سالماقتى تۇلعالار باعدارلاماعا دا سالماق قوسادى
اقپارات قۇرالدارىنىڭ نەگىزگى مىندەتى جاڭالىق تاراتۋ ەكەنى راس. بىراق جاڭالىق تابان استىندا-اق الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى تاراپ جاتقاندىقتان, جۋرناليستەرگە تالاپ كۇشەيىپ, باسەكە ءباسى ارتاتىنىن ەشكىم جوققا شىعارا المايدى. جاڭالىقتى قاتەسىز بەرۋ, قاپتاعان دەرەكتەردىڭ اراسىنان كەرەك مالىمەتتەردى ىرىكتەپ تاڭداپ بەرە ءبىلۋ, اقپاراتتى سارالاپ, دۇرىس پايىم جاساۋ, دەر كەزىندە جەتكىزۋ… – وسى سەكىلدى كوپ قابىلەت قاجەت-اق. بۇعان قوسا, قاي باعدارلامانىڭ ءتىلى ۇعىنىقتى بولسا, كورەرمەن سول ارناعا ءجىپسىز بايلاندى دەي بەرىڭىز.
بۇل ورايدا ءبىز «Astana» تەلەارناسىنداعى «ءبىزدىڭ ۋاقىت», «كتك» ارناسىنداعى «اپتاپ», «حابارداعى» «7 كۇن», «ەۋرازيا -1» ارناسىنداعى «باستى باعدارلاما» جانە «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىنداعى «ماسەلە» اقپاراتتىق-ساراپتامالىق باعدارلامالارىنا زەر سالىپ كوردىك.
وسىدان ون بەس جىلداي بۇرىن «ەفيرگە تەك جاستار شىعۋى كەرەك» دەپ جاپپاي جاس جۋرناليستەرگە «جابىسقان» تەلەارنالار قازىر رايىنان قايتقان. ولار, كەرىسىنشە, كەزىندە ۇزاق جىل تەلەجۇرگىزۋشى بولىپ قىزمەت ەتىپ, كوپتىڭ سىنىنان ءوتىپ, كورەرمەن سۇيىكتىسىنە اينالعان سالماقتى, تاجىريبەلى مامانداردى تارتا باستادى. سوڭعى جىلدارى دانا نۇرجىگىت, قىمبات دوسجان, سەرىك جانبولات, زەيىن الىپبەك, ايگۇل مۇكەي, تاعى باسقا تەلەجۋرناليستيكا مايتالماندارىمەن قايتا قاۋىشىپ, كورەرمەن كوزايىم بولىپ جاتقانى – سونىڭ دالەلى. مۇنداي بىلىكتى, سىيلى, سالماقتى تۇلعالارمەن بىرگە, ارينە, تەلەباعدارلامانىڭ دا بەدەلى ارتاتىنى انىق.
«كولەڭكەدەگى كىسى» كولەڭكەدەگى اقيقاتتى عانا ايتا ما؟
«كتك» ارناسىنداعى «اپتاپ» باعدارلاماسىن جۇرگىزەتىن سەرىك جانبولات ءبىر سۇحباتىندا ستۋديادا ەشقاشان بىرەۋلەر دايىنداپ بەرگەن ءسوزدى وقىمايتىنىن, ۇنەمى ءماتىندى ءوزى جازاتىنىن ايتىپتى. اپتاداعى اسا ماڭىزدى دەگەن ماسەلەلەردى ىرىكتەپ, جىلىكشە شاعىپ, تالداپ بەرەتىن باعدارلامانى كورىپ وتىرىپ بۇعان سەنبەۋ مۇمكىن ەمەس. باعدارلاما ءتىلى جالپى كورەرمەنگە ۇعىنىقتى, اسا كوركەمدەپ كوپ ءسوزدى شۇبىرتپايدى. بۇل باعدارلامانىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى – جۇرگىزۋشىنىڭ ستۋدياعا «ءتىرى فاكتىلەر» الىپ شىعاتىنىندا. ماسەلەن, جازۋشى شەرحان مۇرتازا دۇنيەدەن وزعاندا, اقيقات الداسپانى اتانعان قايراتكەر جايلى ايتقاندا سەرىك جانبولات قولىنا قامشى ۇستاپ تۇردى. «مۇنى شەر-اعام» سىيلاعان» دەدى. ال احمەت بايتۇرسىنوۆ مۇراجايىنىڭ ءالى مەملەكەت مەنشىگىنە وتپەي كەلە جاتقانىن قوزعاعان پروبلەمالى سيۋجەتتى كورسەتەردە مۇراعاتتان بايتۇرسىنوۆ ءوز قولىمەن تولتىرعان ءىس-قاعازدى ۇستاپ تۇردى. بۇل باعدارلامانىڭ ءار كورسەتىلىمىنەن قولشوقپار, تەمىر قۇرىلعىلار, تاعى باسقا ءارتۇرلى نارسەلەردى كورۋگە بولادى. ارينە, كورسەتەتىن سيۋجەتىنە بايلانىستى. جالپى, باعدارلاما جۋرناليستەرىنىڭ بەلگىلى ءبىر ماسەلەنى تالداپ, تاپتىشتەپ ايتاتىنى كوڭىلگە قونادى. قاجەت اقپاراتتارعا قانىعىپ, كوڭىلگە وي تۇيە الاسىڭ.
