پوەزيا پاراساتى
«قازاقستان» ورتالىق كونتسەرت زالىندا قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى, قوعام قايراتكەرى, كوپتەگەن حالىقارالىق اتاقتاردىڭ يەگەرى مۇحتار شاحانوۆتىڭ «ناۋرىز پاراساتى» اتتى شىعارماشىلىق كەشى ءوتتى. استانا قالاسىنىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان كەشتى قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى ۇيىمداستىردى.
بيىل سامارقاننىڭ كوك تاسىن ەرىتكەن, شىعىس جۇرتىندا جىل باسى بولىپ ەسەپتەلەتىن ءاز-ناۋرىز مەرەكەسىنىڭ ورتامىزعا قايتا ورالعانىنا 30 جىل تولدى. ال وسى مەيرامنىڭ قازاق جەرىندە جاڭعىرۋىنا مۇحتار شاحانوۆ ۇلكەن ۇلەس قوستى. سول كەزدەگى قازاقستان كوممۋنيستيك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى گەننادي كولبيندى كوندىرىپ, ناۋرىزدىڭ تويلانۋىنا جول اشتى. وسى تۋرالى كورىنىسپەن اشىلعان كەش ءارى قاراي ءان-جىرعا ۇلاستى.
مۇحتار شاحانوۆتى اقىن عانا ەمەس, كومپوزيتور رەتىندە دە بىلەمىز. ونىڭ ءوزى شىعارعان «جۇبايلار جىرى», «تۋعان كۇن كەشىندە», «مەن ساعان عاشىق ەدىم», «بالا ماحاببات», «رۋح پەن ءتىل» اندەرى مەن اقىننىڭ نۇرعيسا تىلەنديەۆ, ءشامشى قالاياقوۆ, ەسكەندىر حاسانعاليەۆ سىندى اسا كورنەكتى كومپوزيتورلارمەن بىرىگىپ جازعان تۋىندىلار شىرقالىپ, ولەڭدەر وقىلعان كونتسەرت ءۇش ساعاتقا سوزىلدى. اندەردى تامارا اسار, ءمولدىر اۋەلبەكوۆا, حاديشا شالاباەۆا, ءشابا ادەنقۇل, قىرعىز رەسپۋبليكاسىنان ارنايى كەلگەن دينارا اكۋلوۆا, ت.ب. انشىلەر مەن توپتار ناقىشىنا كەلتىرىپ ورىندادى.
مۇحتار شاحانوۆتىڭ شىڭعىس ايتماتوۆ, ەۆگەني ەۆتۋشەنكو سياقتى الەم مويىنداعان قالامگەرلەرمەن دوستىعى وسى كۇندەرى اڭىزعا اينالدى. موڭعوليا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى جۋگدەرەميدين گۋرراگچا دا قازاق اقىنىنىڭ دوسى ەكەن. وسى كەشكە ارنايى قاتىسقان ول جىلى لەبىزىن جەتكىزدى.
«مەن مۇحتار شاحانوۆتى كوپتەن بىلەمىن. تانىستىعىمىز وتكەن عاسىردىڭ سەكسەنىنشى جىلدارى باستالدى. 1981 جىلى عارىشقا سامعادىم. سول كەزدە كوپتەگەن كەزدەسۋلەر وتكىزدىم. ءبىر كەزدەسۋدە جۋرناليستەر مەنەن «كەڭەس جازۋشىلارى مەن اقىندارىنان كىمدەردى تانيسىز, كىمدەردى ءسۇيىپ وقيسىز؟» دەپ سۇرادى. مەن شىڭعىس ايتماتوۆ, راسۋل گامزاتوۆ جانە مۇحتار شاحانوۆ ەسىمدەرىن اتادىم. بۇل كەزدەسۋلەردەن كەيىن مۇحتارمەن ماسكەۋدە جۇزدەستىك. سودان بەرى ارامىز اجىراعان جوق. سەكسەنىنشى جىلداردىڭ ورتاسىنان شاحانوۆپەن ارال تەڭىزىنىڭ ەكولوگيالىق پروبلەماسى بويىنشا بىرگە جۇمىس ىستەپ, تەڭىزدى اپاتتان قۇتقارۋعا تىرىستىق. مۇحتار ارقىلى شىڭعىس ايتماتوۆپەن, وزگە دە كەڭەستىك اقىن-جازۋشىلارمەن تانىستىم» دەدى موڭعول عارىشكەرى.
22 ناۋرىز ومىرىندە ەرەكشە ءرول الاتىنىن ايتقان جۋگدەرەميدين گۋرراگچا وسىدان 37 جىل بۇرىن ءدال وسى كۇنى «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان كوككە كوتەرىلگەنىن, بۇعان قوسا ناۋرىز مەرەكەسى تويلاناتىنىن, اقىن دوسىنىڭ كەشىن دە مەرەكە سانايتىنىن جەتكىزدى.
كەشتىڭ سوڭىندا مۇحتار شاحانوۆتىڭ ءوزى ساحناعا كوتەرىلىپ, جالىندى جىرلارىن وقىدى.
اينالاڭنان جاڭا كوكتەم
لەبى ەسكەن,
بۇل كەزەڭدە كۇن مەنەن
ءتۇن تەڭەسكەن.
سان عاسىرلىق اتا-بابا
سالتىنا
كوپىر بولعان ناۋرىز ءوزىڭ ەمەس پە ەڭ؟!.. – دەپ باستاپ, ءارى قاراي حالىقتى ويلاندىراتىن, رۋحتى كوتەرەتىن ولەڭدەرىنە كەزەك بەردى. شاحانوۆ شۋاعىنا شومىلعان كورەرمەن بۇل كەشتەن رۋحتانىپ قايتتى.
امانعالي قالجانوۆ