نۇر-سۇلتان قالاسى ءماسليحاتىنىڭ زاڭدىلىق, قۇقىقتىق ءتارتىپ جانە قوعاممەن جۇمىس ماسەلەلەرى جونىندەگى تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ وتىرىسىندا ەلورداداعى اۋلا كلۋبتارىن دامىتۋ تۇجىرىمداماسى جوباسى تالقىلاندى. بۇگىنگى تاڭدا قالادا 21 اۋلا كلۋبى جۇمىس ىستەيدى. مۇنداعى ۇيىرمەلەرگە 3,5 مىڭنان اسا بالا بارادى. الايدا اۋلا كلۋبتارىنا قاتىستى تۇيتكىلدى ماسەلەلەر از ەمەس.
ءبىلىم باسقارماسىنا بەرۋ ۇسىنىلدى
تۇراقتى كوميسسيانىڭ وتىرىسىندا قالاداعى اۋلا كلۋبتارىن دامىتۋ تۇجىرىمداماسى جوباسى بويىنشا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى نۇر-سۇلتان قالاسى قوعامدىق دامۋ ىستەرى باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ءجۇسىپ جۇماعۇلوۆ بايانداپ بەردى.
قازىرگى كەزدە قالاداعى اۋلا كلۋبتارىنداعى تاربيەلەنۋشىلەرىنىڭ 98 پايىزى 14 جاسقا تولماعان. ولار جاستار بولىپ سانالمايدى. سوندا دا, اۋلا كلۋبتارى جۇمىسىن «استانا جاستارى» جاستار رەسۋرستىق ورتالىعى ۇيىمداستىرىپ وتىر. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى بەكىتكەن ەرەجەگە سايكەس بۇل جۇمىس وسىنداي ورتالىقتاردىڭ مىندەتىنە كىرمەيدى. سوندىقتان اۋلا كلۋبتارىن ءبىلىم باسقارماسىنا بەرۋدى, ياعني ورتا مەكتەپتەردىڭ جانىنان ۇيىمداستىرۋ ۇسىنىلدى.
بۇعان قوسا, وسى كۇندەرى اۋلا كلۋبتارى جۇمىسىندا بىرقاتار پروبلەمالار انىقتالدى. باستى ماسەلە – كلۋبتاردىڭ جەرتولەلەردە ورنالاسىپ, ءتيىستى سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق تالاپتارعا جاۋاپ بەرمەيتىندىگىندە بولىپ وتىر. ۇيىرمە جەتەكشىلەرىنىڭ جالاقىسى دا تومەن. اۋلا كلۋبتارىن اۋداندارعا بولۋدە تەپە-تەڭدىك تە ساقتالماعان. ماسەلەن, ەسىل اۋدانىندا ءۇش كلۋب قانا اشىلعان. ال اتا-انالاردىڭ تاراپىنان وسىنداي كلۋبتاردى اشۋ وتىنىشتەرى كوپتەپ ءتۇسىپ جاتىر.
مەكتەپتەردىڭ مۇمكىندىگى جوق
«ەلوردانىڭ كليماتتىق جاعدايى اشىق الاڭداردا سپورتپەن جانە باسقا ساباقتارمەن اينالىسۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. اۋلا كلۋبتارى تاپشىلىعىن جويۋ ماقساتىندا ولاردى 2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ورتا مەكتەپتەر مەن كوللەدجدەردىڭ سپورت زالدارى مەن سالتاناتتاردى وتكىزۋ زالدارى بازاسىندا قۇرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. قازىر كلۋبتاردى ۇستاۋدىڭ بىرىڭعاي ماقساتىن انىقتاۋىمىز كەرەك. جاتتىقتىرۋشىلار مەن ۇستازداردا بىلىكتىلىكتەرىن دالەلدەيتىن قۇجات بولۋى ءتيىس. اۋلا كلۋبتارى جۇمىسىنا تۇراقتى تۇردە جاۋاپ بەرەتىن ورگاندى دا بەلگىلەۋىمىز قاجەت. وسىنىڭ ءبارى كوپ قارجى سالماي-اق قالا اۋماعىندا اۋلا كلۋبتارىن كوبەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى» دەدى ج.جۇماعۇلوۆ.
الايدا ءبىلىم باسقارماسىنىڭ بۇل كلۋبتاردى باسقارۋعا قۇلشىنىسى جوق. ونىڭ دا بەلگىلى ءبىر سەبەپتەرى بار. اتالمىش باسقارما باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى باعلان سماتاەۆا قالانىڭ شەت ايماقتارىندا ورنالاسقان كەيبىر مەكتەپتەردە ۇلكەن قوعامدىق ورتالىقتار اشىلعانىن ايتادى.