مۇندا كەيبىر شىندىق «كولەڭكەدەگى كىسى» دەپ اتالعان كەيىپكەردىڭ اۋزىمەن ايتىلادى. بۇل ءتاسىلدىڭ ارتىقشىلىعى دا سوندا, بەلگىلى ءبىر تۇلعا سويلەمەيتىندىكتەن, ايتار ويدى ناقتى فاكتىمەن دالەلدەپ جاتۋ قاجەت ەمەس. الدىڭعى اپتادا شەنەۋنىكتەر قانداي كولىك ءمىنىپ ءجۇر دەگەن ماسەلە بويىنشا «كولەڭكەدەگى كىسى» ءبىراز كوكەيدەگى ويدى ايتقانى راس. بۇركەۋلى جاتقان كەيبىر شىندىقتى ەستىپ, سول جولى جاسىرىن كەيىپكەرگە ريزا بولعان ەدىك. بىراق جالپاق جۇرت بىلەتىن قاراپايىم شىندىقتى ايتقاندا بۇل كەيىپكەر قاجەت پە؟
27 قازان كۇنگى «اپتاپتا» ەلدىڭ ءبارى شۋلاپ جازىپ جاتقان كومسومولدىڭ 100 جىلدىق تويىنا قاتىستى ويلاردى باعدارلاما جۋرناليستەرى «كولەڭكەدەگى كىسىگە» ايتقىزىپتى. بىراق ول سونىڭ الدىندا عانا جۋرناليست جاساعان سيۋجەتتەگىدەن اسەرلى بولعان جوق. ەگەر ءسوزى «كومسومول تويىن تويلاۋ – كەڭەس وداعىنا قايتىپ بارۋ دەگەن ءسوز» دەگەن تاريحشى تالاس وماربەكوۆتىڭ نەمەسە «كومسومولدار – توتاليتارلىق رەجيم جاۋىنگەرلەرى. كومسومولدىڭ 100 جىلدىعى تاۋەلسىزدىك جىلدارى تويلانعانى «ال نە ىستەيسىڭدەر؟» دەگەنى سياقتى» دەگەن ساياساتتانۋشى دوس كوشىمنىڭ سوزىنەن وتكىر بولسا ءبىر ءسارى ەدى. ءيا, بىزدىڭشە, جۋرناليستەر ايتاتىن شىندىعى اۋىر بولعان جاعدايدا, ياعني ول باسقا قاۋىپ ءتوندىرۋى مۇمكىن دەپ ساناعاندا عانا بۇركەنشىك اتقا, جۇمباق كەيىپكەرگە جۇگىنسە جاراساتىن سياقتى. ال كومسومول تاقىرىبى باسقا قاۋىپ توندىرەتىندەي تاقىرىپ ەمەس ەدى. قاۋىپ توندىرسە, ءدال وسى ماسەلەنى اشىقتان-اشىق جازىپ جاتقان الەۋمەتتىك جەلى بەلسەندىلەرى قالاي امان ءجۇر؟
ءبىر ارتىقشىلىعى, «اپتاپ» «حاباردىڭ» «7 كۇنى» سەكىلدى بيلىك ورىندارىندا ءسوز بولعان ماسەلەلەردى عانا قامتىمايدى. ونىڭ جۋرناليستەرى ەل ىشىندەگى ءارتۇرلى وزەكتى ماسەلەلەردەن سيۋجەت جاسايدى. مىسالى, الدىڭعى كورسەتىلىمىندە بايتۇرسىنوۆ مۇراجايى تۋرالى تولىمدى رەپورتاج جاساپ, وسى ءبىر قاستەرلى ورىن توڭىرەگىندەگى پروبلەمانى ەگجەي-تەگجەيلى جەتكىزسە, سوڭعى كورسەتىلىمىندە قاراۋسىز قالعان اۋىلدار, ۇساق اۋىلداردى ىرىلەندىرۋ باعدارلاماسىنىڭ قاجەتتىگى سەكىلدى ماسەلەلەردى قوزعادى.
