ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالاسىنداعى «ارحيۆ-2025» دەپ اتالاتىن تارماقشاسىنا نازار اۋدارعىم كەلەدى.
ەستەرىڭىزدە بولسا, قازاقستاندا جۇزەگە اسىرىلعان «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى ارقىلى الەمنىڭ الىس جانە جاقىن شەتەلدەرىن مۇراعات دەرەكتەرىن جيناقتاۋعا عالىمدار مەن مۇراعات قىزمەتكەرلەرى ارنايى ىسساپارلارعا باردى. ناتيجەسىندە قازاقستان تاريحىنا قاتىستى كوپتەگەن دەرەكتەر اكەلىندى. ياعني, بۇرىن بەلگىسىز بولىپ كەلگەن مۇراعات دەرەكتەرى ەلىمىزگە جەتكىزىلدى. مۇنداي ماتەريالداردىڭ ەلگە اكەلىنۋى ۇلكەن جەتىستىك. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل دەرەكتەردى عالىمدار, تاريحشىلار ەڭبەكتەر جازۋعا پايدالانۋدا. بىراق, اتالعان باعدارلاما بويىنشا بارلىق دەرەكتەر تۇگەل اكەلىندى دەۋگە بولمايدى.
ەندى, الداعى ۋاقىتتا بۇل يگى ىستەردى جالعاستىرۋ كەرەك. كەزىندە الاش قايراتكەرى احمەت بايتۇرسىنوۆ: «قازاق – جوق ىزدەگەن حالىق» دەپ جازعان ەدى. ياعني, رۋحاني جانە ماتەريالدىق مۇرالارىن وزگە جۇرت تاسىپ اكەتكەن, جوعالتقان زاماندار بولدى. وسى كۇنگە دەيىن حالقىمىز سونى تۇگەندەۋ, ىزدەۋمەن كەلەدى.
قازىرگى جاھاندانۋ زامانىندا ەلدىكتى ساقتاپ, تاۋەلسىزدىگىمىزدى باياندى ەتۋ ءۇشىن ۇلتتىق تاريحىمىزدى ۇلىقتاي ءتۇسۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن كەڭ اۋقىمدا كەشەندى «ارحيۆ-2025» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى جاسالىپ, عىلىمي-زەرتتەۋ جوبالارى 3 جىلدان 2 رەت جۇزەگە اسىرىلىپ, ورىندالۋى كەرەك.
ەلدىڭ دامۋى ءۇشىن جانە حالىقارالىق دارەجەدە تانىلۋى ءۇشىن «قازاقستان تاريحىنىڭ» الار ورىنى ەرەكشە. 2013 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى مارات ءتاجيننىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن ۆەدمستۆوارالىق ماجىلىستە «تاريح عىلىمى» گۋمانيتارلىق عىلىمداردىڭ ىشىندە اسا ماڭىزدى تىرەك رەتىندە اتالعاندىعى بەكەر ەمەس. ياعني, قازىرگى جاھاندىق جاعدايدا الەم حالقى ءبىزدىڭ ەلىمىزدى قانداي يميدج ارقىلى تانيدى؟ ءبىز سول الەم حالقىنا «قازاقستان تاريحىن» مەملەكەتتىڭ ءيميدجىن جانە تولىق كورىنىس بەرەتىن تۇتاس كونەدەن بۇگىنگى كۇنگە دەيىنگى ارالىقتا تاريحي ساباقتاستىقپەن تانىتا الدىق پا؟
مىنە, وسىنداي ويلاندىراتىن سۇراقتار بار. وعان تولىق جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن ءالى دە كوپ جۇمىستار اتقارىلۋى كەرەك. اتقارىلاتىن جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىن باقىلاۋ ءۇشىن جىلىنا 1 رەت ەسەپتەرىن تىڭداۋ جانە ولاردىڭ اكەلگەن قۇجاتتارىن الماتى جانە استانا قالاسىندا ورنالاسقان مۇراعاتقا وتكىزۋ قاجەت. اكەلگەن قۇجاتتار اركىمنىڭ جەكە وتباسىلىق مۇراعاتىندا قالماۋى كەرەك. ول بولاشاقتا ەلدىڭ تاريحىن جازۋ ءۇشىن قاجەت. سوندىقتان, ونى قابىلداپ الاتىن جانە جۇيەلەپ جيناقتايتىن مۇراعاتتار ىشىنەن ارنايى توپ قۇرىلۋى ءتيىس.
شەتەلدەردەن اكەلىنەتىن مۇراعات دەرەكتەرى الماتىداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق مەملەكەتتىك مۇراعاتى مەن استاناداعى قر ۇلتتىق مۇراعاتىنا وتكىزىلۋى ءتيىس. ونى تاريحتى جازۋمەن اينالىساتىن ماگيسترانتتار, دوكتورانتتار, عالىمدار جانە كوپشىلىك قاۋىم پايدالانا الاتىنداي جاعداي بولۋى كەرەك.
