ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان سوڭ ومىرگە كەلگەن ءبىزدىڭ ۇرپاقتىڭ تاعدىرى ءبىر-بىرىنە وتە ۇقساس: الىس اۋىلدا دۇنيە ەسىگىن اشتى, قاتارداعى ورتا مەكتەپتى اياقتاپ, قالاعا بارىپ جوعارى ءبىلىم الدى. ودان كەيىن العاشقى ەڭبەك جولىن قاراپايىم ماماننان باستاپ, قىزمەتتىڭ ءتۇرلى ساتىسىنان ءوتتى. تاجىريبە جينادى, شىڭدالدى, ءومىردىڭ ىستىق-سۋىعىن كوردى. ەلگە تانىلدى. مىنە, سونداي ابزال ازاماتتىڭ ءبىرى – استانا جۇرتىنا ەسىمى كەڭىنەن تانىس تۇلعا, اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور بەكەن ءالىمجانوۆ.
بەكەن ەكەۋمىزدىڭ تانىستىعىمىز اقمولا استانا بولعان جىلدارى باستالىپ, سودان بەرى جالعاسقان سىيلاستىعىمىز دوستىققا ۇلاسىپ, جاقىن ارالاسىپ كەلەمىز.
ول ومبى وڭىرىندەگى قاراباس اۋىلىندا تۋعان. بۇل – سول ولكەدەگى وتە كونە قازاقى اۋىلدىڭ ءبىرى. بەكەننىڭ اكەسى وكەن 1939 جىلى اسكەرگە الىنىپ, سول جىلدارداعى كەڭەس-فين سوعىسىنان جارالانىپ ورالعان سوڭ, ون جىلدان اسا كولحوز توراعاسى بولدى. بۇل ەندى ەل باسىنا اۋىر كۇن تۋعان جىلدار ەدى, سوعان قاراماستان, اۋىل ادامدارىمەن جەڭىستى جاقىنداتۋعا جان اياماي ەڭبەك ەتتى. 1958 جىلى بەكەننىڭ اناسى ۇزاق ناۋقاستان دۇنيە سالدى. ەندىگى بار اۋىرتپالىق ءۇيدىڭ ۇلكەنى بەكەنگە ءتۇستى, ول سوڭىنان ەرگەن باۋىرلارىنا باس-كوز بولدى. بەكەننىڭ اجەسى ءامينا: «ەندى مۇندا بالالارىمىزدىڭ بولاشاعى جوق, كوزىمىزدىڭ تىرىسىندە قازاقستانعا ورالايىق» دەپ, كوشتىڭ باسىن اتاجۇرتقا بۇرعىزادى. ءسويتىپ, ءالىمجانوۆتار اۋلەتى قازىرگى اقمولا وبلىسىنىڭ اقكول اۋدانىنا كوشىپ كەلدى. بەكەن وسى جەردەگى سەگىزجىلدىق مەكتەپتى اياقتاپ, بۇرىنعى كوكشەتاۋ وبلىسىنىڭ قوتىركول اۋىلشارۋاشىلىق تەحنيكۋمىنا تۇسەدى. ونى 1967 جىلى ۇزدىك ءتامامداپ, زووتەحنيك ماماندىعىن الىپ شىعادى. اۋىلعا ورالىپ, از ۋاقىت سوۆحوزدا جۇمىس ىستەيدى. الايدا جوعارى ءبىلىم الۋعا تالپىنىپ, سول كەزدەگى كەڭەس وداعىنىڭ اتاقتى اگرارلىق جوعارى وقۋ ورنى – ك.تيميريازەۆ اتىنداعى ماسكەۋ اۋىلشارۋاشىلىق اكادەمياسىنا تۇسۋگە باعىن سىناپ, اقىرى, سىناقتان سۇرىنبەي ءوتىپ, وقۋعا قابىلدانادى. اكادەميانى ابىرويمەن بىتىرگەن سوڭ, سوندا ءبىر جىل تاعىلىمگەر-زەرتتەۋشى بولىپ ىستەدى. ودان كەيىن اتالعان وقۋ ورنىنىڭ اسپيرانتۋراسىنا ءتۇسىپ, كانديداتتىق ديسسەرتاتسياسىن قورعادى. جاس عالىمعا ماسكەۋدە قالىپ جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك مول ەدى. بىراق ول قازاقستانعا ورالىپ, پەداگوگيكالىق قىزمەتتىڭ العاشقى باسپالداعى − تسەلينوگراد اۋىلشارۋاشىلىق ينستيتۋتىنىڭ جەكە مال شارۋاشىلىعى كافەدراسىنىڭ اسسيستەنتىنەن عىلىم دوكتورىنا, كافەدرا مەڭگەرۋشىسىنەن جوعارى وقۋ ورنىنىڭ رەكتورىنا دەيىنگى ۇلكەن ءومىر جولىنان ءوتتى.
ونىڭ ىسكەرلىگى مەن ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىن بايقاعان تسەلينوگراد وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى ونى عىلىم جانە وقۋ ورىندارى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىلىگىنە تاعايىندادى. ودان كەيىن تسەلينوگراد قالالىق كوميتەتىنىڭ ەكىنشى حاتشىسى بولدى.
