بۇيىعى ۇرپاقتىڭ بولاشاعى بۇلىڭعىر

ەلىمىزدە بالالار تۋرالى قالام تەربەپ جۇرگەن جازۋشىلاردىڭ قاتارى تىم كوپ ەمەس. بالالارىمىز كوك جاشىككە تەلمىرىپ, شەتەلگە اڭسارى اۋعان شاقتا ولاردى باۋرايتىن تارتىمدى شىعارما جازۋ دا ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى. مىنە, وسى ءبىر بوس كەڭىستىكتى تولتىرىپ, ءوز قارىم-قابىلەتىن ۇلتىنىڭ ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنىڭ دامۋىنا, ۇرپاقتارىمىزدىڭ سانا-سەزىمىن بايىتىپ, رۋحاني جاقتان مايەك الۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ جۇرگەن قالامگەردىڭ ءبىرى – بايانعالي ءالىمجانوۆ. جاقىندا ونىڭ بالالارعا ارنالعان «400 ءتاتتى تاقپاق» كىتابىنىڭ ­تۇساۋى كەسىلىپ, وقىرمانعا جول تارتقان ەدى. «سالەمنىڭ دە ءساتى بار» دەگەندەي, سول تۇساۋكەسەردە قالامگەردى سوزگە تارتىپ, ادەبيەت, ونەر جايلى اڭگىمەلەسكەن ەدىك.

– بايانعالي توقانۇلى, «جىگىتكە توقسان ونەر از» دەگەندەي, ءسىزدى جۇرت اقىن, دراماتۋرگ, جازۋشى, ايتىس اقىنى, جىرشى-جىراۋ, ماناسشى, كينورەجيسسەر, ستسەناريشى, اكتەر, ادەبيەت پەن ونەر زەرتتەۋشىسى, مادەنيەت قايراتكەرى, سىنشى, ساتيريك, كينودوكۋمەنتاليست جانە تەلەجۇرگىزۋشى رەتىندە تانيدى. وسى «اتاقتارىڭىزدىڭ» ىشىندە قايسى قىرىڭىزبەن ءوز قاتارىڭىزدان بيىك تۇرمىن دەپ ويلايسىز؟

– بۇل سۇراق ماعان ءجيى قويىلادى. بايانعالي بۇرىن ايتىس اقىنى ەدى, ەندى جازۋشى, جازۋشىدان جىرشى, جىرشىدان ماناسشى, ودان بالالار ادەبيەتىنە اۋىسىپ كەتتى دەيدى. بىراق بۇل ءبىر-بىرىنە اۋىسىپ كەتەتىن مانساپ ەمەس, بۇل – مەنىڭ رۋحاني بايلىعىم, قازىنام, مەنىڭ كوركەمدىك الەمىم. شىعارماشىلىقتىڭ ءار سالاسىنا جانىممەن بەرىلىپ, اقىل, وي-ساناممەن ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتىرمىن.

ادام ءوزىن ءبىر نارسەدەن ارتىق ساناسا, ول استامشىلىق, كۇپىرشىلىك بولادى. سوندىقتان سۇراعىڭىزعا ءبىر-اق اۋىز ولەڭمەن جاۋاپ بەرەيىن.

اتالار اسپانداعى ارۋاعىمىز,

اعالار اسقار تاۋلار

ارداعىمىز,

وتتان ۇشقىن, اسىلدان

سىنىق دەگەن

ءبىزدىڭ دە ىزگىلىك جول ارمانىمىز. دەمەك, بىرەۋدى بىرەۋمەن سالىستىرۋدىڭ  دا, تالاستىرۋدىڭ دا قاجەتى جوق, ءاربىر ادامنىڭ ءوزىنىڭ جەكە دارا جولى بار. مەن ءوز جولىممەن ءجۇرىپ كەلە جاتقان اداممىن, ەشقاشان ءوزىمنىڭ شىعارماشىلىق ءومىر جولىمدى, ەڭبەگىمدى باسقا ەشتەڭەگە ايىرباستامايمىن. ءومىرى باسشىلىق قىزمەتكە ۇمىتىلعان ادام ەمەسپىن, بايلىق, مانساپ قۋىپ كەتكەن جوقپىن, ماعان ونىڭ قاجەتى دە جوق. سەبەبى سايا­ساتتىڭ ءوز ادامى بار, ماعان قازىر سەناتور بول دەسە, ودان باس تارتار ەدىم, ماعان ءوز سالام ۇنايدى, حالقىما بەرەتىنىم – وسى شىعارماشىلىعىم.