ونى قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى رامزيا ومىرباەۆا مەن زاۋرە ءجۇسىپوۆا قوستادى. باسقا-باسقا, وسى دەپۋتاتتار ورتا مەكتەپتەردىڭ جاعدايىن جاقسى بىلەدى, ەكەۋى دە – مەكتەپ ديرەكتورلارى. ولاردىڭ پىكىرىنشە, قازىرگى جاعدايدا اۋلا كلۋبتارىن مەكتەپتەرگە كوشىرۋ مۇمكىن ەمەس. ورتا ءبىلىم بەرۋ ورىندارىنىڭ تىعىزدىعى بۇعان مۇمكىندىك بەرمەيدى. العاشقىسى سونىڭ سالدارىنان ءوزى باسشىلىق ەتەتىن ا.قۇرمانوۆ اتىنداعى №17 مەكتەپ-گيمنازيادا ينكليۋزيۆتى سىنىپ اشا الماي وتىرعانىن ايتادى. سپورت زالدار دا كەشكى ساعات 7-8-گە دەيىن بوس بولمايدى. سەبەبى وسى ۋاقىتقا دەيىن دەنە شىنىقتىرۋ ساباقتارى وتەدى.
اۋلا كلۋبتارىن دامىتۋ تۇجىرىمداماسى 2023 جىلعا دەيىنگى مەرزىمدى قامتيدى. قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى اتالمىش قۇجاتتى قايتا قاراپ, جەتىلدىرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. سونداي-اق ولار «كيرپيچنىي», «ءوندىرىس», «شىعىس يلينكا» تۇرعىن الاپتارىندا, باسقا دا وسى سياقتى شەت ايماقتاردا وسىنداي كلۋبتاردى اشۋ كەرەكتىگىنە نازار اۋداردى.
باعلان سماتاەۆا,
نۇر-سۇلتان قالاسى ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى:
– قازىر بارلىق مەكتەپتەردە شىعارماشىلىق ۇيىرمەلەر مەن سپورتتىق سەكتسيالار جۇمىس ىستەپ جاتىر. 16 مىڭنان استام بالا اقىسىز نەگىزدە قوسىمشا ءبىلىم الىپ جاتىر. 7 مىڭنان اسا جەتكىنشىككە جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلعان. ال اۋلا كلۋبتارىنا بالالار عانا ەمەس, 29 جاسقا دەيىنگى جاستار دا بارادى. 18 جاستان اسقان ادامداردى مەكتەپتەر قامتي المايدى. ونىڭ ۇستىنە قالادا ءۇش اۋىسىممەن وقىتاتىن مەكتەپتەر ءالى بار. سوندىقتان اۋلا كلۋبتارى جۇمىسىن ۇيلەستىرۋگە ءبىزدىڭ شامامىز كەلمەيدى.
باس قالا بيۋدجەتىن تالقىلاۋ باستالدى
قالالىق ءماسليحاتتىڭ تۇراقتى كوميسسيالارىندا 2020-2022 جىلدارعا ارنالعان ەلوردا بيۋدجەتى جوباسىن تالقىلاۋ باستالدى. العاشقىلار رەتىندە قالا اكىمىنىڭ اپپاراتى, پوليتسيا دەپارتامەنتى, قوعامدىق دامۋ ىستەرى باسقارماسى, توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى بيۋدجەتتەرى تانىستىرىلدى.
ستراتەگيالىق جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى قايسار ماڭقاراەۆ باس قالا بيۋدجەتى بۇرىنعىداي الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋگە باعىتتالعانىن ايتادى. وعان ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ ارتۋى, ءبىلىم بەرۋ سالاسىن قارجىلاندىرۋ جانە ءارتۇرلى جەڭىلدىكتەرگە يە ازاماتتاردى الەۋمەتتىك قولداۋ جۇمىستارىنىڭ كۇشەيتىلۋى دالەل.
بايانداماشى دەپۋتاتتاردى وسى جىلدىڭ 9 ايىنداعى نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ قورىتىندىلارىمەن تانىستىرىپ, الداعى ءۇش جىلعا ارنالعان ەلوردا بيۋدجەتى جوباسىنىڭ نەگىزگى پارامەترلەرىن ۇسىندى.
بيۋدجەت جوباسىن تالقىلاۋ بارىسىندا دەپۋتاتتار بارلىق ايتىلعان ۇسىنىستار مەن كورسەتىلگەن پروبلەمالار نازاردان تىس قالماي, ءۇش جىلدىق بيۋدجەتتى ورىنداۋ بارىسىندا شەشىلەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى. جوعارىدا كورسەتىلگەن بيۋدجەتتىك باعدارلامالار اكىمشىلەرى بيۋدجەتتەرىنىڭ جوبالارىن ماقۇلدادى.
«سەرگەك» جوباسى تيىمدىلىگىن دالەلدەدى
ەلوردادا ءىت سالاسىن دامىتۋ جانە قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ەكى جىلدان بەرى «سەرگەك» جوباسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. مەملەكەتتىك جەكەمەنشىك ارىپتەستىك اياسىندا باستالعان بۇل جوبا 13 مىڭ بەينەباقىلاۋ كامەراسىن ورناتۋدى جانە بىرىكتىرۋدى كوزدەيدى. بۇعان قالانىڭ 400 جول قيىلىسىندا جانە 300 جەلىلىك ۋچاسكەلەردە اقپاراتتىق-باعدارلامالىق كەشەندەردى, ادامدار كوپ جينالاتىن جەرلەردە 4 مىڭ بەينەباقىلاۋ كامەراسىن ورناتىپ, وزگە 3 مىڭ وسىنداي كامەرامەن ءبىر جۇيەگە كەلتىرۋ جۇمىستارى كىرەدى. بۇل تۋرالى قالالىق ءماسليحاتتىڭ كوپشىلىك تىڭداۋلارىندا ينۆەستيتسيالار جانە كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى ەرلان بەكمىرزاەۆ باياندادى.