«7 كۇن» دەمەكشى, بۇل باعدارلاماعا جاڭاشىلدىق, ەركىندىك جەتىسپەيتىن سياقتى. جۋرناليست رينات كەرتاەۆ جازىلعان ءماتىندى وقىپ بەرە مە, الدە كەلگەن سيۋجەتتەرگە ساي ءوزى ءماتىن جازىپ شىعا ما – وزدەرىنە ءمالىم. بىراق باعدارلاما ءتىلى تىم قاتاڭ ەكەنىن جاسىرا المايمىز. رەسمي سوزدەر كوپ قولدانىلادى. ماعىناسى اشىلماعان, سىرەسىپ قالعان ءماتىندى تىڭداماق تۇگىل, ستۋديادا تۇرىپ وقۋ دا جۋرناليستكە اۋىر شىعار دەگەن ويعا قالدىق.
«Astana» تەلەارناسىنداعى جاينا سلامبەك جۇرگىزەتىن «ءبىزدىڭ ۋاقىت» باعدارلاماسىنىڭ ءتىلى ونىمەن سالىستىرعاندا جەڭىلدەۋ. بۇل باعدارلامانىڭ تارتىمدىلىعىنا اڭداتپانى ەكپىندەپ وقىپ باستاپ, سىبىرلاپ اياقتايتىن بەلگىلى جۋرناليست جاينا سلامبەكتىڭ ءوزى ىقپال ەتەتىن سياقتى. «7 كۇن» سەكىلدى بۇل باعدارلاما دا, نەگىزىنەن, بيلىك ورىندارىندا كوتەرىلگەن ماسەلەلەردى قوزعايدى. ءبىرشاما «شەڭبەردەن» شىعىپ, كوتەرگەن ماسەلەسىن كەڭ قامتۋعا تىرىساتىنى اڭعارىلادى.
«رۋحاني جاڭعىرۋ» ءسوزىن جاۋىر قىلىپپىز
ءبىزدىڭ پايىمىمىزشا, كورەرمەن كۇتىپ كورەتىن اقپاراتتىق-ساراپتاما باعدارلامالارى – «ەۋرازيا – 1» ارناسىنداعى «باستى باعدارلاما» مەن «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىنداعى «ماسەلە».بۇل ەكى باعدارلامادان دا جۋرناليستەردىڭ ەركىندىگىن, ىزدەنىمپازدىعىن بايقاۋعا بولادى. ولار باعدارلاما بارىسىندا كورسەتىلەتىن سيۋجەتتەرگە قاتىستى حايپ جاساپ, نەشە ءتۇرلى اگرەسسيالىق سيپاتى بار ارەكەتتەرگە بارۋى مۇمكىن. ەڭ باستىسى, كورەرمەندى بەيجاي قالدىرماۋدى ماقسات ەتەدى. ايتقان نارسەسىن, كورسەتكەن سيۋجەتىن جەتەر جەرىنە دەيىن جەتكىزۋگە تالپىنادى. ناتيجە شىعارۋعا تىرىسادى. كورەرمەندى جاڭالىق كورۋگە شاقىرۋ ۇيقىدا جاتقان ادامدى وياتۋ دەپ بەينەلەسەك, بۇل باعدارلامالاردىڭ جۋرناليستەرى ۇيقىداعى كىسىنى جۇلقىلاپ, تارتقىلاپ, قۇلاعىنا ايعايلاپ, قالاي دا وياتپاي قويمايتىن سياقتى. «تۇرا عوي» دەپ ەركەلەتىپ, سىبىرلاپ يا ساۋساعىڭنىڭ ۇشىمەن تۇرتكىلەگەندە ويانبايتىن ادامداردىڭ بولاتىنىن ەسكەرسەك, بۇل جۋرناليستەردىڭ جۇلقىلانىپ, تىستەنىپ سويلەپ, حايپ جاساپ, ەركىندىكتى اقىل-ەسى جەتكەنشە پايدالاناتىندارى قاجەتتەن تۋعان قادام دەپ اقتاپ الۋعا بولادى.