ال اتام قازاق بالالارىن تىيىممەن مىندەتتەپ, تاربيەلەگەن. جامان جەردى باسپا, ۇيانى بۇزبا, قۇيىندى قۋما دەگەن سياقتى تىيىم ارقىلى دا كوپ نارسەنى ساناسىنا سىڭىرگەن. سول سياق­تى «مىنا كىتاپتى داۋىس­تاپ وقى, جاتتا» دەپ باعىتتاۋىمىز, بىلۋگە دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋىمىز كەرەك

بالالار ادەبيەتىنە ەرىككەننەن كەلگەنىم جوق

– ءسىز كوركەم ادەبيەتتىڭ ءار جانرىندا قۇلاش سەرمەگەن قالامگەرسىز. ءوز باسىم, سول شىعارماشىلىق ەڭبەكتەرىڭىزدىڭ اراسىندا بالالار ادەبيەتى جايلى جازعاندارىڭىزدىڭ ورنى بولەك دەپ ويلايمىن. ب.ءالىمجانوۆتىڭ بالالارعا ارنالعان ولەڭ-جىرلارى «شىرشاداعى شىتىرمان» دەگەن اتپەن جەكە كىتاپ بولىپ شىققانىن بىلەمىز. جاقىندا «400 ءتاتتى تاقپاق» كىتابىڭىز جارىق كوردى. وقىرماندار بۇل كىتاپتى وتە جاقسى باعالاپ جاتىر. ايتىڭىزشى, بىزدەگى بالالار ادەبيەتىنىڭ جاعدايى قالاي؟

– ماعان وسى ءار سالاداعى شىعارماشىلىق ونەردىڭ بارلىعى دا جاقىن. ويتكەنى ولار – مەنىڭ جانىمنان تۋعان, اقىل, وي-سانام ەڭبەگىمنىڭ جەمىسى, بارلىعى ماعان ىستىق. ولاردى ءبولىپ جارا المايمىن. بالالار ادەبيەتىنە كەلسەك, ول سالاعا كەيىنىرەك كەلدىم. ەرتەرەكتە «بالدىرعان» جۋرنالىندا جۇمىس ىستەگەم, مۇزافار ءالىمباي اعامىزدىڭ رەداكتور بولىپ تۇرعان كەزىندە. جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ پەن امەن قايداروۆپەن كەزدەسىپ, سولاردىڭ بالالىق شاعى جونىندە جازدىم. «توگىلگەن قايماق» دەگەن اڭگىمە جازعام, سول اڭگىمەمدى «بالدىر­عاننان» العان بولۋى كەرەك, سوناۋ 90-جىلداردان بەرى ورىس مەكتەپتەرىندەگى قازاق ادەبيەتى دەگەن ساباقتا وقىتىلىپ كەلەدى. تاعى ءبىر شىعارمام – «مەيىرىمدى اسقار» دەگەن ەرتەگى. بۇنىڭ ءبىرىنشى ءبولىمىن ورىس تىلىندە جازدىم. ول كەيىن سول «مەيىرىمدى اسقار» دەگەن اتپەن ماسكەۋدە «دەتسكي رومان» گازەتىندە باسىلدى. سوڭىنان اعىلشىن, وزبەك تىلدەرىنە اۋدارىلدى.

