بىلىمگە باسىمدىق بەرىلەدى

استانادا ءبىلىم سالاسىن قارجىلاندىرۋ كولەمى جىل سايىن ارتۋدا. ماسەلەن, سوڭعى ءتورت جىلدا ءبىلىمنىڭ دامۋىنا باعىتتالعان بيۋدجەت قارجىسى 95 پايىزعا, ياعني ەكى ەسەگە جۋىق ۇلعايدى. سالىستىرمالى تۇردە ايتساق, 2015 جىلى ول 31,1 ملرد تەڭگەنى قۇراسا, بيىل بىلىمگە 60,5 ملرد تەڭگە ءبولىندى. جاقىندا حالىققا بەرگەن ەسەپتى كەزدەسۋىندە وسىنى اتاپ وتكەن قالا اكىمى اسەت يسەكەشەۆ اتالمىش سالانى وركەندەتۋ ماقساتىندا جاسالىپ وتىرعان يگىلىكتى ىستەرگە توقتالدى.

2020 جىلى بالاباقشالار ماسەلەسى تۇبەگەيلى شەشىلەدى

سوڭعى جىلدارى ەلوردا حالقىنىڭ سانى ەداۋىر كوبەيىپ, 1 ميلليون ادامنان اسقانى بەلگىلى. ارينە, وسى جاعدايدا بالدىرعانداردى بالاباقشاعا ورنالاستىرۋ, جاڭا بالاباقشالار مەن مەكتەپتەردى سالۋ اسا وزەكتى ماسەلەلەرگە اينالىپ وتىر.
مىسالى, كەيىنگى جەتى جىلدا مەكتەپالدى تاربيە مەن دايارلىقتى قاجەت ەتەتىن بالالاردىڭ سانى ەكى ەسەدەن استام ءوستى (2011 جىلى – 74 مىڭ, 2017 جىلى – 164 مىڭ). بۇگىندەرى 3-6 جاس ارالىعىنداعى 47 مىڭنان استام بالدىرعان مەكتەپالدى دايارلىقپەن قامتىلسا, 26 مىڭ بالا بالاباقشا كەزەگىندە تۇر. سوعان قاراماستان, بالالاردى بالاباقشامەن قامتۋ كورسەتكىشى وڭ ناتيجەنى كورسەتىپ وتىر. اتاپ ايتساق, وتكەن جىلدىڭ باسىندا بۇل كورسەتكىش 70,6 پايىزدى قۇراسا, بۇگىندە 78 پايىزعا جەتتى.
بىلتىر ەكى مەملەكەتتىك بالاباقشا پايدالانۋعا بەرىلدى. بىراق بالدىرعانداردىڭ نەگىزگى توبى 79 جەكەمەنشىك بالاباقشاعا مەملەكەتتىك تاپسىرىس ءبولۋ ارقىلى مەك­تەپالدى تاربيەمەن قامتىلىپ وتىر. سونىڭ ارقاسىندا قوسىمشا 9 مىڭ جاڭا ورىن پايدا بولدى. جالپى, قازىر قالادا مەملەكەتتىك بالاباقشالاردان جەكەمەنشىك بالاباقشالار ەكى ەسە كوپ (96 – مەملەكەتتىك, 188 – جەكەمەنشىك). بيىل جەكەمەنشىك بالاباقشالارعا قوسىمشا 28 مىڭ ورىنعا مەملەكەتتىك تاپسىرىس بولىنەدى. ولاردىڭ 18 مىڭى اعىمداعى تاپسىرىستى جالعاستىرۋ بولسا, 10 مىڭى جاڭا ورىندارعا ارنالعان. سونداي-اق, مەملەكەتتىك تاپسىرىس قارجىسى 23 مىڭ تەڭگەدەن 27 مىڭ تەڭگەگە ۇلعايادى. وعان 7 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان.
وسى جىلى مەملەكەت ەسەبىنەن, سونىڭ ىشىندە ۇلتتىق كومپانيالار قارجىسىنا, جالپى العاندا 960 ورىنعا ارنالعان ءتورت بالاباقشا پايدالانۋعا بەرىلەدى. قالا اكىمدىگى مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك اياسىندا 6 بالاباقشانىڭ قۇرىلىسى تۋرالى كەلىسىمشارتتارعا وتىردى. 720 ورىنعا ارنالعان ولاردىڭ ەكەۋى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن پايدالانۋعا بەرىلۋى ءتيىس.
وسىلايشا كەلەسى جىلى بالدىرعانداردىڭ 90 پايىزى, ياعني 60 مىڭ بالا بالاباقشامەن قامتىلادى دەپ بولجانۋدا. ال 2020 جىلى بۇل ماسەلەنى تۇبەگەيلى شەشىپ, 100 پايىزعا جەتكىزۋ جوسپارلانۋدا.
استانا اكىمى ءوز بايانداماسىندا بالاباقشالار جۇمىسىنىڭ ساپاسى دا نازاردان تىس قالمايتىنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا, مەملەكەتتىك جانە جەكەمەنشىك بالاباقشالاردىڭ بارلىق پەداگوگتەرى ءبىلىمدى جاڭعىرتۋ ورتالىعىندا بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىنان وتەدى. سونىمەن قاتار, قازىر ادىستەمەلىك كومەك كورسەتۋ بويىنشا جەكەمەنشىك بالاباقشالار قاۋىمداس­تىعىمەن تىعىز جۇمىس جۇرگىزىلۋدە.