وتكەن اپتاداعى «باستى باعدارلامادا» ارىپتەستەرىمىزدىڭ ءاربىر بولعان وقيعاعا ەركىن سىن ايتىپ, ەرىكتى كوزقاراس تانىتاتىنى ءتانتى ەتەدى. «وسى اپتادا بۇكىل ەلدىڭ يگى جاقسىلارى قىزىل تۋدىڭ ساياسىندا ساپقا تۇرىپ, كەڭەستىك جاستار ۇيىمىنىڭ ءانۇرانىنا ۇيىدى. بىلتىر الاش قوزعالىسىنىڭ 100 جىلدىعىندا قوزعالماعان دوكەيلەرىڭ كومسومولدىڭ 100 جىلدىعىن التى الاشتا دۇرىلدەتىپ وتكىزدى. كەيىنگى بۋىن, مىنا سەندەرگە رۋحاني جاڭعىرۋ كەرەك دەپ جۇرگەن اعالارىڭنىڭ ءىسى – بۇل» دەپ باستاعان جۇرگىزۋشى بەرىك دۇيسەنباەۆتىڭ ءسوزىن ەكىنشى جۇرگىزۋشى ايدانا ۇسەنباي اكتەرلىك شەبەرلىكپەن ءىلىپ اكەتكەنى جاراسىمدى كورىندى. «كەڭەستىك سيمۆوليكالار مەن قۇندىلىقتاردىڭ قۇنى كوك تيىن. ويتكەنى مەن ءتاۋەلسىزدىكپەن بىرگە تۋدىم» دەيدى ول.
باعدارلامادا ەلگە تانىمال تۇلعالاردىڭ كومسومولدار تويىن رۋحاني جاڭعىرۋمەن ۇيلەستىرمەك بولعانى سىنالىپتى. اسىرەسە, سيۋجەت جاساعان ءجۋرناليستىڭ ءسوزىن «رۋحاني قاڭعىرۋ, وي, رۋحاني جاڭعىرۋ» دەپ باستاعانى دا قيسىندى كورىندى. بۇل, ارينە, «رۋحاني جاڭعىرۋ» دەگەن ءسوزدىڭ جاۋىر بولعانىن كورسەتەدى. جاۋىر بولماي قايتسىن, كومسومولدىڭ 100 جىلدىق تويىنا دا سونى تىقپالاپ وتىرسا.
جالپى, «باستى جاڭالىقتار» كوتەرىلگەن ماسەلەلەر اقپاراتتى مولىنان قامتىپ, كەيىپكەرلەر تارتىپ, وتكىر وي ايتا الاتىنىمەن ەرەكشە. ماسەلەن, سوڭعى حاباردا ءامىرجان قوسانوۆتى, ساياساتتانۋشى ازاماتحان ءامىرتايدى «سويلەتكەنى» باعدارلامانىڭ باعاسىن وسىرگەندەي. ازاماتحان ءامىرتاي كەزىندە كومسومولداردىڭ قولىمەن شاكارىم ءولتىرىلىپ, قۇدىققا تاستالعانىن, كومسومولداردىڭ قولىمەن اشتىق جاسالعانىن, ولار اۋىل ادامدارىنىڭ مالىن تارتىپ الىپ, ۇجىمداستىرامىز دەپ ەلدى قيناعانىن, رەپرەسسيا قۇرباندارىن دا سول كومسومولدىقتار اتىپ ولتىرگەنىن ايتىپتى. سيۋجەت «نە دە بولسا 29 قازان بۇل قازاق تاۋەلسىزدىككە ەمتيحان تاپسىرادى» دەپ اياقتالادى. جۋرناليست نۇربەك بەكباۋ دا باعدارلامانى ءساتتى تۇيىندەگەن.
