قابىلداندى» دەپ ەسكە الادى. وقۋ ورنىن تامامداعان جاس مامان ۇستازدىق جولىن باستاپ, وعان دەندەپ كىرىسەدى. 1974 جىلى بوستاندىق ورتا مەكتەبىندە ناعيما حاميتقىزىمەن بىرگە تاريح, ەڭبەك, ءان-كۇي, دەنە شىنىقتىرۋ پاندەرىنەن ساباق بەردى. ەكى اي وتكەننەن كەيىن 1974 جىلدىڭ قازانىندا وقۋ ءىسى مەڭگەرۋشىسى قىزمەتىنە تاعايىندالدى. 1975-2003 جىلدارى 28 جىل ۇزبەي مەكتەپ ديرەكتورى بولدى.
مەكتەپ ديرەكتورى بولا ءجۇرىپ, قازاق مەكتەبىنىڭ عانا ەمەس, اۋىل ماسەلەلەرى جونىندە, اۋىل مادەنيەتىن كوتەرۋدە مەكتەپ ۇجىمىن جۇمىسقا بەلسەندى ارالاستىردى. مۇعالىمدىك قىزمەتكە, نەگىزىنەن, سول اۋىلدىڭ تۇلەكتەرى الىندى. جوعارى ءبىلىمى بار ۇستازداردىڭ ارقاسىندا ساپالى ءبىلىم العان تۇلەكتەر جىل سايىن جوعارى وقۋ ورىندارىنا ءتۇسىپ وتىردى. ولاردىڭ اراسىندا ءارتۇرلى سالاعا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان عىلىم كانديداتتارى, جوعارى ءبىلىمدى اۋىلشارۋاشىلىق باسشىلارى بولعانىن قاجىمۇرات ناسيەۆ ماقتانىشپەن ايتادى.
ارداگەردىڭ ايتۋىنشا, سول جىلدارى وبلىس ورتالىعىندا ءبىر عانا قازاق مەكتەپ-ينتەرناتى بولدى. «د.قوناەۆ اتامىزعا دەيىن جازعان حاتىمىزدىڭ اسەرى بولار, 1991 جىلى 1 قىركۇيەكتە, تاۋەلسىزدىك جاريالاعانعا دەيىن, جاڭا تيپتىك مەكتەپكە كىرىپ وقىدىق. بۇل ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىك جاريالاماي تۇرىپ كورگەن العاشقى قۋانىشىمىز ەدى. وبلىستاعى قازاق اۋىلدارىنىڭ قول جەتپەگەن جاڭا مەكتەپكە ءبىزدىڭ قولىمىزدىڭ جەتۋىنە ءوز ۇلەسىمنىڭ بولعانى قۋانتادى» دەدى ول.
تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى قيىنشىلىققا تولى كەزەڭىندە, 2003 جىلعا دەيىن مەكتەپتىڭ جابدىقتالۋىنا, وتپەلى كەزەڭدە وقۋ ءۇردىسىنىڭ, ۇجىمنىڭ قالىپتى جۇمىس ىستەۋىنە بارىنشا كۇش سالدى. پارتيا, كەڭەس جۇمىسى, اۋداندىق ءماسليحات دەپۋتاتى بولىپ سايلانعان كەزىندە مەكتەپ جۇمىسىمەن قاتار, قوعامدىق جۇمىستى دا اتقاردى. 2003 جىلى ارداگەر پەتروپاۆلعا كەلىپ, جاڭادان قۇرىلعان قالالىق ىشكى ساياسات بولىمىنە باسشىلىققا تاعايىندالدى. مۇندا دا ءبىلىم مەكەمەلەرى, مادەنيەت, ءدىن سالاسى بويىنشا بىرقاتار جۇمىس جۇرگىزدى.