«سەرگەك» جوباسى ەكى كەزەڭگە بولىنگەن. ونىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىن جۇزەگە اسىرۋ وتكەن جىلى اياقتالىپ, بەينەباقىلاۋ كامەرالارى قالانىڭ كوممۋنالدىق مەنشىگىنە بەرىلدى. قازىر ەكىنشى كەزەڭ جۇمىستارى بويىنشا كامەرالاردى ورناتۋ تولىقتاي اياقتالدى. ياعني, جوبا 100 پايىزعا ورىندالدى. سونىڭ ارقاسىندا ەلوردا جولدارى ەلىمىزدىڭ ەڭ قاۋىپسىز جولدارىنا اينالدى. 2018 جىلى 2017 جىلمەن سالىستىرعاندا جولداعى ءولىم-ءجىتىم ەكى ەسەگە, 60 ولىمنەن 34-كە ازايدى. بىلتىر جول-كولىك وقيعالارى 10 پايىزعا, جولدا جاراقاتتانۋ تاعى 10 پايىزعا تومەندەدى. وسى جىلدىڭ 9 ايىندا جولدا 23 ادام قايعىلى قازاعا ۇشىرادى. بۇل 100 مىڭ ادامعا ەكى وسىنداي جاعدايدى قۇرايدى. رەسپۋبليكا بويىنشا جولدا قازا تابۋدىڭ ورتاشا كورسەتكىشى – 100 مىڭ ادامعا 7,2 ادام. الماتىدا – 5,4 ادام جانە شىمكەنتتە – 5,1 ادام.
«سەرگەك» جوباسى ءوزىنىڭ تيىمدىلىگىن دالەلدەدى» دەيدى ە.بەكمىرزاەۆ.
بەينەباقىلاۋ كامەرالارى قىلمىستاردى اشۋعا سەپتەستى
قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتى باستىعىنىڭ ورىنباسارى سابىر جۇسىپبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا, «سەرگەكتىڭ» 6 مىڭ كامەراسى جول ەرەجەلەرى ساقتالۋىن باقىلاۋدى, 7 مىڭى قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدى كوزدەيدى. بۇعان قوسا, پاترۋلگە 1000 پلانشەت جانە 50 ەكوداتچيك بەرىلدى. جىل باسىنان بەرى جول ەرەجەلەرىن بۇزۋدىڭ 1 ملن 2 مىڭ وقيعاسى وڭدەۋدەن ءوتتى. بۇل قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ جالپى سوماسى 5 ملرد 831 مىڭ تەڭگەنى قۇرادى. سونىڭ ىشىندە 3 ملرد 910 ملن تەڭگەگە ايىپپۇل سالىندى. مۇنىڭ 3 ملرد 428 ملن تەڭگەسى ءوندىرىلدى.
بۇعان قوسا, وسى جىلدىڭ 9 ايىندا «سەرگەك» جوباسى 1054 قىلمىستى اشۋعا مۇمكىندىك بەردى. اتاپ ايتقاندا, 4 كىسى ءولتىرۋدى, 4 قاراقشىلىق وقيعانى, 70 كىسى توناۋدى, 99 بۇزاقىلىقتى, 341 جەكە مۇلىكتى زاڭسىز يەلەنۋدى, 37 كولىكتى ايداپ كەتۋدى اشقان. بىراق قازىرگى تاڭدا جول ەرەجەلەرىن بۇزعانى ءۇشىن حاتتاردى جىبەرۋمەن پروبلەما تۋىنداپ وتىر. بۇرىن بۇل جۇمىسپەن پوليتسيا دەپارتامەنتى تىكەلەي اينالىساتىن. بۇگىندەرى وسى ءىس «قازپوشتا» اق-نا بەرىلدى. ال دەپارتامەنت وسى مەكەمەگە 130 ملن تەڭگە قارىز بولىپ قالعان. سول سەبەپتەن اتالمىش ۇيىم حاتتاردى تاسىمالداۋدان باس تارتىپ وتىر.
ءماسليحات دەپۋتاتتارى ماسەلەگە ءوز كوزقاراستارىن ءبىلدىردى. سونىڭ ءبىرى – ميراس شەكەنوۆ نۇر-سۇلتان قالاسى «سەرگەك» اقىلدى جوباسى جۇزەگە اسىرىلعان ەلىمىزدەگى العاشقى قالا ەكەنىن اتاپ ءوتىپ, جوباعا قاتىستى جۇرگىزىلگەن ساۋالناما ناتيجەلەرىن جاريالادى. سوعان سايكەس قالا تۇرعىندارىنىڭ 83,8 پايىزى «سەرگەكتى» قولدايتىندىقتارىن ايتقان.
