مارات جىلانباەۆ, «گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا» 7 رەت ەنگەن مارافونشى, حالىقارالىق دارەجەدەگى سپورت شەبەرى:
ادامدار ماعان پورترەتىن سالدىرۋ ءۇشىن كەزەككە تۇراتىن
- مارات اعا, ءسىز الەمنىڭ ەڭ ۇلكەن شولدەرىنەن جۇگىرىپ وتكەن جالعىز ادامسىز. ەسىمىڭىز «گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا» 7 مارتە ەندى. وسى جەتىستىكتەرگە ءسىزدى نە جەتەلەدى؟
- مەن كوپ جەتىستىككە ءوز كۇشىممەن جەتكەن اداممىن. ادام الدىنا ماقسات قويسا, سوعان جەتۋ جولىندا ەش ايانباۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ءوزىم بالالار ۇيىندە تاربيەلەندىم. كىشكەنتاي كەزىمدە سۋرەت سالۋعا يكەمىم بولعاندىقتان, سۋرەتشى بولام دەپ شەشتىم. وسى ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن كۇنىنە 8-9 ساعاتتاپ وتىرىپ, سۋرەت سالاتىنمىن. سەنەسىز بە, كەيىن مەن كەز كەلگەن نارسەنى سالا الاتىنداي دارەجەگە جەتتىم. قورشاعان ورتانى تەك سىزىقتارمەن كورە باستادىم. ەڭ قىزىعى, ادامدار ماعان وزدەرىنىڭ پورترەتتەرىن سالدىرۋ ءۇشىن كەزەككە تۇراتىن بولدى! كىتاپحاناداعى كەسكىندەمە ونەرى, گرافيكا, كومپوزيتسياعا قاتىستى بارلىق ادەبيەتتى وقىپ شىقتىم. العاش مايلى بوياۋمەن سۋرەت سالعاندا, ەرەكشە اسەرلەنگەنىم دە ەسىمدە. كوركەمسۋرەت ۇيىرمەسىنىڭ جەتەكشىسى مەنىڭ سالعان ناتيۋرمورتىمدى كورىپ, «ساعان وقۋدىڭ دا قاجەتى شامالى» دەدى. نەگىزى, الماتىداعى كوركەمسۋرەت ۋچيليششەسىنە تۇسكىم كەلگەن ەدى. بىراق, ول جەردە جاتاقحانا جوق بولعاندىقتان, مەنى قابىلدامادى. سوسىن قۇجاتتارىمدى قاراعاندىداعى دەنە شىنىقتىرۋ تەحنيكۋمىنا تاپسىردىم. تەحنيكۋمداعىلار مەنى كوبىنە سپورتشى دەپ ەمەس, سۋرەتشى دەپ تانىدى. ول كەزدە مەن سپورتتىق باعدارلاۋدان كسرو-نىڭ جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى چەمپيونى بولاتىنمىن. جاتتىقتىرۋشىم ماعان مارافونعا قاتىسۋ ءۇشىن كوپ جۇگىرۋ كەرەكتىگىن ايتتى. بىراق, مەنىڭ جۇگىرۋگە ونشا قۇلقىم بولمادى. سونى سەزگەندەي, ول ماعان «سەن ءالسىزسىڭ. باسقا دوستارىڭ سەكىلدى, جاقىندا سەن دە جاتتىعۋ زالىنان كەتەسىڭ» دەدى. وسى سوزدەر مەنىڭ نامىسىمدى جانىدى. تەحنيكۋمدا دا, اسكەردە دە جۇگىرۋدى ادەتكە اينالدىردىم. جۇمىس بابىمەن ەكىباستۇز قالاسىنا اۋىسقان كەزىمدە سول جەردە «اۋەسقوي جۇگىرۋشىلەر كلۋبىن» اشتىم.
- ءوزىڭىز ويلاپ تاپقان جاتتىعۋ ءادىسى تۋرالى ايتىپ بەرىڭىزشى.