مەن بالالار ادەبيەتىنە ەرىككەننەن كەلگەنىم جوق. نەمەرەم بالاباقشا تاربيەشىلەرى بەرگەن ولەڭدى تۇسىنبەي اجەسىنە اكەلىپتى, اجەسى «مىنانى مەن تۇسىنبەدىم, سەن اقىنسىڭ عوي, سەن تۇسىنەسىڭ بە؟» دەپ ماعان كورسەتتى. ونى مەن دە تۇسىنبەدىم, بىلاي قاراعاندا ولەڭنىڭ باعىتى دۇرىس, بىراق بالا ۇعىمىنا اۋىر. سودان ءوزىم ولەڭ جازىپ بەرە باستادىم, نەمەرەلەرىم قولما-قول جاتتاپ العاننان كەيىن, مۇنىڭ قاجەت ەكەنىن سەزىندىم. وسىلايشا بالالارعا ءبىراز ەڭبەكتەر جازدىم. ونىڭ ىشىندە تاياۋدا عانا شىققان «400 ءتاتتى تاقپاق» بالالار ولەڭىنىڭ قورىتىندىسى سەكىلدى. بۇل – بالالارعا رۋحاني ازىق بولسىن دەگەن يگى تىلەكپەن ءار تاقىرىپتا جازىلعان دۇنيە. ءار قازاقتىڭ ۇيىندە تۇرسا ەكەن, بالالار وقىسا ەكەن نيەتپەن جازىلدى. بۇل – باستاۋىش 5-سىنىپقا دەيىن جەتكىنشەكتەر وقيتىن شىعارمالار. وتكەندە حالىقارالىق كىتاپ كورمەسى بولعاندا بۇل كىتاپ ەڭ كوپ ساتىلدى. سول جەردە ءجۇرىپ قولتاڭبامدى بەردىم, سوندا قاراپايىم وقىرماندارىمىز كەلىپ, قىزىعىپ ساتىپ الىپ جاتتى, ءتىپتى ءبىر اقساقال تۋعانىنا 5 كۇن بولعان نەمەرەسىنە ساتىپ الدى. اۋەلى كەيبىر ادامدارعا جەتپەي قالىپ, قايدان الساق بولادى دەپ ىزدەپ جۇرگەندەرى دە بولدى.

– قازىر جۇرت اراسىندا «قازاق تىلىندە جازىلعان دەنى دۇرىس بالالار شىعارماسى جوق» دەگەن پىكىر دە ايتىلادى. ءسىز مۇنىمەن كەلىسەسىز بە؟ شىعارما جوق پا, الدە بار شىعارمانى كورىپ, بىلمەي تانىماي ءجۇرمىز بە؟

– بىزدە بالالار ادەبيەتى بار جانە ول وتە باي ادەبيەت. ءبىز  بالالار ادەبيەتىنە بىرەۋلەردىڭ كوڭىلى تولمايدى ەكەن دەپ ونى جوققا شىعارا المايمىز. ى.التىنسارين اتامىزدان باستاپ قانشاما قازاقتىڭ قالامگەرلەرى بالالار ادەبيەتىنە قالام تارتقان. ءتىپتى, ءوزىنىڭ شىعارماشىلىق ءومىرىن بالالارعا ارناعان اعالارىمىز بولعان. بىراق سول شىعارمالاردىڭ كوبى وقىرمانداردىڭ قولىنا جەتە بەرمەيدى. ويتكەنى ول كىتاپتار كوپ بولسا, 1000 تيراجبەن شىعادى, ول ەلدىڭ ءبارىنىڭ قولىنا تۇسە بەرمەيدى. ونىڭ ۇستىنە كىتاپ تاراتۋ ءىسى كىشكەنە كەمشىن قالعان سياقتى, اۋدان, اۋىلدارداعى وقىرماندارعا مۇلدە جەتپەيدى. قازىر قايتا ينتەرنەتتەن كورىپ, سودان وقىپ, ءبىلىپ جاتقان جاعدايى بار.

ادامعا جىر  قونادى, سونى ايتقىسى كەلىپ, ايتپاسام تۇرا المايمىن دەگەن جاعدايدا جىرلاپ ايتقان. مىنە, جىرشىلىقتىڭ قاسيەتى دە – وسىندا. قازىر بالالاردىڭ جىر تۇگىلى, ءبىر شۋماق ولەڭدى جاتتاپ ايتۋ قابىلەتى تومەندەپ كەتتى, ويتكەنى ءبارى تەحنولوگياعا سەنىپ, ميدىڭ جۇمىسىن السىرەتىپ العان

ءبىز قازاقتىڭ بالالارىنا بالا كۇنىنەن كىتاپ وقۋعا باۋلۋعا جانە سولارعا تۇسىنىكتى, قىزىقتى دەگەن كىتاپتاردى جەتكىزۋگە مىندەتتىمىز. بۇعان, ارينە, مەملەكەتتىك ورگاندار دا اتسالىسۋى كەرەك. ءبىلىم مينيسترلىگىنەن باستاپ بارلىق ازاماتتار اتسالىسسا, وتە جاقسى بولار ەدى. مىسالى, «400 ءتاتتى تاقپاقتىڭ» ءبىر قايراتكەر ازامات ءبىرازىن ساتىپ الىپ, تۇركياداعى قازاق باۋىرلارىمىزعا تاراتىپ جاتىر ەكەن. بۇل – قۋانتارلىق جاعداي.

