كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جونىندەگى 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق جوبا شەڭبەرىندە جاڭا بيزنەس يدەيالاردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك گرانتقا يە بولعانداردىڭ ءبىرى – «Green Tal» الەۋمەتتىك شەبەرحاناسىنىڭ جەتەكشىسى ەمين اسكەروۆ. ەلوردالىق كاسىپكەر سەگىز جىلدان بەرى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار جوبالارمەن بەلسەندى اينالىسىپ, بۇل ءۇردىستى بۇكىل ەل بويىنشا ءساتتى دامىتىپ كەلەدى.
بۇگىنگى تاڭدا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار, جالعىزىلىكتى انالار, بالالار ءۇيىنىڭ تۇلەكتەرى, باس بوستاندىعىنان ايىرۋ ورىندارىنان شىققاندار سياقتى حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا جاتاتىن ازاماتتار اراسىندا جۇمىسسىزدىقتىڭ جوعارى دەڭگەيى قوعامداعى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ءدال وسى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن 2015 جىلى «Green Tal» كاسىپورنى قۇرىلعان بولاتىن. مىنە, سول ۋاقىتتان بەرى الەۋمەتتىك كاسىپكەر ءارتۇرلى جاستاعى بالالاردىڭ دامۋىنا ارنالعان سان الۋان اعاش ويىنشىقتارمەن بىرگە جيھاز, كادەسىي جانە تىگىن ونىمدەرىن وندىرۋمەن اينالىسىپ كەلەدى. سونىمەن بىرگە كاسىپورىن جانىندا IT-قىزمەتتەر كورسەتۋ بويىنشا الەۋمەتتىك شەبەرحانا جانە پوليگرافيا دا بار.
ءبىز كەلگەندە شەبەرحانادا قىزۋ جۇمىس ءجۇرىپ جاتتى. اعاشتان ءتۇيىن تۇيگەن شەبەرلەردىڭ بارلىعى دەرلىك ەرەكشە جاندار ەكەن. ولاردىڭ ءار دەتالدى اسىقپاي ەگەپ, ءبىر عانا ويىنشىقتى قۇراستىرۋ ءۇشىن قاجەتتى بىرنەشە بولشەكتى كەلەسى ادامعا دايىنداپ بەرۋ ءىسىن كوزىمىزبەن كوردىك.
– قازىرگى تاڭدا مۇنداي ويىنشىقتاردى كوپ ەشكىم شىعارمايدى. سەبەبى ونى جاساۋ وتە قيىن. ەستەرىڭىزدە بولسا, مۇنداي ويىنشىقتار بۇرىن تەك كەڭەستەر وداعى كەزىندە شىعارىلاتىن. ويتكەنى اعاشتى كەسكەننەن كەيىن ونىڭ قىرىن ەرەكشە ىجداھاتپەن ەگەپ, ەرىنبەي تەگىستەپ, رەتكە كەلتىرۋ وڭاي شارۋا ەمەس. ال مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءۇشىن بۇل جۇمىستار ەش قيىندىق تۋدىرمايدى. ولار سەگىز ساعات بويى ءبىر ورىندا تاپجىلماي, ءار دەتالدى ەرەكشە شىدامدىلىقپەن تەگىستەپ شىعا الادى. ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدىڭ باستى ەرەكشەلىگى دە وسىندا بولسا كەرەك, – دەدى ەمين اسكەروۆ.
تازا اعاشتان جاسالعان ويىنشىقتار كوزدىڭ جاۋىن الادى. ماسەلەن, مىنا ءبىر جۇك كولىگى بالالاردىڭ ارحيتەكتۋرالىق داعدىلارىن دامىتۋعا ارنالعان. ويىنشىق 200 ەلەمەنتتەن تۇرادى.
بۇل تسەحتا سونداي-اق كادىمگى تويلاردا كادەسىي رەتىندە تويباستارعا تاراتىلىپ جۇرگەن اعاش قوبديشالار دا شىعارىلادى ەكەن. جەكە كاسىپكەردىڭ ايتۋىنشا, ويىنشىقتار مەن جينالمالى جيھازداردى نەگىزىنەن بالاباقشالار مەن مەكتەپتەر جانە جەكە تۇتىنۋشىلار تاپسىرىس بەرۋ ارقىلى, كوبىنە الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى نەمەسە بىرىنەن-ءبىرى ەستىپ, كەلىپ ساتىپ الىپ جاتادى.
ءبىز تىگىن تسەحىندا دا جۇمىستىڭ قىزعان شاعىنا تاپ بولدىق. الدىڭعى قاتاردا ورنالاسقان تىگىن ماشينكاسىندا كىرىپ-شىققان ادامداردى ەلەڭ قىلماي, ءوز بەتىمەن ءىس تىگىپ وتىرعان جاس قىزدى اڭگىمەگە تارتتىم.
– بۇل – مەنىڭ العاشقى جۇمىس ورنىم. ەكىنشى توپتاعى مۇگەدەكپىن. سوندىقتان دا بولار, بۇعان دەيىن ەش جەرگە جۇمىسقا المادى. تەك, وسىدان ەكى جىل بۇرىن قالالىق جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعى ارقىلى وسى شەبەرحاناعا جۇمىسقا ورنالاستىم. قازىر قولعا ۇستايتىن سۋمكالاردىڭ قاجەتتى بولشەكتەرىن تىگىپ جاتىرمىن. ۇجىمىم وتە جاقسى. جۇمىسىم دا وزىمە ەرەكشە ۇنايدى, – دەدى ەلوردالىق نۇركەش بايسالباەۆا.