- بالا كۇنىمدە مەن تۋرنيككە كوپ تارتىلا المايتىن ەدىم. ال رەنات دەگەن دوسىم ءۇشىن بۇل وڭاي نارسە بولاتىن. «مەن نەگە بۇل جاتتىعۋدى رەنات سياقتى جاساي المايمىن؟» دەپ ويلاندىم. سونىمەن نە كەرەك, كۇندىز-ءتۇنى جاتتىعۋدى قولعا الدىق. ءۇش كۇننەن كەيىن قولىمىز قاناپ, ءتىپتى مۇيىزگەكتەنىپ كەتتى. دوسىم ودان ءارى جاتتىقپادى, ال مەن شىدادىم. ءبىر اي دايىندىقتان كەيىن تۋرنيككە 8-اق رەت تارتىلعانىمدى كورىپ, قاتتى كوڭىلىم قالدى. ءسال ۋاقىت وتكەن سوڭ, دەنە شىنىقتىرۋ ءپانىنىڭ مۇعالىمى مەنى شاقىرىپ الدى. سوندا باسقا بالالاردىڭ كوزىنشە تۋرنيككە 50 رەت تارتىلدىم. بالالاردىڭ ءبارى تاڭعالدى, ءوزىم دە مۇنداي ناتيجە كۇتپەگەنمىن. مۇعالىم «مەكتەپتىڭ جاڭا رەكوردى!» دەپ تاڭداي قاقتى. كەيىنىرەك «ءدال وسىنداي ءادىستى جۇگىرگەندە قولدانىپ كورسە قايتەدى؟» دەپ ويلادىم. ياعني, كوپ كۇش جۇمساپ, ۇزدىكسىز جاتتىعۋ ءادىسى. ءوزىم اشقان «اۋەسقوي جۇگىرۋشىلەر كلۋبىندا» وسى ءادىستى قولدانىپ كورگىم كەلدى. بۇل كلۋبىمىز بۇكىلوداقتىق «بەگ ي مى» جۋرنالىنىڭ رەيتينگىسىندە ۇزدىكتەر قاتارىندا بولاتىن. سونىمەن, مەن وسى ءادىستى «سوۆەتسكي سپورت» گازەتىندە جاريالادىم. ءوزىم تانيتىن بارلىق مارافونشىلار «بۇل ءادىس ءتيىمسىز. سپورتشى مۇنداي اۋىر جاتتىعۋدى كوتەرە المايدى» دەدى. بىراق, مەن ويىمنىڭ دۇرىستىعىن كوپكە دالەلدەگىم كەلدى. تاڭعى تورتتە تۇرىپ, كۇنىنە 80-85 شاقىرىمعا جۇگىرە باستادىم. اۋا رايىنىڭ قولايسىزدىعى ماعان اسەر ەتپەيتىن. اعزامدى ىستىققا دا, سۋىققا دا, شولگە دە ۇيرەتتىم. ۇلكەن سپورتقا كەلگەنىمە 1 جىل تولماي جاتىپ, الەمدىك رەكورد جاڭارتتىم. حالىقارالىق جارىستاردا ءبىرىنشى, ەكىنشى ورىندار الدىم. نەگىزى, بارلىق جەردە ءبىرىنشى بولۋىم كەرەك ەدى. كەي جەردە اعىلشىن ءتىلىن بىلمەگەنىم كەدەرگى بولدى, كەي جەردە قازىلار دۇرىس باعالامادى. بىراق, مەن ءوزىمنىڭ بارىنەن مىقتى ەكەنىمدى بىلەتىنمىن.
- ءوزىڭىزدىڭ وسى تاباندىلىعىڭىزبەن كىمگە نەنى دالەلدەگىڭىز كەلدى؟
- ەڭ الدىمەن, وزىمە, سوسىن, وزگەلەرگە ادام مۇمكىندىگىنىڭ شەكتەۋسىز ەكەنىن كورسەتكىم كەلدى. ءبىز ءوز اعزامىزدىڭ كوپ مۇمكىندىكتەرىن بىلە تۇرا, پايدالانبايمىز. العاشىندا اينالامداعىلار مەنى ميعا سىيمايتىن نارسە ىستەپ ءجۇر دەپ ويلادى. بىراق, ءوزىم ەشقاشان دەنە جاراقاتىن الماعان اداممىن. ال بۇل كورسەتكىش مەنىڭ ويلاپ تاپقان ءادىسىمنىڭ دۇرىس ەكەنىن دالەلدەيدى. ماسەلەن, كەزىندە وسىعان قارسى بولعان جاتتىقتىرۋشى كەيىن مەنى كسرو قۇراماسىنا قابىلدادى.