بۇدان سوڭ جۋرناليست ارتۋر ماعزۇموۆتىڭ رەپورتاجى دا ەستە قالارلىقتاي بولدى. 28 جىلدا قازاقشا سويلەي الماعان شەنەۋنىكتەردىڭ مەكتەپ مۇعالىمدەرىن ءۇش ايدا اعىلشىن تىلىندە سايراتقىسى كەلەتىنىن كەلەمەجدەي جەتكىزىپتى. ماسەلە اعىلشىنشا بىلەتىن مەكتەپ مۇعالىمدەرىنە قوسىمشا ۇستەماقى تولەۋ جونىندە بولعان. سيۋجەت پارلامەنت وتىرىسى نەگىزىندە جاسالعان. ءسوز ءتىل تۋرالى بولعاندىقتان, جۋرناليست تە تارتىنىپ قالماپتى. «ءسىز مەملەكەتتىك ءتىلدى قاشان ۇيرەنەسىز؟» دەپ دەپۋتاتتارعا سۇراۋ سالادى. جايشىلىقتا شىمىرىكپەي ورىسشا سويلەي بەرەتىن شەنەۋنىكتەر بەتىنە كامەرا تونگەندە قالاي دا ار-ۇياتىمەن بەتپە-بەت كەلەتىن سياقتى. «قاشان ۇيرەنەسىز؟» دەگەن سۇراققا قىزاراقتاپ «كەلەسى جىلى» دەپ جاۋاپ بەرگەندەر بار. شەنەۋنىكتەردىڭ بەتىن بەرى قاراي بۇرىپ, ولارعا مەملەكەتتىك ءتىلدى تەزىرەك ۇيرەتۋ ءۇشىن ۇنەمى وسىلاي كامەرا كوتەرىپ, سوڭىنان قۋىپ ءجۇرۋ كەرەك پە دەپ قالدىق.
شولمەكتەر شاققان…
ۆاننادا جاتقان…
الدىڭعى اپتادا ۇستازدار تۋرالى ءسوز قوزعاردا «ۇستازىم» انىمەن اشىلعان «ماسەلە» باعدارلاماسىنىڭ «تىزگىنشىسى» نارتاي ارالبايۇلى وتكەن اپتادا ءاندى دە, ءساندى دە جيناپ تاستاپ, بوتەلكە سىندىرۋمەن باستادى. تاقىرىپ ىشىمدىك جونىندە بولعان. ءبىر شولمەكتى ەكىنشىسىمەن سوعىپ, شارت ەتكىزىپ سىندىرعاندا, تەلەەكراننىڭ الدىندا وتىرىپ دەنەمىز تىتىركەنگەنى راس. ارتىنشا ستۋديادا ۇستەلدە تۇرعان ون شاقتى شولمەك ساتىرلاپ, جەرگە شاشىلىپ, شاعىلدى. ءارى قاراي جۇرگىزۋشى شولمەك سىنىقتارى شاشىلعان ستۋديادا ءسوزىن جالعادى.
«نىسپىم – نارتاي, اكەمنىڭ اتى – ارالباي, بۇگىنگى ايتىلاتىن ماسەلە – مىناداي» دەپ «ماسەلەنىڭ ماقۇلمەن ەمەس, اقىلمەن شەشىلەتىنىن» ايتىپ باعدارلامانى ەركىن جۇرگىزەتىن ارىپتەسىمىزدىڭ اكتەرلىك شەبەرلىككە كەندە ەمەس ەكەنىن تالاي كورگەنبىز. تالانتتى بولماسا, الپينيستەر تۋرالى ايتاردا ستۋدياعا ارقانمەن قۇلديلاپ ءتۇسىپ نەمەسە تاعى بىردە كامەرانىڭ الدىندا ۆانناعا جاتىپ, ەل ەسىندە قالارلىقتاي «ەرلىك» جاساي الار ما ەدى؟ بۇل – حايپ. اقپاراتتىق-ساراپتامالىق حاباردا حايپ جاساۋ ايىپ پا؟ جالپى, ستۋديادا ۆانناعا ءتۇسۋ نەمەسە شولمەكتەردى ساتىرلاتىپ سىندىرۋ ەفير مادەنيەتىنە جاتا ما, جوق پا؟ بۇل سۇراقتاردىڭ جاۋابىن ءار كورەرمەننىڭ ءوز ەكشەۋىنە قالدىردىق. «بولمايدى» مەن «بولادىنىڭ», مىندەتتەمە مەن تىيىمداردىڭ, قاتىپ قالعان قاتاڭ قاعيدا, قاساڭ كوزقاراس پەن جاڭاشا ىزدەنىس, جاڭا تاسىلدەردىڭ اراسىندا جىبىرلاپ دامۋ جولىن ىزدەپ جۇرگەن قوعامعا, بالكىم, وسىنداي ەرەكشە دۇنيەلەر كەرەك تە شىعار, كىم ءبىلسىن؟!