رەسەيدە, قىتايدا, وزبەكستاندا ت.ب. ەلدەردە قانشاما قازاق باۋىرلارىمىز تۇرىپ جاتىر, سولاردىڭ بالالارىنىڭ تاربيەسىنە قاجەتتى وقۋلىق رەتىندە ءبىزدىڭ كىتابىمىز جەتۋى كەرەك. ال ءبىز الىستى تۇگىلى, ءوزىمىزدىڭ قازاقستانداعى بالالارعا كىتاپ جەتكىزە الماي وتىرمىز. بۇل – ويلاناتىن ماسەلە.

كەزىندە مەكتەپ, بالاباقشا كىتاپ الىپ تاراتاتىن ەدى, قازىر وعان ءمان بەرمەي كەتتى مە, الدە تىيىم سالدى ما بىلمەدىم, سول ءۇردىس ءۇزىلىپ قالدى. قازىر بالاباقشانىڭ كوبى جەكەمەنشىك بولىپ كەتتى عوي, ولار نە وقىتىپ, قانداي باعىت بەرىپ جاتقانىن بىرەۋ بىلە مە؟ باقىلاپ جاتقان ادام بار ما؟ جارايدى, بالاباقشا جەكەمەنشىك بولسىن, بىراق ونداعى رۋحاني تاربيە مەملەكەتتىك بولۋى كەرەك. بالا تاربيەسىنە اتا-اناسىنان باستاپ بالاباقشاداعى تاربيە­شىسى, باستاۋىش مۇعالىمدەرى بارلىعى تىزە قوسىپ, اتسالىسۋى كەرەك. بالا  – ءبارىمىزدىڭ بالامىز, ولار ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز. بۇگىنگى بالاڭ قانداي, ەرتەڭگى حالقىڭ سونداي. سوندىقتان دا بۇعان اسا كوڭىل اۋدارىپ, ەڭبەك ەتىپ جاتقانىم وسى.

بالانى باستان…

– قايتسەك, بالالاردا كىتاپ وقۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرامىز؟

– بالالارعا كىتاپ وقيتىن ادەتتى كىشكەنتاي كۇنىنەن قالىپتاستىرۋ كەرەك. راس, قازىر, زامان باسقا, سمارتفونسىز, عالامتورسىز بولمايدى, پايدالانسىن. بىراق كىتاپ وقىتىپ, بالا كۇنىنەن ۇيرەنۋ كەرەك, وعان ءبارىمىز اتسالىسۋىمىز قاجەت, كىتاپ وقۋعا قىزىقتىرىپ, بىلايشا ايتقاندا, مىندەتتەۋ كەرەك. بالانىڭ قۇقىعى, ونىڭ ەركىن ساقتاۋ كەرەك دەگەن بىزگە جات دۇنيە, ونىڭ ار جاعىندا زۇلىم ساياساتتىڭ جاتپاسىنا كىم كەپىل؟ بالالاردى بۇزۋدىڭ, ازعىرۋدىڭ, بەتىمەن جىبەرۋدىڭ ساياساتى جاتۋى مۇمكىن. ال اتام قازاق بالالارىن تىيىممەن مىندەتتەپ, تاربيەلەگەن. جامان جەردى باسپا, ۇيانى بۇزبا, قۇيىندى قۋما دەگەن سياقتى تىيىم ارقىلى دا كوپ نارسەنى ساناسىنا سىڭىرگەن. سول سياقتى «مىنا كىتاپتى داۋىستاپ وقى, جاتتا» دەپ باعىتتاۋىمىز, بىلۋگە دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋىمىز كەرەك.

– قالامگەردىڭ قارىمى شىعارعان كىتابىنىڭ سانىمەن ولشەنە مە, الدە جازعان تاقىرىبىنىڭ وزەكتىلىگى, حالىققا قاجەتتىلىگىمەن باعالانا ما؟