- ال, ءشول دالادا جۇگىرۋ يدەياسى قاشان تۋدى؟
- مەن جۇگىرۋدەن 3 رەت الەمدىك رەكورد جاڭارتقان كەزدە روبين دەۆيدسوننىڭ «ساياحاتتار اياقتالمايدى» دەگەن كىتابىن وقىپ شىقتىم. ول – 4 تۇيە, 1 يتپەن بىرگە ۇلكەن ۆيكتوريا شولىنەن جۇگىرىپ وتكەن ايەل. سول كىتاپتى وقىعان سوڭ, مەن دە سولاي جۇگىرەم دەپ الدىما ماقسات قويدىم.
- اينالاڭىزداعىلار ءسىزدىڭ مۇنداي توسىن شەشىمىڭىزدى قالاي قابىلدادى؟
- ولار مەنىڭ ارەكەتىمە قاشاندا كۇمانمەن قارايتىن. ءبارى مەنى «ءبىرتۇرلى ادام» دەپ سانادى. ال, مەن, كەرىسىنشە, كوپشىلىكتىڭ پىكىرىنە قارسى شىعاتىنمىن. ەكىباستۇزدا دەنە شىنىقتىرۋ ءپانىنىڭ مۇعالىمى بولىپ جۇمىس ىستەدىم. بىراق, جالاقىم ماردىمسىز بولعاندىقتان, سۋرەت سالىپ, كۇن كورەتىنمىن. بىردە «زاۆەتى يليچا» دەگەن جەرگىلىكتى گازەتتەن جاقىن ارادا قالادا كورمە ۇيىمداستىرىلاتىندىعىن ءبىلدىم. ءوزىمنىڭ تۋىندىلارىمدى سوندا الىپ باردىم. كورمە كەزىندە مەنىڭ سۋرەتتەرىم ەلەۋسىزدەۋ ءبىر بۇرىشتا تۇردى. سوعان قاراماستان, كورەرمەندەردىڭ كوپ بولىگى ماعان داۋىس بەرىپ, جەڭىمپاز اتاندىم. ونى بىلاي قويعاندا, سول شارادا مەنىڭ 3 كارتينام ۇرلاندى. بايقاۋ جەڭىمپازى ارى قاراي الماتىدا وتەتىن كورمەگە قاتىسۋى ءتيىس ەدى. كاسىبي ءبىلىمىم بولماعاندىقتان, ۇيىمداستىرۋشىلار الماتىعا مەنى ەمەس, باسقا بىرەۋدى جىبەردى. بۇعان ىزالانعان مەن ەندى كارتينالارىمدى شەتەلدىك كورمەگە اپارام دەپ شەشتىم. ءبىر كۇنى «سوۆەتسكي حۋدوجنيك» جۋرنالىن اقتارىپ وتىرىپ, گەرمانيادا وتەتىن كورمە تۋرالى اقپاراتتى كوزىم شالدى. قىسقاسى, مەنىڭ تۋىندىلارىم گەرمانياداعى كورمەگە قاتىسىپ, كورەرمەننىڭ جوعارى باعاسىنا يە بولدى. سونداي-اق, سول كەزەڭدە مەن شەتەلدىكتەرگە كارتيناسىن ساتقان العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولدىم.
- ەلگە دجينسى اكەپ ساتقان كەزىڭىز سول كەز عوي؟
- ءيا, مەنى وبحسس قىزمەتكەرلەرى ۇستاپ الماي تۇرعاندا شەتەلدەن ءبىراز تاۋار اكەلىپ ساتقانىم راس.
«تۇيە» ەندى تۇرمايدى
- سىزگە شەتەلدىك سپورتشىلار «camel» جانە «شىڭعىس حان» دەپ ات قويعان ەكەن. نەلىكتەن؟
- جۇگىرگەن كەزدە مۇلدەم سۋ ىشپەيتىن جالعىز مارافونشى بولعاندىقتان, وزگەلەر مەنى «camel» (تۇيە) دەپ اتاپ كەتتى. سۋ ارقالاپ ءجۇرۋدى قيىنسىنعاندىقتان, اعزامدى سۋسىز جۇرۋگە داعدىلاندىرعان ەدىم. ال, «شىڭعىس حاننىڭ» تاريحى مىناداي: جارىستارعا بارعاندا قازاقستاندى ەشكىم بىلمەيتىن. سوسىن ولارعا «موڭعوليانىڭ جانىنداعى ەل» دەپ تۇسىندىرۋگە تۋرا كەلەتىن. وسىلايشا, «شىڭعىس حان» اتاندىم.