جالپى, نارتاي باعدارلاماسىن جاقسى جۇرگىزەدى. سوڭىنا دەيىن جالىقپاي كورەسىڭ. ءسوزدى ۇيقاستاپ جەتكىزەدى. ءتىلى توگىلىپ تۇر. ءار باعدارلاماسىندا قولدانعان «مۇعالىمنىڭ اتى وزگەردى مە, الدە باسقا دا ماسەلەنى كوز كوردى مە», «الەۋمەتتىك جاعدايى ءال ۇستىندە, جالاقى جەتكەنشە حال ۇستىندە جۇرەدى», «جازعىرامىز, ازعىرامىز», «ۇستاز شاكىرتىن شەرتىپ كەلەدى, ارتىنشا وقۋشى اتا-اناسىن ەرتىپ كەلەدى» دەگەن سەكىلدى تىركەستەرى ەسىمىزدە قالىپتى. تاريحتا قالعان تۇلعالاردىڭ ۇلاعاتتى سوزدەرىن ءتيىمدى قولدانادى. باعدارلامانى قىزىقتى ەتىپ, كوتەرگەن ماسەلەنى قالاي دا كورەرمەن ساناسىنا جەتكىزۋ ءۇشىن «الداراسپان», «شانشار» سەكىلدى ساتيرالىق تەاترلاردىڭ قويىلىمدارىنان ءۇزىندى كەلتىرىپ, كۇلدىرىپ وتىرىپ ويلاندىرادى.
جالپى, بۇل باعدارلاما «ايتامىز», «كورسەتەمىز» دەپ كەلەتىن اڭداتپاسىمەن-اق بالالاردىڭ ءوزىن ەلەڭ ەتكىزەتىنى جاسىرىن ەمەس. ادام جادىنا كورۋ قابىلەتى عانا ەمەس, ەستۋ قابىلەتى دە ەرەكشە ىقپال ەتەتىنىن جاقسى بىلەتىن ارىپتەستەرىمىز داۋىس, ىرعاق مۇمكىندىكتەرىن دە ءتيىمدى پايدالانا بىلەدى. گۇلجازيرا عاليقىزى باستاعان جۋرناليستەرى دە وسال ەمەس. حاباردىڭ كوتەرگەن ماسەلەسىن ەگجەي-تەگجەي باياندايتىنى كوڭىلگە قونىمدى.
سوڭى
جالپى, تەلەارنالارداعى ارىپتەستەرىمىزدىڭ جاڭالىقتى جەتكىزۋ, بەلگىلى ءبىر ماسەلەنى زەرتتەپ, ساراپتاپ كورسەتۋ جاعىنان بىلىكتىلىگىنە, ىزدەنىمپازدىعىنا, قابىلەتى مەن ەڭبەكقورلىعىنا داۋ ايتا المايمىز. كەي جۇرگىزۋشىلەردىڭ تىستەنىپ سويلەيتىنى ەرسى كورىنىپ كەتەتىنى بولماسا, جالپى اقپاراتتىق-ساراپتاما باعدارلامالارىندا ءتىل بايلىعى زور, سوزگە شەشەن, اكتەرلىك قابىلەتى جوعارى ارىپتەستەرىمىز از ەمەس ەكەن. سوندا دا ءسوزىمىزدى تۇيىندەي كەلە, حايپتى كورەرمەن الدىندا ايىپتى بولىپ قالماي, ابايلاپ جاساسا ەكەن دەگەن تىلەك بىلدىرگىمىز كەلەدى. سانانى سىلكىپ وياتامىن دەپ كورەرمەندى ۇركىتىپ الماسا بولدى دا.
نارتاي جۇرگىزەتىن «ماسەلەنى» كورەمىز. ۇنايدى. حايپ ەمەس شىعار. جەتكىزۋ فورماتىن ەرەكشەلەندىرگىسى كەلگەن شىعار. ايتپەسە نارتاي بۇرىن دا وسىلاي سويلەيتىن. ول حالىققا جەتەتىن.