كونە كىلەمنىڭ قۇپياسى

قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى كىتاپحاناسى «پازىرىق كىلەمى» ۆيرتۋالدى كورمەسىن ۇسىندى.

ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىنگى VI-III عاسىرلارعا جاتاتىن پازىرىق مادەنيەتىنىڭ قورعانىنان تابىلعان تۇكتى كىلەم – قۇندى ارحەولوگيالىق ولجانىڭ دالمە-ءدال كوشىرمەسىن بەرەدى. الەمدەگى ەڭ كونە تۇكتى كىلەمنىڭ تۇپنۇسقاسى سانكت-پەتەربۋرگتەگى مەملەكەتتىك ەرميتاج مۋزەيىندە ساقتالعان.
كىلەم 1949 جىلى عالىم س.رۋدەنكونىڭ باسشىلىعىمەن كسرو عا ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ەكسپەديتسياسى جۇرگىزگەن تايپالىق اقسۇيەكتەردىڭ وتباسىلىق زيراتى سانالاتىن بەس ۇلكەن تاس وبانىڭ ءبىرى – بەسىنشى پازىرىق قورعانىنان تابىلعان.
پازىرىق ارحەولوگيالىق مادەنيەتى التاي جانە قازاقستان مەن موڭعوليانىڭ شەكتەس اۋماقتارىندا ەرتە تەمىر داۋىرىندە ءومىر سۇرگەن. بۇل مادەنيەت شىعىس قازاقستانداعى بەرەل قورىمى ارقىلى دا جاقسى ءمالىم. اتالعان مادەنيەتتىڭ باستى ەرەكشەلىگى – «ماڭگى توڭ» سياقتى تابيعي قۇبىلىسقا بايلانىستى بولىپ كەلەدى. وسىنداي «ماڭگى توڭنىڭ» ارقاسىندا مەتالل, كەراميكا, تاستان جاسالعان زاتتار عانا ەمەس, سونىڭ ىشىندە پازىرىق كىلەمى دە بۇگىنگە سول قالپىندا جەتىپ وتىر. پازىرىق كىلەمىنىڭ ءپىشىنى شارشىعا جاقىن (183*200 سم.), قوي تەرىسىنەن جاسالعان. اشىق, قىزىل, جاسىل, سارى تۇستەردىڭ ساقتالعان جىپتەرى ۇلكەن باستاپ­قى جارىقتىلىق پەن كولوريس­تيكالىق بايلىقتى بىلدىرەدى. كىلەمنىڭ ورتالىق الاڭى بەس جيەكپەن شەكتەلگەن. قازىرگى كۇنگە دەيىن كىلەمنىڭ شىعۋ تەگى تۋرالى ءارتۇرلى كوزقاراستار بار. الايدا پازىرىق كىلەمى ەجەلگى ونەر تاريحىنىڭ قۇندى جادىگەرى سانالادى.