- «ساياحاتتار اياقتالمايدى» كىتابىنىڭ اسەرىنەن سوڭ…
- ءبىر جىلدان كەيىن قاراقۇمدى كەسىپ ءوتتىم. ول ءۇشىن الدىمەن, كىتاپحاناعا بارىپ, ءشول تۋرالى كىتاپتار وقىدىم. اشحابادتاعى ءشول ينستيتۋتىنىڭ عالىمدارمەن سويلەستىم. سەرپەنتاريگە بارىپ, ۋلى جىلان, شايان, ورمەكشىلەرگە قاتىستى كوپ مالىمەتكە قانىقتىم. اسكەري قىزمەتكەرلەردەن قۇپيا كارتالار ساتىپ الدىم. وسىنىڭ ءبارى دايىن بولعان كەزدە «گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا» ءوتىنىش جازدىم. مەن جۇگىرگەن جەرلەرگە كولىك بارمايتىن, ءتىپتى ۇشاق تا ۇشپايتىن. سول سەبەپتى, جۇگىرىپ وتكەن جەرلەرىمنىڭ اتىن قاعازعا جازىپ, تاۋ-تاستىڭ اراسىنا جاسىرىپ كەتۋىم كەرەك بولدى. ال, رەكوردتار كىتابىنا تىركەۋشىلەر ءبىر ايدان كەيىن ارتىمنان كەلىپ, بارلىعىن تەكسەردى. جول بويى كۇندەلىك جازىپ, ونى كەيىن قازىلار القاسىنا بەردىم. كەيىنىرەك, اۆسترالياعا بارعان ساپارىمدا ەلشىلىكتەگىلەر مەنى روبين دەۆيدسونمەن كەزدەستىردى. مەنىڭ شولدە جۇگىرۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىمدى وياتقان اداممەن وسىلاي جولىقتىم.
- جول بويىندا قانداي قىزىق وقيعالار بولدى؟
- ءبىر جولى تۇندە جۇگىرىپ كەلە جاتقانىمدا, الدەكىم ماعان قاراي مىلتىق كەزەدى. «مەن – اداممىن. اتپاڭىز!» دەپ جانۇشىرا ايعايلادىم. داۋسىمدى ەستىگەن سوڭ, بىردەن قويا قويدى. ايدىڭ جارىعىندا اپپاق كيىنگەن مەنى ەلەس دەپ ويلاپتى.
- ەندى جۇگىرۋ بارىسىنداعى ەڭ قيىن ساتتەردى ەسكە ءتۇسىرىڭىزشى.
- ەكىباستۇزدان الماتىعا دەيىن قارلى بوراندا جۇگىرىپ بارعانىم بار. وسى ارەكەتىممەن قىستا دا جۇگىرۋگە بولاتىنىن دالەلدەگىم كەلدى. بالقاشقا جەتە بەرگەندە, قاسقىردىڭ ءىزىن كوردىم. جولدا كەزدەيسوق ۇشىراسقان ماي قىزمەتكەرلەرى ارتىمنان كولىكپەن ىلەسىپ وتىردى. كەيىن ولار ايتادى, «بوراندا جۇگىرىپ بارا جاتقان ادامدى, ونىڭ ارتىنان اڭدىعان قاسقىرلاردى باقىلاۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى ەكەن» دەپ.
