ۇرپاق تاربيەسىندەگى ەڭ نەگىزگى ءتۇيىننىڭ ءبىرى – بالانى جاستايىن ەڭبەككە باۋلۋ. جاس كۇنىنەن ەڭبەك ىستەپ ۇيرەنگەن بالا ەسەيگەندە ءىستىڭ ىعىن بىلەتىن پىسىق, قاعىلەز بوپ وسەدى. بىراق قازىر بالالار كۇن وتكەن سايىن ەڭبەكتەن الىستاپ بارادى. قالانى قويىپ, اۋىلدىڭ وزىندە كۇرەك ۇستاپ, شۇڭقىر قازۋدى بىلمەيتىن, ءبىر شەگەنى ءتۇزۋ قاعا المايتىن ەرەسەك بالالار جەتەدى.
مەكتەپتەردە ەڭبەك ساباعى بولعانىمەن, ول دا كارتون قاعاز قيۋ, قاعازدان بىردەڭە جاساۋدان اسپاي تۇر. سوسىن دا ءبىزدىڭ بالالاردىڭ بويىندا ەڭبەكسۇيگىشتىك قاسيەت جوق. كەرەك دەسەڭىز, اۋلانىڭ قارىن سىپىرۋ, وتىرعان كلاسىن تازالاۋدىڭ ءوزىن ارناۋلى تازالىقشىلار ىستەۋى كەرەك دەپ سانايدى. ەندەشە, جازداي قولىنا ءبىر رەت سىبىرتكى ۇستاماعان, قىستا ءبىر رەت قار كۇرەپ كورمەگەن بالانىڭ بويىندا قانداي ەڭبەكشىلدىك قاسيەت بولسىن؟!
جالپى ءبىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەمىزدە بالالاردى ەڭبەككە باۋلۋعا بولعان باعىت تا دۇرىس ەمەس. اتا-انالار دا بالالارى مەكتەپتە سىبىرتكى, كۇرەك ۇستاپ قار كۇرەسە, بالاسى قۇلدىققا شەگىلگەندەي كۇي كەشىپ, مەكتەپكە كەلىپ «مەن بالامدى ءبىلىم السىن دەپ جىبەردىم, ەڭبەك ىستەپ, مالاي بولسىن دەپ جىبەرگەن جوقپىن» دەپ شۋ شىعارادى. مىنە, وسىنىڭ اسەرىنەن ءبىزدىڭ بالالار تاقتا سۇرتكەننەن ەرىنەتىن جاعدايعا جەتتى.
بايلىقتىڭ اتاسى – ەڭبەك. ەڭبەك – دەنساۋلىقتىڭ دا كەپىلى. قازىرگى 30 جاستان اسقانداردىڭ دەنى بالا كۇنىنەن ەڭبەك ىستەپ ءوستى. سۋ تاسۋ, قار كۇرەۋ, قار شىعارۋ, اۋلا سىپىرۋ, تەزەك تەرىپ, قوزى جايۋ… ءبارى-ءبارى بالالاردىڭ موينىنداعى جۇمىس بولاتىن. مەكتەپتەردە دە ەڭبەك ساباعى كەزىندە بالالار سىنىپ بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن. ول كەزدە مەكتەپتەردى قازىرگىدەي تازالىقشىلار ەمەس, بالالاردىڭ ءوزى تازالايتىن, ەدەن جۋىپ, وت جاعىپ, تەرەزە ءسۇرتىپ ءبارىن بالالار وزدەرى ىستەيتىن. وعان بولا بۇلارىڭ نە دەپ ارا تۇسەتىن اتا-انا بولمايتىن. قايتا «ىستەپ ۇيرەنسىن, ۇيرەنگەنى وزىنە جاقسى» دەپ مەكتەپپەن بىرلەسە وتىرىپ, بالانى ەڭبەككە باۋليتىن. ودان ەشكىم كەمقور بولعان جوق, ەڭبەكتىڭ قادىرىن بىلەتىن, باردى باعالايتىن ۇرپاق ءوسىپ-جەتىلدى.
ارينە, بالالاردىڭ باستى مىندەتى – ءبىلىم الۋ. بىراق بويىندا ەڭبەكسۇيگىشتىك قاسيەتى جوق بالا ويىننان كوز اشپايتىن جالقاۋ ءارى ءالجۋاز كەلەدى. سوندىقتان ءبىلىم بەرۋ ورىندارى بالالاردى دەنە ەڭبەگىمەن شۇعىلدانۋعا دا شابىتتاندىرىپ وتىرعان ءجون. سونىمەن قاتار, مەكتەپتەر ەڭبەك ساباعىنىڭ ءرولىن كۇشەيتىپ, بالالاردى شاماسى كەلەتىن جۇمىستاردى ءوزى ىستەۋگە بەيىمدەگەنى دۇرىس. بالانى «ونى دا ىستەي المايدى, مۇنى دا ىستەي المايدى» دەپ تەجەۋ, «ءۇستىڭدى كىر قىلاسىڭ, ودان دا وقۋىڭدى وقى» دەپ تاربيە بەرۋ, بالا بولاشاعىنا سالىنعان ۇلكەن تۇساۋ ەكەنىن ۇمىتپايىق. استانادا جەكە سەكتورلاردىڭ اۋلاسىنداعى قاردىڭ شىعارىلماۋىنان, ۇيلەردى سۋ باسىپ جاتقانىن كورگەندە ماعان وسىنداي وي كەلدى.
