قالا تىرشىلىگى

بوتانيكالىق باقتا ءبارى بار

ەلوردا كۇنى قارساڭىندا عانا اشىلعان بوتانيكالىق باق قازىرگى ۋاقىتتا قالا تۇرعىندارىنىڭ سەرۋەندەيتىن سۇيىكتى دەمالىس ورنىنا اينالىپ ۇلگەردى.

قابانباي باتىر داڭعىلى, تۇركىستان كوشەسى, №24 جانە №26 كوشەلەرىنىڭ شەكاراسىندا ورنالاسقان, 92 گەكتار جەردى الىپ جاتقان بوتانيكالىق باقتىڭ اۋماعى ساياباق جانە بوتانيكالىق ايماق بولىپ ەكىگە بولىنەدى.

ساياباقتا قارا اققايىڭ, قىزىل ۇيەڭكى, ۇشكىر جاپىراقتى ۇيەڭكى, سۋارمالى ۇيەڭكى, قاراپايىم ارشا, مانچجۋر جاڭعاعى, ءسىبىر مايقاراعايى سياقتى كوشەتتەردىڭ 33 مىڭنان اسا ءتۇرى بار. سونىمەن قاتار جاساندى سۋ قويماسى, ۆەلوجول, جۇگىرۋگە ارنالعان تروتۋار جانە جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى قاراستىرىلعان. سونداي-اق استاناداعى ەڭ ۇلكەن سۋبۇرقاق تا وسىندا. ونى ەلوردانىڭ 20 جىلدىعىنا شىعىس قازاقستان وبلىسى تارتۋ ەتكەن. سۋبۇرقاق ورتاسىندا مىس­تان قۇيىلىپ, بەزەندىرىلىپ, بۋ شىعارعىشى بار قازان ورنالاس­تىرىلعان. كومپوزيتسيانىڭ سىرتقى ديامەترى 73 مەتردى قۇرايدى. استانالىقتاردى ءتۇرلى بيىكتىككە سامعايتىن شوۋىمەن قىزىقتىراتىن سۋبۇرقاق سۋى ءتۇرلى-ءتۇستى كارتينالاردى قۇراپ, سازدى اۋەن ىرعاعىمەن وزگەرىپ وتىرادى. بۇل نىساننىڭ جالپى قۇنى ءبىر ميلليارد تەڭگە توڭىرەگىندە كورىنەدى. جالپى, بوتانيكالىق باقتى سالۋعا 23 ملرد تەڭگە جۇمسالعان. ونىڭ 12 ميللياردى – جەكەلەگەن ينۆەستورلار قارجىسى.

ال بوتانيكالىق ايماقتاعى ورانجەرەيالاردا الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن وسىمدىكتەر اكەلىنگەن. ونداعى جىلىجايلار سوڭعى ۇلگىدەگى زاماناۋي تەحنولوگيالارمەن جابدىقتالعان. ايتا كەتۋ كەرەك, بۇل باقتا ورناتىلعان جۇيە تمد اۋماعى بويىنشا تەك وسىندا عانا بار دەسەدى. مىسالى, ىلعالداندىرۋ جۇيەسى تۇراقتى اۋا تەمپەراتۋراسىن ساقتاپ تۇرادى. ەگەر عيماراتتىڭ ءىشىن سالقىنداتۋ كەرەك بولسا, تۇمان پايدا بولادى. ءار وسىمدىككە تامشىلاپ سۋارۋ جۇيەسى دە تارتىلعان. مۇندا تامشىلاپ سۋارۋ, ىلعالداتقىش, كليمات-باقىلاۋ ءبارى كومپيۋتەرمەن باسقارىلادى. سونىڭ ىشىندە پالمالاردى سۋارۋدا مينسك قالاسىنداعى 80 جىلدىق تاريحى بار بوتانيكالىق باقتىڭ تاجىريبەسى قولدانىلادى ەكەن.

ازىرگە وسىمدىكتەردىڭ كۇتىمىمەن بىرنەشە مامان اينالىسۋدا. سولاردىڭ ءبىرى مينسك قالاسىنان شاقىرىلعان. ول وسىمدىك اۋرۋلارىنىڭ الدىن الادى. بۇل وسىمدىكتەر استاناعا يسپانيا, گوللانديا, گەرمانيا سياقتى الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن اكەلىنگەن. مۇنداعى ورانجەرەيانىڭ بىرىنە فيكۋس, ليمون, دراتسەن, اپەلسين, پاپورتونيك, پالما جانە باسقا دا تروپيكالىق مەملەكەتتەردەن تاسىمالدانعان 1100 وسىمدىك وتىرعىزىلعان. ولاردىڭ اراسىندا الەمدە سيرەك كەزدەسەتىن كوللەكتسيالىق كاكتۋستار مەن گيبريدتەر دە بار.

بوتانيكالىق باق تەك ەلوردالىقتار مەن قالا قوناقتارى سەرۋەن­دەيتىن دەمالىس ورنى عانا ەمەس, بولاشاقتا سەلەكتسيالىق جۇمىستار جۇرگىزىلەتىن زەرتتەۋ ورتالىعىنا دا اينالماق.

 

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button