ال, نەۆاداداعى «ءولى دالادا» وتكەن جارىستا باسىمنان كۇن ءوتىپ كەتتى. سول جىل ەڭ ىستىق جىل بولعان ەدى. الگىندە سىزگە مارافوندا مۇلدەم سۋ ىشپەيتىنىمدى ايتتىم عوي. اپتاپ ىستىققا شىداماي, جەرگە گۇرس ەتىپ قۇلادىم. ەلدىڭ ءبارى «ءبىتتى. «تۇيە» («camel») ەندى تۇرمايدى» دەپ كۇدەر ءۇزىپتى. جارتى ساعات بويى ەس-ءتۇسسىز جاتىپپىن. ويانا سالا, جارىستى جالعاستىردىم. بارلىق سپورتشىنى قۋىپ جەتكەنىمدى قايتەيىن, سالدەن سوڭ قايتا قۇلادىم. ول كەزدە مەن ءبىر ساعات بويى ورنىمنان تۇرا الماي جاتتىم. سوندا دا العان بەتىمنەن قايتپاي, باسقالاردى تاعى باسىپ وزدىم. مارە سىزىعىنا جاقىنداعاندا, اياعىمنىڭ ءسىڭىرى تارتىلىپ قالدى. سونىڭ كەسىرىنەن, ەكىنشى ورىن الىپ قالدىم. ارينە, جەڭىلىسىمە قاتتى وكىندىم. قازىر ويلاسام, مەنىڭ ەكى مارتە قۇلاپ, ورنىمنان قايتا تۇرىپ, باسقالاردى قۋىپ جەتكەنىمنىڭ ءوزى ۇلكەن جەتىستىك ەكەن. باسىنان كۇن ءوتىپ قۇلاپ, سوسىن جارىستى قايتا جالعاستىرعان باسقا سپورتشىلاردى بىلمەيدى ەكەنمىن.
- مەن سىزگە تاڭعالىپ وتىرمىن. بارلىق جەردە ءبىرىنشى بولۋعا نەگە سونشا قۇشتار بولدىڭىز؟
- ويتكەنى, مەنىڭ مىنەزىم سونداي. ارقاشان ءبىرىنشى بولۋعا ۇمتىلامىن. ايەلىم ءتىپتى مەنىمەن ناردى ويناۋعا قورقادى (كۇلدى). سەبەبى, مەن جەڭىلىپ قالسام, قاتتى اشۋلانامىن. العاش كولىك ساتىپ العاندا, جىلدامدىقتى اسىرىپ ايدايتىنمىن. ويتكەنى, وزگە كولىكتەردىڭ مەنەن وزىپ كەتكەنىنە توزە المايتىنمىن. جارتى جىل ىشىندە 5 رەت جول اپاتىنا ءتۇستىم. بۇيتە بەرسەم, ءبىر كۇنى جاماندىق بولارىن سەزدىم. قازىر كولىكتى باياۋ جۇرگىزەمىن.
ءبىر ساتتە جۇگىرۋدى ۇمىتىپ قالدىم
- ءسىزدى كەزىندە اقش-تىڭ, رەسەيدىڭ اتىنان جارىسقا قاتىسۋعا شاقىرىپتى. بۇل ۇسىنىستاردان باس تارتۋىڭىزعا نە سەبەپ بولدى؟
- پاتريوتتىق سەزىم عوي مەنى توقتاتقان. كەيدە سول شەشىمىم دۇرىس بولدى ما, الدە, بۇرىس بولدى ما دەپ ويلانامىن. ويتكەنى, مەنىڭ جۇزەگە اسپاي قالعان ماقساتتارىم كوپ. مەملەكەتتەن ماقتاۋ قاعازىن دا العان ادام ەمەسپىن. قازىر دەڭگەيى مەنەن تومەن سپورتشىلاردىڭ مەدالى كوپ. مۇنداي جەردە سپورتشىنىڭ ناسيحاتى دا ۇلكەن ءرول وينايتىنىن مويىنداۋ كەرەك. ماسەلەن, 1995 جىلى ۇلكەن سپورتپەن قوش ايتىسقان كەزدە مەنى قازاقستاندا ەشكىم بىلمەيتىن.
- سپورتتان نەگە كەتتىڭىز؟
- 1994 جىلى مەن «الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك ۋلترامارافونشىلارىنىڭ ۇشتىگىنە» كىردىم. ماعان شەتەلدەن كوپتەگەن شاقىرتۋلار كەلەتىن. بىراق, قارجى تاپشىلىعىنىڭ كەسىرىنەن ۇيدە وتىرىپ قالدىم. مينيسترلىكتەردى جاعالادىم, بارلىعى ءبىر اۋىزدان «قارجى جوق» دەيدى. پسيحولوگيالىق كۇيزەلىسكە ۇشىرادىم. سونىڭ ناتيجەسىندە, «امنەزيا» اۋرۋىنا شالدىعىپ, ءبارىن ۇمىتىپ قالدىم. مەنى ەمدەگەن ماسكەۋلىك دارىگەرلەر «سەن ءتىپتى جىندانىپ كەتۋىڭ دە مۇمكىن ەدى» دەدى. سودان كەيىن 17 جىل بويى مۇلدە جۇگىرمەدىم.