قازاقستانعا مونعوليادان 2007 جىلى كوشىپ كەلگەن اعزام قامار بولسا وسى تسەحتاعى ەڭ تاجىريبەلى, ون ساۋساعىنان ونەر تامعان ناعىز شەبەرلەردىڭ ءبىرى ەكەن. وسى كاسىپورىندا 2019 جىلدان باستاپ «قانداستار» باعدارلاماسى بويىنشا جۇمىس ىستەپ كەلەدى. بۇگىندە جۇننەن جاسالعان ماتالارعا بىزبەن ورنەك تىگۋدىڭ حاس شەبەرى تاپسىرىسپەن ءتۇرلى كۇرتەشە, شارف, ءتىپتى پالتو دا تىگەتىنىن جەتكىزدى.
جالپى, تىگىن تسەحىندا قازىرگى كەزدە 14 ادام جۇمىس ىستەيدى ەكەن.
– الەۋمەتتىك كاسىپكەرلەر – بۇل كەز كەلگەن الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋگە باعىتتالعان كاسىپورىنداردى قۇراتىن ادامدار. مىسالى, ءوز باسىم 2015 جىلى «Green Tal» الەۋمەتتىك شەبەرحاناسىنىڭ نەگىزىن قالادىم. ءبىز الەۋمەتتىك ساناتتاعى ازاماتتاردى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەلەرىن شەشەمىز. ءبىزدىڭ جوبا شەڭبەرىندە قازىرگى تاڭدا شەبەرحانادا بارلىعى 45 ادام ەڭبەك ەتەدى, ولاردىڭ 95%-ى – الەۋمەتتىك ساناتقا جاتاتىن ازاماتتار. ارينە, ءبىز جاستارعا نازار اۋدارۋعا تىرىسامىز. ءويتكەنى ولار ويلاعانىن ىسكە اسىرا الماي شەكتەلسە, قينالاتىنىن تۇسىنەمىز, – دەدى ەمين اسكەروۆ.
راسىندا دا, كەيىنگى كەزدەرى وكىنىشكە قاراي, قازاقستاندا شيزوفرەنيا مەن اۋتيزم اۋرۋى بار بالالاردىڭ سانى ءوسىپ بارا جاتىر. ديسپانسەرلىك ەسەپتە تۇرعان بالالاردىڭ جۇمىسقا قابىلەتى بولاتىنىن بارلىق جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ بىردەي ەسكەرە بەرمەيتىنى شىندىق. بۇل رەتتە «Green Tal» الەۋمەتتىك شەبەرحاناسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى تاپتاۋرىندى تۇسىنىكتى بۇزىپ, ءدال وسى ساناتتاعى ازاماتتاردىڭ تەڭ مۇمكىندىكتەرگە لايىق ەكەنىن دالەلدەۋمەن كەلەدى.
– قازاقستاندا 300-گە جۋىق الەۋمەتتىك كاسىپكەر بار. ال ۇلىبريتانيادا ولاردىڭ سانى 70 مىڭنان اسادى. ول ەلدەگى الەۋمەتتىك كاسىپكەرلەردىڭ سالىقتىق تۇسىمدەرىنەن تۇسەتىن سوما ءجىو-ءنىڭ 10%-دىق ۇلەسىن قۇرايدى. الەۋمەتتىك كاسىپكەرلەر الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشىپ قانا قويماي, مەملەكەتتىك بيۋدجەتتى تولىقتىرادى, – دەدى ەمين اسكەروۆ.
بۇگىندە «Green Tal» الەۋمەتتىك شەبەرحاناسىنىڭ پاۆلودار جانە ەكىباستۇز قالالارىندا فيليالى بار. وندا باس بوستاندىعىنان ايرىلىپ, كولونيادا وتىرعان جانە بۇرىن سوتتالعان ادامدارعا ارنالعان تسەح جۇمىس ىستەيدى.
قازىرگى تاڭدا جالپى سانى 45 ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرعان جەكە كاسىپكەر بىزبەن قوشتاساردا كەلەشەكتە زاۋىت اشسام دەپ ارماندايتىنىن, سول كۇنگە امان-ەسەن جەتسە, ءالى 100 شاقتى الەۋمەتتىك وسال توپتاعى ازاماتتاردى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتكىسى كەلەتىنىن جاسىرماي ايتىپ قالدى. قارجىنى كوبەيتۋ ءۇشىن ەمەس, اينالاسىنا قايىرىمدىلىقتى كوبىرەك ناسيحاتتاپ, الەۋمەتتىك وسال توپتاعى ازاماتتاردى قوعامنان الشاقتاتپاي, كەرىسىنشە ولاردى وزدەرىنە لايىقتى جۇمىسپەن قامتۋ ارقىلى جىگەرلەندىرىپ جۇرگەن جاننىڭ دىتتەگەنىنە جەتەر كۇنى الىس ەمەس-اۋ. لايىم سولاي بولعاي!