جاڭا مەكتەپتەر مەن  قوسىمشا عيماراتتار سالىنادى

بۇل كۇندەرى قالا مەكتەپتەرىندەگى ورىنداردىڭ تاپشىلىعى تۋرالى ءجيى ايتىلۋدا. وسىدان جەتى جىل بۇرىن ورتا مەكتەپتەردە 79 مىڭ بالا وقىسا, قازىر 143 مىڭنان استام وقۋشى ءبىلىم الىپ جاتىر. جىل سايىن ولاردىڭ سانى ورتاشا ەسەپپەن العاندا 15-18 مىڭ ادامعا كوبەيىپ جاتسا, 8-10 مىڭ بالا تۇلەپ ۇشىرىلۋدا. ال كوشى-قون ەسەبىنەن ءبىرىنشى سىنىپتارعا ءار جىلدا 23-25 مىڭ بالا قابىلدانۋدا. سوندىقتان وسى كۇندە 11 مەكتەپ ءۇش اۋىسىمدا ءبىلىم بەرىپ جاتىر.
«قازىر ءبىز ۇكىمەتتىڭ قولداۋىمەن ارنايى باعدارلامامەن جۇمىس ىستەپ وتىرمىز. بيىل 7 مىڭ ورىنعا ارنالعان 6 مەكتەپ سالىنادى. اپاتتى جاعدايداعى № 20 مەكتەپتىڭ ورنىنا جاڭا مەكتەپ بوي كوتەرەدى. اباي داڭعىلى مەن ت.بيگەلدينوۆ كوشەسى ماڭايىندا سالىناتىن جاڭا مەكتەپ №56, 60, 35, 1 مەكتەپتەر تىعىزدىعىن ازايتادى. ەكسپو اۋماعىندا ەكى مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. بۇل مەكتەپتەر پايدالانۋعا بەرىلگەندە №74, 75, 84 مەكتەپتەردىڭ تىعىزدىعى ازايادى. ماعان «حايۆيل» تۇر­عىن ءۇي كەشەنى تۇرعىندارىنان مەكتەپ قۇ­رىلىسى تۋرالى ءوتىنىش كەلىپ ءتۇستى. سول ماڭايدا, ج.ناجىمەدەنوۆ كوشەسى بويىندا جاڭا مەكتەپ اشىلادى» دەپ اتاپ ءوتتى اسەت يسەكەشەۆ.
جالپى, الداعى ءۇش جىل ىشىندە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبىنەن 27 مەكتەپ پەن 10 قوسىمشا عيمارات سالۋ جوسپارلاندى. سونىڭ ىشىندە قوسىمشا عيماراتتار پرومىشلەننىي, پريگورودنىي, كوكتال 1 جانە 2 تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىندە سالىنادى.

بالالار قاۋىپسىزدىگى كۇشەيتىلەدى

قالا باسشىسى بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىنەن دە حابار بەردى. ونىڭ ايتۋىنشا, ءبىلىم بەرۋ نىساندارىنىڭ ماڭىندا 151 ايالداما پاۆيلونىن سالۋ كەرەكتىگى انىقتالدى. جۇرگىنشىلەر جولى مەن جول بەلگىلەرىن ورناتۋ تۋرالى دا ءتيىستى تاپسىرمالار بەرىلدى. مەكتەپتەرگە اپاراتىن جولدارعا اسفالت توسەۋ, كولىك تۇراقتارىن كەڭەيتۋ سىندى جۇمىستار دا ۇساق-تۇيەك ىستەرگە جاتپايدى. اتاپ ايتساق, 11 ءبىلىم نىسانىنىڭ (6 مەكتەپ پەن 5 بالاباقشا) كولىك تۇراقتارى كەڭەيتىلدى, 33 نىساننىڭ جانىندا جول بەلگىلەرى ورناتىلدى نەمەسە اۋىستىرىلدى, كولىك جىلدامدىعىن شەكتەۋ قۇرىلعىلارى سالىندى. 13 نىسان قوسىمشا جارىقتاندىرىلادى.
«ءتيىستى جۇمىستاردى اعىمداعى جوسپارعا سايكەس بيىل اياقتاۋعا تاپسىرما بەرىلدى. ءبىلىم بەرۋ نىساندارىنىڭ اۋماعىندا بەينەباقىلاۋ جۇيەسى كۇشەيتىلەدى. ول ساراپتاۋ مەن ادامداردىڭ بەت-بەينەسىن تانۋ فۋنكتسيالارىن قۇرايتىن بولادى. بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن اماندىعى بارىنەن جوعارى تۇرۋى ءتيىس» دەپ اتاپ ءوتتى استانا اكىمى.

ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازا جاڭارادى

بۇگىندەرى عىلىم مەن تەحنولوگيالاردىڭ دامۋى سالاسىندا باسەكەلەستىكتى ارتتىرۋ ماقساتىندا استانالىق مەكتەپتەردىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن جاڭارتۋ جۇرگىزىلۋدە. اتاپ ايتساق, جەتپىس مەكتەپتە روبوتوتەحنيكا بويىنشا سىنىپتار اشىلدى. جىلدىڭ اياعىنا دەيىن بارلىق مەكتەپتەر روبوتوتەحنيكامەن قامتىلادى. 3D پرينتەرلەر مەن ينجەنەرلىك قوندىرعىلارمەن جابدىقتالعان STEM زەرتحانالار جۇمىسىن باستادى. اتالمىش زەرتحانالار بيىل تاعى ون مەكتەپتە اشىلادى. CISCO جەلىلىك اكادەميا ىسكە قوسىلدى. بۇل جۇيە IT سالاسىندا مامانداردى دايارلاپ, حالىقارالىق سەرتيفيكاتتاردى الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇعان قوسا, ۋاقىتتى ءتيىمدى پايدالانۋ ماقساتىندا بارلىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىن ەلەكتروندى قۇجات اينالىمىنا كوشىرۋ مىندەتى قويىلدى. بۇل جاعداي بالالاردى ءبىلىم مەكەمەلەرىنە قابىلداۋدىڭ, بۋحگالتەرلىك ەسەپتىلىك پەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋدىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتەدى.

تەگىن كاسىپتىك-تەحنيكالىق وقىتۋ

مەملەكەت باسشىسىنىڭ تەگىن كاسىپ­تىك-تەحنيكالىق وقىتۋدى ەنگىزۋ ءجونىن­دەگى تاپسىرماسىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا قالا كوللەدجدەرىندە 4 مىڭنان اسا ستۋدەنت وقىپ جاتىر. ولاردىڭ 40 پايىزى جۇمىسشى ماماندىقتاردى الۋدا. ول ءۇشىن رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 5,7 ملرد تەڭگە ءبولىندى. بىلتىر استانا كوللەدجدەرىن 6 مىڭنان استام مامان ءبىتىرىپ, ديپلوم السا, ولاردىڭ 93 پايىزى جۇمىسقا تۇردى. سونىڭ 82 پايىزى العان ماماندىقتارى بويىنشا ەڭبەك ەتۋدە.
«قازىرگى تاڭدا جۇمىسپەن قامتۋ جانە مامانداردى دايارلاۋ ساياساتىن قايتا قاراپ جاتىرمىز. ءبىز قۇرىلىس جانە جوبالاۋ سالالارىندا BIM-تەحنولوگتاردى دايارلاۋدى باستادىق. الدا كورسەتكىشتەردى تالداۋ سالاسىندا, كيبەرقاۋىپسىزدىك, ينتەرنەت زاتتار سالالارىندا, ونەركاسىپ, كولىك جانە گازداندىرۋ سەكتورىندا مامانداردى دايارلاۋىمىز قاجەت» دەدى اسەت يسەكەشەۆ.
ينكليۋزيۆتى ءبىلىم جۇيەسى دە جەتىلدىرىلۋدە. قازىرگى تاڭدا 75 جالپى ءبىلىم بەرۋ مەكتەبىندە, ياعني, مەكتەپتەردىڭ 90 پايىزىندا ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار بالالارعا بارلىق جاعداي جاسالدى. بۇعان قوسا, ەكى ارناۋلى مەكتەپ-ينتەرناتى جۇمىس ىستەپ جاتىر. 12 بالاباقشادا تۇزەتۋ جانە ارناۋلى توپتارى اشىلدى. ءتورت كوللەدجدە «كوللەدج جاعدايىنداعى ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ» جوباسى ءساتتى جۇزەگە اسىرىلدى.

امانعالي قالجانوۆ