- سوندا جۇگىرۋدەن سانالى تۇردە باس تارتتىڭىز با؟
- جوق, اۋىرىپ تۇرعاننان كەيىن مەنىڭ اعزام جۇگىرۋگە جارامادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا, مەن ءبىر ساتتە جۇگىرۋدى ۇمىتىپ قالدىم.
- وسىلايشا, «الەمدى شارلايمىن» دەگەن ارمانىڭىز ورىندالماي قالدى…
- ءيا. الەمدى اينالىپ وتەتىنىمە, ءتىپتى رەكورد جاڭارتاتىنىما دا نىق سەنىمدى بولدىم. اتتەڭ, قاراجات تاپشىلىعى قول بايلاماعاندا, جاھاندى شارلاپ شىققان تۇڭعىش رەكوردشى بولار ەدىم…
- سپورتپەن قوشتاسقان سوڭ نەمەن اينالىستىڭىز؟
- ەكىباستۇز قالاسىندا فوتوسالون, مەيرامحانا جانە تۇنگى كلۋب اشتىم.
- قازىر ەلوردادا تۇرادى ەكەنسىز. مۇندا قاشان كوشىپ كەلدىڭىز؟
- مەنىڭ 1 ۇل, 4 قىزىم بار. 2011 جىلى ازيادا ويىندارىن تاماشالاۋعا كەلگەن كەزىمىزدە, بالالارىما استانا ۇناپ قالىپتى. 2 جىل بۇرىن وتباسىمنىڭ قالاۋىمەن وسىندا كوشىپ كەلدىم. ەكىباستۇزداعى جەكە كاسىبىمدى جالعا بەرىپ قويدىم. ءبىر جارىم جىل بۇرىن كىشى قىزىم دۇنيەگە كەلدى. سوندىقتان, قازىر كوپ ۋاقىتىمدى بالا تاربيەسىنە ارنايمىن.
- كوپقاباتتى ۇيلەردىڭ تەحنيكالىق قاباتىن جۇگىرۋ الاڭىنا اينالدىرۋ تۋرالى يدەياڭىز جۇزەگە اسىپ جاتىر ما؟
- ول جوبا ازىرشە توقتاپ تۇر. كوپتەگەن ادامدارعا ۇسىنىس ايتتىم. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن, ءبارى باس تارتتى. وقىرمانعا تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن ايتا كەتەيىن, ءاربىر كوپقاباتتى ءۇيدىڭ تەحنيكالىق قاباتىن جۇگىرۋ الاڭىنا اينالدىرۋعا بولادى. سۋىق اۋا رايىنا قاراماستان, تۇرعىندار جەڭىل كيىنىپ, سپورتپەن شۇعىلدانار ەدى. ءوز الدىنا بولەك-بولەك سپورت زالدارىن سالعاننان گورى, ءۇيدىڭ تەحنيكالىق قاباتىن جۇگىرۋ الاڭىنا اينالدىرۋ ەكونوميكالىق جاعىنان دا ءتيىمدى بولادى. استانالىق ساۋلەتشىلەر دە بۇل يدەيامنىڭ ۇتىمدى ەكەنىن ايتتى.
چەمپيوندار تاربيەلەگىم كەلەدى
- اراعا 17 جىل سالىپ قايتا جۇگىرۋىڭىزگە نە تۇرتكى بولدى؟
- بيىل باقيلىق بولعان تالىمگەرىم پاۆەل سيروتين ءۇش جىل بۇرىن ءوزىنىڭ 75 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي مارافون ۇيىمداستىرعان بولاتىن. مەن مارافوندا جۇگىرۋدەن باس تارتقان ەدىم. ول سوندا دا قويماي, قالالىق گازەتكە «مارافونعا مارات جىلانباەۆ قاتىسادى» دەپ جازىپ جىبەرىپتى. قاتىسپاسقا شارام قالمادى. عالامتورداعى مارافونشىلار فورۋمىنا «17 جىل ۇزىلىستەن سوڭ جۇگىرە الام با؟» دەپ جازدىم. بارلىعى ءبىر اۋىزدان «بۇل مۇمكىن ەمەس!» دەپ جاۋاپ بەردى. مۇنى وقىعان سوڭ, ادەتتەگىشە مۇمكىن ەمەس نارسە جوق ەكەنىن دالەلدەۋگە بەل بۋدىم (كۇلدى).