ودان كەيىن استاناعا كوشىپ, ءبىلىم دەپارتامەنتىنە باس مامان بولىپ قىزمەت ەتتى. «ءبىلىم دەپارتامەنتىندە 13 باعىت بويىنشا باقىلاۋ جۇرگىزىپ, ەسەپ بەرەتىن ەدىم. ولاردىڭ قاتارىندا ءورت قاۋىپسىزدىگى, مەديتسينا كابينەتتەرىنىڭ جۇمىسى, جازعى دەمالىس, لاگەر, وقۋشى قاۋىپسىزدىگى, جاڭا وقۋ جىلىنا دايىندىق جۇمىسى جانە باسقا باعىتتاردى ءجىتى باقىلاۋدا ۇستادىم. «وريەنتير» مەكتەبىنىڭ كۋراتورلىق جۇمىسىنا جاۋاپتى بولدىم» دەيدى ارداگەر ۇستاز.
2011-2014 جىلدار ارالىعىندا ەلورداداعى №65 مەكتەبىندە مۇعالىمدىك قىزمەتىن جالعاستىردى. ارداگەر قوعامدىق جۇمىستاردا بەلسەندى. «تۋعان جەر» باعدارلاماسى بويىنشا ولكەتانۋ جۇمىسىمەن دە اينالىسادى. مامليۋت اۋدانىنداعى بوستاندىق, ۇشكول, بەكسەيىت اۋىلدارىنىڭ تاريحى مەن شەجىرەسىن زەرتتەپ, ارنايى كىتاپ شىعارىپ, وسى ەلدىڭ مەكتەپتەرىنە تاپسىردى. وبلىستىق, اۋداندىق گازەتتەردە «رۋحاني جاڭعىرۋ» تاقىرىبىنا, تاريح, ولكەتانۋ ماسەلەلەرىنە بايلانىستى ماقالالارى جارىق كوردى.
ءار جىلدارى «ەڭبەك ارداگەرى» مەدالى, «استاناعا 20 جىل» مەدالى, مامليۋت اۋدانىنىڭ «قۇرمەتتى ازاماتى» بەلگىسى, مەملەكەتتىك تاريح ينستيتۋتى جانىنداعى «تاريح جانە قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى» بەلگىسىمەن ماراپاتتالدى. استانا قالاسى سارىارقا اۋداندىق ارداگەرلەر ۇيىمىنىڭ «تۇرمىس-1» اتتى باستاۋىش ارداگەرلەر بولىمشەسىن باسقاردى. قازىرگى تاڭدا «ەلوردا بيلەر كەڭەسى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ مۇشەسى. «قارا شاڭىراق» ۇلتتىق تاربيە بەرۋ مەكتەبى جۇمىسىنا قاتىسىپ, ۇلتتىق تاربيەنى جانداندىرۋعا كومەكتەسۋدە. تاريحشى-ولكەتانۋشى رەتىندە تۋعان ولكەنىڭ تاريحىنا بايلانىستى «اۋىلىم – التىن بەسىگىم», «قۇتتى مەكەن بەكسەيىت», «تۋعان اۋىلىم – ۇشكولىم» اتتى ەڭبەكتەرى ءۇش قازاق اۋىلىنىڭ تاريحى مەن شەجىرەسىنە ارنالادى. ال بۇگىندە رەسپۋبليكا بويىنشا «اشامايلى كەرەي بالتا رۋى» شەجىرە كىتابىن جازۋدا.
ۇرپاقتان-ۇرپاققا ساباقتاسىپ جاتقان قاسيەتتى ماماندىقتى قاجىمۇرات ناسيەۆ باستاعان اۋلەتتىڭ ۇستاز اتاۋىن ۇلاعاتتاپ, قوعامدا دارىپتەۋى ەرىكسىز سۇيسىندىرەدى. بۇگىندە ناسيەۆتەر اۋلەتى – استانا قالاسى بويىنشا بىرنەشە بايقاۋلاردىڭ جەڭىمپازى. 2016 جىلى «ۇستازدار اۋلەتى» بايقاۋىندا I ورىن, 2017 جىلى قالالىق اكىمدىك وتكىزگەن «ەڭبەك اۋلەتى» بايقاۋىندا II ورىن, ال 2021 جىلى استانا قالاسى بويىنشا 120 جانۇيا باق سىناعان «مەرەيلى وتباسى» بايقاۋىندا II ورىن يەلەندى.