– ارينە, ادەبيەتتىڭ ساپاسى, كىتاپتىڭ قاسيەتى ونىڭ سانىمەن ولشەنبەيدى. كەيدە ءبىر عانا ولەڭ, ءبىر عانا پوەما, ءبىر عانا رومان ۇلكەن دارەجەگە كوتەرىلىپ, بۇكىل حالىقتىق, ادامزاتتىق قازىناعا اينالعان كەزدەرى دە از ەمەس. ءار نارسەنى جازۋ ىشكى قاجەتتىلىگىنەن تۋادى, حالىققا ىشىڭدەگىنى ايتقىڭ كەلەدى. ونىڭ ساپالى بولعانى, دەڭگەيى جوعارى بولعانى جاقسى. «سەن نەگە كوپ جازدىڭ, سەن نەگە از جازدىڭ» دەۋگە دە بولماس, قاي شىعارمانىڭ باعى جانىپ, حالىقتىق قازىناعا اينالاتىنىن بىلمەيسىڭ. بىزدىكى – جاقسى ۇمىتپەن, جاقسى تىلەكپەن جاقسى شىعارمالار جازۋ.  قاي شىعارما بولماسىن ونىڭ رۋحى ساۋ بولۋى كەرەك, ادامنىڭ بويىنداعى ىزگى سەزىمدەرىن وياتا ءبىلۋى قاجەت. جاماننان بەزدىرىپ, جاقسىلىققا شاقىرۋ. ىزگىلىك ءۇشىن كۇرەسۋ – بۇل ونەردىڭ جولى.

– ءسىز 50-دەن استام كىتاپ جازدىڭىز. ءبارى دە ۇلكەن ەڭبەك, دەسە دە وسى شىعارمالاردىڭ ىشىندە ءوزىڭىز «كەنجەكەيىم ءبىر توبە» دەيتىندەي ايرىقشا ارتىق باعالايتىن ەڭبەگىڭىزدى ايتىڭىزشى؟

– وسى كۇنگە دەيىن 70-كە جۋىق كىتاپ جازدىم, 25 تومدىق شىعارمالار جيناعىم شىقتى. ءار سالادا: پوەزيا, دراماتۋرگيا, بالالار ادەبيەتى, ايتىس جايىندا, سونداي-اق تانىمدىق, ادەبي دۇنيەلەردى دە, زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىن دە جازدىم. ءوزىمدى قىزىقتىرعان, ايتقىم كەلگەن دۇنيەلەردى قازاقشا بولسىن, ورىسشا بولسىن, جازىپ جۇرگەن جايىم بار. سەبەبى ءبىز باسقا ۇلت وكىلدەرىنە قازاعىمىز تۋرالى ايتقىمىز كەلسە, وسىنداي ءورىسى كەڭ ايدىنعا شىعۋىمىز كەرەك.

ال ەندى وسىنىڭ ىشىندە قايسىسى جاقىن دەسەڭ, بۇلاردىڭ ءبارى جانىما جاقىن, ىشىندە كوبىرەك تانىلعانى بار, سالماعى اۋىر ۇلكەن دۇنيەلەر دە بار. كەيبىرەۋى تەك ءوز ۇلتىمىزعا عانا نەمەسە اۋىل, ايماققا عانا ارنالعان دۇنيەلەر بولۋى مۇمكىن. بىراق ونىڭ ءبارىنىڭ ىشىندە مەنىڭ جانىمنىڭ بولشەگى بار. مەن ەشنارسەنى سول قولىممەن,  قالاي بولسا سولاي سالقىن وتىرىپ جازا سالعان ادام  ەمەسپىن. ايتەۋىر ءبىر اۋىز ءسوزىم بولسىن ونىڭ ىشىندە جۇرەگىمنىڭ وتى, جانىمنىڭ جىلۋى, ويىمنىڭ قۋاتى بار.

ال ەندى پروزادا «100 جىلدىق تولعاۋ» اتتى رومانىم قازاقتىڭ 100 جىلدىق قاسىرەتتى تاريحىن, 100 جاساعان قاريانىڭ تاعدىرىمەن بايلانىستىرىپ, 150 بەتتىك كىتاپتا ايتىپ بەرۋگە تىرىستىم. ونى ورىس وقىرماندارىم وقىپ «ۋ ۆاس كاكوي ليوگكي, يزياششنىي ستيل» دەدى. ءبىرىنشى ورىس تىلىندە جازعام, ودان قازاق تىلىنە اۋدارىلدى. اعىلشىن, اراب تىلدەرىنە اۋدارىلدى.

ءماشھۇر ءجۇسىپ, شوقان ءۋاليحانوۆ, شاكارىم قۇدايبەردى اتالارىمىزدىڭ  جازىپ كەتكەن اڭىزدارى بويىنشا  «ابىلاي حان مەن باتىرى» دەگەن شىعارما جازدىم, ول ورىسشا 5 مىڭ دانا تيراجبەن شىقتى, اعىلشىنشاعا دا اۋدارىلدى, جاقىندا تۇرىك تىلىندە 3 جارىم مىڭ تيراجبەن ىستانبۇلدا جارىق كوردى. ونى شىعارعان – ياۆۋز سەليم پينارباشى. ول – ءوزى جازۋشى, عالىم ادام, كوپ تومدى كىتاپتار جازعان كىسى. سول وسى كىتاپتى وقىپ وتىرىپ 100-دەن استام ءسوز جازىپ العان جانە بۇل كىتاپتى كۇللى تۇرىك وقۋ كەرەك دەگەن باعا بەردى. بۇل كىتاپتىڭ قازاقشاسى جارىققا شىقپاعان ەدى, ەندى «فوليانت» باسپاسى قولعا الىپ جاتىر.