- ءوزىڭىز تۋرالى كىتاپ جازۋ ويىڭىزدا جوق پا؟
- 20 جىل بۇرىن مەن تۋرالى «چەلوۆەك, بەگۋششي پو پلانەتە» دەگەن كىتاپ جارىق كورگەن. ەندى ءوزىم دە ءبىر كىتاپ جازسام دەپ ءجۇرمىن.
- قازىر ءسىزدى نە تولعاندىرادى؟
- جۇگىرۋ الاڭدارىن سالۋ تۋرالى يدەيامدى جۇزەگە اسىرعىم كەلەدى. مەنىڭشە, قازاقتار تەك بوكس پەن كۇرەستەن عانا ەمەس, جەڭىل اتلەتيكادان دا چەمپيون بولا الادى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دە مىقتى-مىقتى جەلاياقتار بار ەكەنىن بۇكىل الەم بىلسە ەكەن دەيمىن. ماسەلەن, مەن جاتتىقتىرۋشى بولسام, بىردەن چەمپيونداردى تاربيەلەگىم كەلەدى. وكىنىشتىسى, ول ءۇشىن بىزدە قالىپتاسقان بازا جوق. ەڭ الدىمەن, بالالارعا ارنالعان مەكتەپ-ينتەرناتتار اشۋىمىز قاجەت. قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن جەلاياق بالالاردى جيناپ, ءوزىمنىڭ ازدى-كوپتى تاجىريبەممەن بولىسكىم كەلەدى. بۇل ويىمدى ءبىراز ادامعا ايتقانىمدا, «ازىرشە اقشا جوق» دەگەن جاۋاپ الدىم. سپورتقا دەگەن كوزقاراس وزگەرمەي, بۇل سالادا العا جىلجۋ بولمايدى. ماسەلەن, قازىر بەلگىلى قازاقستاندىق ترياتلونشى دميتري گااگ رەسەي قۇراماسىن جاتتىقتىرادى. ءبىز نەگە وسىنداي تاجىريبەلى جاتتىقتىرۋشىلارىمىزدىڭ باسقا ەلگە كەتۋىنە جول بەرەمىز؟ ەل سپورتىنا ەڭبەگى سىڭگەن ازاماتتاردى باعالاۋىمىز كەرەك قوي!..
از ۋاقىت بۇرىن مۇراتحان توقمادي ەسىمدى كاسىپكەر اۋەسقوي ترياتلون قاۋىمداستىعىن اشقان ەدى. مەن قازىر سول قاۋىمداستىقتىڭ قوعامدىق جۇمىستارىمەن اينالىسىپ ءجۇرمىن. ءوز قالتامىزدان قارجى شىعارىپ, 7 اي ىشىندە اۋقىمدى شارالار وتكىزدىك. وسىلايشا, بۇقارالىق سپورتتىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسىپ جاتىرمىز.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
اڭگىمەلەسكەن: روزا ارەن
از-كەم انىقتاما
مارات جىلانباەۆ – جەر بەتىندەگى بارلىق شولدەردەن جۇگىرىپ وتكەن جالعىز ادام. ونىڭ ەسىمى تومەندەگى جەتىستىكتەرى ءۇشىن «گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا» ەنگەن:
- ءبىرجىل ىشىندە (1990 جىل, قازان –1991 جىل, قازان) 226 كلاسسيكالىق مارافون جۇگىردى;
- 1991 جىلى ناۋرىزدا 23 كۇن قاتارىنان 23 كلاسسيكالىق مارافون جۇگىردى;
- 1991 جىلىماۋسىمدا 15 كۇن ىشىندە (كۇنىنە ەكى مارافوننان) 30 كلاسسيكالىق مارافون جۇگىردى;
- 1992 جىلى ساۋىردە قاراقۇمشولىندە 20 كۇندە 1200 شاقىرىمعا جۇگىردى;
- 1993 جىلى 24 كۇن ىشىندە ساحارا ءشولىن كەسىپ ءوتتى (1700 شاقىرىم);
- 1993 جىلىۇلكەن ۆيكتوريا (اۆستراليا) شولىندە 22 كۇندە 1600 شاقىرىمعا جۇگىردى;
- 1994 جىلى 17 كۇن ىشىندە نەۆادا (اقش) شولىنەن جۇگىرىپ ءوتتى (1218 شاقىرىم).
