سوڭعى كەزدەرى قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى ۆيزا ماسەلەسى قانداستاردى ابدەن ابىگەرگە سالدى. اتاپ ايتقاندا, قازاقستاندىقتار قىتاي ۆيزاسىن الا الماي ۇزىن-سونار كەزەك كۇتسە, قىتايداعى قانداستارىمىز قازاقستاننىڭ ءۇرىمجى قالاسىنداعى ۆيزا-پاسپورت ورنىنىڭ الدىندا ايلاپ كەزەكتە تۇرۋعا ءماجبۇر.
كورشىلەس قحر-نىڭ شىڭجاڭ ولكەسىندە 2 ميلليونعا جۋىق قانداسىمىز تۇرادى. زاماننىڭ جاقسى كەزىندە ەكى ەل حالقىنىڭ «اۋىلى ارالاس, قويى قورالاس» بولعانمەن, 2017 جىلدان كەيىنگى قىتايدىڭ جەرگىلىكتى ساياساتى مەن پاندەميا جاعدايىنا بايلانىستى قانداستارىمىزدىڭ قازاق ەلىنە ساپارلاي كەلۋى پىشاقپەن كەسكەندەي ساپ تىيىلعان ەدى. وتكەن جىلدىڭ سوڭىنان باستاپ بۇل جاعداي بىرتىندەپ وڭالىپ, قانداستاردىڭ قازاقستانعا ساپارلاي كەلۋىنە جول اشىلعانمەن, 5 جىل بويى اتاجۇرتقا كوشىپ كەتكەن تۋىسىن كورە الماي, ابدەن زارىققان قانداستار ەندى ۆيزا الا الماي قاڭتارىلۋدا.
«بۇعان باستىسى ۇرىمجىدەگى ۆيزا-پاسپورت ورنىنىڭ ۆيزا بەرۋ جۇمىسىن دۇرىس جۇرگىزبەي, اپتاسىنا ءۇش-اق كۇن جۇمىس ىستەپ, ەلەكتروندى جولمەن كەزەك الۋ جۇمىسىنا دەلدالداردىڭ ارالاسىپ كەتكەنى سەبەپ بولىپ وتىر» دەيدى ۆيزا الا الماي تارىققان قانداستار.
قازاقستاننىڭ ۇرىمجىدەگى ۆيزا-پاسپورت ورنى 2014 جىلدان باستاپ «كەزەك» دەپ اتالاتىن ۆيزا الۋعا ەلەكتروندى جولمەن كەزەك الۋ سايتىن ىسكە قوسقان بولاتىن. قازاقستانعا ساپارلاي بارعىسى كەلگەن قانداستارىمىز سول سايتتان ۇيىندە وتىرىپ كەزەك الىپ, كەزەگى كەلگەندە ۆيزا-پاسپورت ورنىنا قۇجاتىن تاپسىرىپ, ۆيزا اشتىراتىن. بۇل حالىققا وتە قولايلى بولعان ەدى. بىراق سوڭعى كەزدەرى وسى سايتتىڭ جۇمىسىنا دا دەلدالدار ارالاسىپ, قاراپايىم حالىق كەزەك الا الماي قينالۋدا. ال دەلدالدار بولسا ۆيزا-پاسپورت ورنىنىڭ قاتىستى ادامدارىمەن استاسىپ, كەزەك الۋدى قولدان قيىنداتىپ, ونى وزدەرىنىڭ پايدا تاباتىن جولىنا اينالدىرعان. سونىڭ اسەرىنەن تەگىن بەرىلەتىن كەزەكتىڭ قۇنى 8000 يۋانعا (500 مىڭ تەڭگە شاماسىندا) دەيىن شارىقتاعان. ياعني ءبىر قانداسىمىز ۆيزا اشتىرىپ, قازاقستانعا كەلمەك بولسا, بۇرىنعىداي «كەزەك» سايتى ارقىلى ءنومىر الىپ, ۆيزا اشتىرا المايدى. سەبەبى سايت كەزەكتىڭ ءنومىرىن تارقاتقان كەزدە كۇنىنە بەرىلەتىن 180 ادامنىڭ كەزەگى 2 مينۋتقا جەتپەي تاۋسىلىپ كەتەدى ەكەن. مەن «كەزەك» سايتىنىڭ جۇمىس جۇيەسىن جاقسى بىلەمىن, ونى جاساعان – مەنىڭ قاسىمدا جۇرگەن جىگىتتەر, ەگەر ونى باسقارۋشىلار سايتتىڭ ارتقى جۇيەسىنەن بەلگىلەپ تاستاماسا, كۇنىنە بەرىلەتىن كەزەكتىڭ 2 مينۋتقا جەتپەي تاۋسىلىپ كەتۋى مۇمكىن ەمەس. دەمەك, بۇل ارادا سايتتى باسقارۋشىلار مەن ۆيزا-پاسپورت ورنىنىڭ اراسىندا جەڭ ۇشىنان جالعاسۋ جاتقان سياقتى. مۇنى قازاقستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى قاتاڭ باقىلاۋعا الىپ, تەكسەرۋ جۇرگىزۋى كەرەك دەپ سانايمىز.
ارينە, الداعى ۋاقىتتا قازاقستان مەن قىتاي اراسىندا 30 كۇندىك ۆيزاسىز رەجيم ەنگىزىلسە, قانداستاردىڭ كەلىپ-كەتۋىنە ءتيىمدى بولۋى مۇمكىن. الايدا كوشىپ كەلگىسى كەلەتىن قانداستاردىڭ ۆيزا اشتىرىپ كەلەتىنىن ەسكەرسەك, «ۆيزاسىز رەجيم ەنگىزىلەدى» دەپ بويدى كەڭگە سالۋعا بولمايدى.