جىرشىلىق قانمەن داريتىن قاسيەت

– بايانعالي ءالىمجانوۆ تۋرالى ءسوز بولسا, ونىڭ جىرشىلىق, ماناسشىلىق قىرىنا سوقپاي كەتۋ مۇمكىن ەمەس. ءسىز قازاقتان شىققان بىردەن-ءبىر ماناسشىسىز. قازاقتىڭ «قوبىلاندى باتىر», «ەر تارعىن», «ەر تاۋكە», «ارقالىق باتىر» سىندى قانشاما جىر-داستاندى جاتقا ايتاسىز. ەلىمىزدە ءسىز سياقتى جىردى تاڭنان تاڭعا ايتاتىن ادام جوقتىڭ قاسى. قىتايدا قازىم المەنۇلى دەگەن قيسساگەر بار, قازاقتىڭ 104 قيسسا-داستانىن جاتقا ايتادى. قىتاي ەلى سول اقساقالدى «قازاق جىرشىلارىنىڭ مۇراگەرى» دەپ تانىپ, مەملەكەتتەن ارناۋلى قارجى ءبولىپ, شاكىرت تاربيەلەتىپ, جىرشىلىق ونەرگە ءمان بەرىپ وتىر. ءبىزدىڭ ەلدە جىرشىلىق ونەرگە مەملەكەتتىك قولداۋ بار ما؟

– جالپى قازاقتىڭ جىرشىلىق ولەڭىنە مەملەكەتتىك قامقورلىق بار. مىسالعا, قىزىلوردادا قورقىت اتا ۋنيۆەرسيتەتىندە فاكۋلتەت بار جىرشى-جىراۋلاردى وقىتاتىن. دەمەك, جالپى قازاق جىرىنا, قازاقتىڭ جىرشىلىق ونەرىنە ءمان بەرىلگەن. ويتكەنى شەت ەلدەردە, دامىعان ەلدەردە, وركەنيەتتى ەلدەردە وزدەرىنىڭ سول جىرشىلىق ونەرىن جوعالتىپ الىپ, ونى قايتادان قالپىنا كەلتىرە الماي جاتقان جايى بار. بىزدە ساقتالىپ قالدى, دەگەنمەن ءار زاماننىڭ ءوزىنىڭ رۋحاني قاجەتتىلىگى  بار. ەسكى زامانداعى جىرشىلار حالىقتىڭ, زامانىنىڭ تالابىنان پايدا بولعان, حالىقتىڭ تالانتتى ۇل-قىزدارى ادەبي تۋىندىلاردى جاتتاپ الىپ, قاعازعا تۇسپەي تۇرعان كەزدە اۋىزدان اۋىزعا, ۇرپاقتان ۇرپاققا جەتكىزگەن, بىلايشا ايتقاندا, كوشپەلى كىتاپحانا سياقتى ءرول اتقارعان. ال زامانى كەلىپ قاعازعا ءتۇسىپ, كىتاپ بولىپ جازىلعاننان كەيىن دە ەسكىنىڭ كوزى رەتىندە ءوشىپ قالماي, جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتىر. بىراق ونىڭ ميسسياسى باياعى زامانداي مول ەمەس. وسى زاماندا بالالارعا جىر جاتتاتىپ, ونى جىرشى قىلام دەپ جاساندى جىرشى جاساۋدىڭ كەرەگى جوق. ادامعا جىر  قونادى, سونى ايتقىسى كەلىپ, ايتپاسام تۇرا المايمىن دەگەن جاعدايدا جىرلاپ ايتقان. مىنە, جىرشىلىقتىڭ قاسيەتى دە – وسىندا. قازىر بالالاردىڭ جىر تۇگىلى, ءبىر شۋماق ولەڭدى جاتتاپ ايتۋ قابىلەتى تومەندەپ كەتتى, ويتكەنى ءبارى تەحنولوگياعا سەنىپ, ميدىڭ جۇمىسىن السىرەتىپ العان.