1990 جىلى ءوزى ەڭبەك جولىن باستاعان وقۋ ورداسىنا قايتا ورالىپ, ءۇش جىل بويى عىلىمي جۇمىس بويىنشا پرورەكتور قىزمەتىن اتقاردى. 1993 جىلى «سولتۇستىك قازاقستاندا باستى مال تۇقىمدارىنىڭ ءسۇت ونىمدىلىگى مەن تابيعي توزىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ» تاقىرىبىندا دوكتورلىق ديسسەرتاتسياسىن ءساتتى قورعاپ, اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ دوكتورى اتاندى. سول جىلى قازان ايىندا بەكەن ءالىمجانوۆ اقمولا اۋىلشارۋاشىلىق ينستيتۋتىنىڭ رەكتورى بولىپ تاعايىندالدى. وسى كەزدە بەكەننىڭ بويىنان باتىلدىق پەن قايراتتىلىق انىق كورىندى. ەڭ الدىمەن ونىڭ باسشىلىعىمەن 2000 جىلعا دەيىن ۋنيۆەرسيتەتتىڭ كەشەندى دامۋ جوسپارى ازىرلەندى, وندا مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاسى ءۇشىن عىلىمي كادرلار مەن جوعارى بىلىكتى مامانداردى دايىنداۋعا ايرىقشا نازار اۋدارىلدى. تالاپكەرلەردى تارتۋ ماقساتىندا شارۋاشىلىق جۇرگىزۋدىڭ نارىقتىق ەكونوميكاسىنا قاجەت جوعارى وقۋ ورنىندا «مەنەدجمەنت», «ماركەتينگ», «قارجى», «اگروتەحنيكالىق سەرۆيس», «اڭ اۋلاۋ جانە بالىق اۋلاۋ», «وسىمدىكتەردى ىرىكتەۋ» سەكىلدى جاڭا ماماندىقتار اشتى. ۋاقىت وتە كەلە اقىلى وقيتىن ستۋدەنتتەردىڭ سانى ءۇش ەسەگە دەيىن ءوستى. 1996 جىلى قر ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن ينستيتۋت اقمولا اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىنە اينالىپ, وعان مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى, داۋىلپاز اقىن ساكەن سەيفۋلليننىڭ ەسىمى بەرىلدى.
1997 جىلى ەلوردامىزدىڭ الماتىدان اقمولاعا كوشۋىنە بايلانىستى ۋنيۆەرسيتەت استانالىق اتانىپ, جاڭا كۇش الدى. مەن وسى جىلى اقمولا وبلىسىنىڭ اكىمى قىزمەتىن اتقارىپ جۇرگەندە, ۋنيۆەرسيتەتكە ادەيى ات باسىن بۇرىپ, وقىتۋشىلار جانە ستۋدەنتتەرمەن كەزدەستىم. بۇل كەزدەسۋدىڭ فورماتى وزگەشە بولدى, ماعان قاتتى ۇنادى. سوندا وبلىس پەن قالاعا قاتىستى ءبىراز وزەكتى ماسەلە قوزعالدى. جاستار بولاشاققا دەگەن كوزقاراسىن ايتتى. ءوزىم دە وسى كەزدەسۋدەن كوپ مالىمەت الىپ, ءبىراز بايىدىم. سوندا اتالعان وقۋ ورنىنداعى جاڭاشىل جۇمىستاردى كورىپ, كوڭىلىم تولدى.
بەكەن وكەنۇلىنىڭ 2004 جىلى پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلانۋى ۋنيۆەرسيتەت ۇجىمى ءۇشىن بيىك ابىروي ەدى. ول 2004-2011 جىلدار ارالىعىندا قازاقستان پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ III-IV شاقىرىلىمىندا ءتۇرلى زاڭ شىعارۋشى قۇجاتتاردى ازىرلەۋگە ۇلەس قوستى.
بەكەننىڭ مىنەزى بيازى, قاراپايىم بولعانمەن, ءوز پرينتسيپىنە بەرىك, ايتقان ءسوزى مەن ۋادەسىنە مىعىم. مەن ونىڭ بۇل قاسيەتىنە ءماجىلىس دەپۋتاتى بولىپ جۇرگەندە تالاي كۋا بولدىم. زاڭدارعا بايلانىستى جازعان ۇسىنىسىن جان-جاقتى زەرتتەپ, سونىڭ شەشىمىن تابۋعا جان-تانىمەن كىرىسەتىن. ول – ءوز ەلى مەن جەرىن شىنايى سۇيەتىن پاتريوت. ونى بۇگىنگە دەيىن شاكىرتتەرى «مەنىڭ ۇستازىم, رەكتورىم» دەپ ماقتانىش تۇتادى. بۇل – ءار پەداگوگ ءۇشىن ۇلكەن باعا. جالپى ءالىمجانوۆتار جانۇياسىن عالىمدار وتباسى دەپ ايتۋعا بولادى. ستۋدەنت كەزىندە قوسىلىپ, شاڭىراق قۇرعان, ءومىردىڭ بارلىق ىستىق-سۋىعىن قاتار كورىپ, قيىن كۇندەرى جولداسىنا سۇيەنىش بولعان زايىبى ليۋدميلا ۆاسيلەۆنا – اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور. بۇگىندە ەكەۋى – ۇلىن ۇياعا, قىزىن قياعا قوندىرىپ, ولاردان نەمەرە سۇيگەن باقىتتى اتا مەن اجە. ەكەۋمىزدىڭ دوستىعىمىزعا شيرەك عاسىر بولسا دا, مەن ونىڭ ادامگەرشىلىگىنە قىلاۋ تۇسىرگەنىن كورگەن ەمەسپىن. قاشان دا سىرباز, سىپايى قالپىنان وزگەرمەيدى. قانشاما ادامنىڭ العىسىنا بولەندى. ءومىرىنىڭ جەتپىس بەسىنشى بەلەسىن ابىرويمەن قارسى الىپ وتىرعانى دا كوپشىلىكتىڭ تيگەن شاپاعاتى دەپ ويلايمىن.
جانىبەك كارىبجانوۆ,
مەملەكەت جانە قوعام
قايراتكەرى
