(باسى)
04.IV.2008
بەلگىلى اقىن جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆتىڭ جۇبايى ءناسىپ كەلىپ, «جۇمەكەننەن قالعان كيىز, جەز قۇمان, پودنوس بار ەدى, سونى وسى ورتالىقتىڭ مۋزەيىنە تاپسىرسام دەپ ەدىم», -دەدى.
جۇمەكەن – ءانۇراننىڭ اۆتورى, قايتا جاڭعىرتقالى جاتقان «جاڭا ءداۋىردىڭ جاڭا تاريحى» اتتى مۇراجايدى جاساقتاعاندا, ءانۇراننىڭ اۆتورى رەتىندە جۇمەكەنگە ارنايى ءمۇيىس جاساسا بولار ەدى. ول ءۇشىن مۋزەيلىك قۇندى مۇرالار كەرەك: قولجازبالارى, جازىسقان حاتتارى, كىتاپتار, ت.ب.
اقىننىڭ قامشىسى, قۇيىسقانى, دومبىراسى (رومانەنكو) بار ەكەن. ەگەر وسىلار بولسا, وندا ۇيىمداستىرامىز دەدىم.
جۇمەكەننىڭ دە دۇنيەدەن وتكەنىنە 25 جىل بوپتى. 48 جاسىندا كەتتى. اتاق تا العان جوق, الماتىدا وعان كوشەنىڭ اتى دا بەرىلمەپتى. ساۋىتبەكتىڭ «سىيلىققا سىيمايتىن كىسى ەدى» دەگەنى ءدال-اق. وسى كۇنى كىم بولسا, سول الىپ جاتقان سىيلىقتى جۇمەكەننىڭ الماعانى دا جاقسى بولعان. سىيلىقتىڭ ۇلكەنى – اقىندى حالقى ارداقتايدى, «مەنىڭ قازاقستانىمى» انۇرانعا اينالدى. جۇمەكەن جان-جاقتى دارىندى ادام ەدى: تالانتتى دومبىراشى, شەبەر پروزايك تە بولاتىن. بىراق, ونى اقىندىعى جەڭدى.
استانا قالاسىنىڭ اكىمى بولىپ بۇگىن يمانعالي تاسماعامبەتوۆ تاعايىندالدى. بۇرىنعى اكىم اسقار مامين «قازاقستان تەمىرجولىنا» اۋىسىپتى.
07.IV.2008
ءۇندىستاننىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى مۇحاممەد انساري جۇبايىمەن پرەزيدەنتتىك مادەنيەت ورتالىعىنا كەلىپ ءۇندى ەلىنىڭ ءبيى مەن ءانىن تاماشالادى. جانىندا سەنات توراعاسى قاسىم-جومارت توقاەۆ بولدى.
18.IV.2008
استاناعا اقىن قادىر مىرزا ءالى كەلدى. كەشە ماعان تەلەفون سوعىپ, اقىندىعى تۋرالى ەۋرازيا ۋنيۆەرسيتەتى ستۋدەنتتەرىمەن كەزدەسۋدە ءسوز سويلەپ بەرۋىمدى سۇرادى.
قادىر – ويلى, تەرەڭ, ءىرى, ۇلتتىق رۋحى كۇشتى اقىن. كەلىستىم.
بۇگىن ۋنيۆەرسيتەت زالىندا كەزدەسۋ ءوتتى. قادىردىڭ اقىندىعى جونىندە ءسوز سويلەدىم. اقىن دا, زال دا جاقسى قابىلدادى.
22.IV.2008
«ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە «ەلىمەن ەتەنە ەلباسى» دەگەن ايدارمەن, «ءان ارقاۋى – ەلدىك مۇرات» دەگەن تاقىرىپپەن, مەنىڭ العىسوزىممەن «بايتەرەك» دەگەن ءانىم نوتاسىمەن جاريالاندى. كىرىسپەدە ءاننىڭ قالاي تۋىلعانى جونىندە ايتىلدى. بۇل ءان, نەگىزى 2005 جىلى پرەزيدەنت سايلاۋى الدىندا شىققان ەدى. اتى – «ەل تىرەگى». تاياۋدا ونىڭ اتىن «بايتەرەك» دەپ وزگەرتىپ, ءسوزىن نەسىپبەك ايتۇلىنا قايتا جازدىردىم. نوتاعا تۇسىرگەن ەرمۇرات ۇسەنوۆ.
ءاننىڭ كەيىنگى تەكستى بۇرىنعىدان الدەقايدا كوتەرىلدى.
قازاعىم, قارا ورمانىم – بايتاق ەلىم,
جاقسىنى, جاماندى دا بايقاپ ەدىڭ.
اسىرعان مەرەيىڭدى اسقاقتاتىپ,
ەلباسى – بويلاپ وسكەن بايتەرەگىڭ!
نۇرسۇلتان – ەل تىرەگى, التىن دىڭگەك,
الىپتىڭ حالقى عانا نارقىن بىلمەك.
قازاعىم, شاتتاناتىن كەزىڭ كەلدى,
الاشقا قورعان بولار ۇل تۋدى دەپ.
تانىتىپ تەرەزەسى تەڭدىگىڭدى,
الەمگە ايگىلەدى ەلدىگىڭدى!
تەرەڭگە تامىر جايدى بايتەرەگىڭ,
ساقتاي ءبىل ۇلان-بايتاق كەڭدىگىڭدى.
28-30.IV.2008
الماتىعا بارىپ, مەملەكەتتىك سىيلىق كوميسسياسىنىڭ ادەبيەت جونىندەگى سەكتسياسىنىڭ ىرىكتەۋگە ارنالعان ماجىلىسىنە قاتىسىپ قايتتىم.
ادەبيەتتەن بەرىلەتىن سىيلىق بىرەۋ, ۇسىنىلعان شىعارما 25 ەكەن. العاشقى ىرىكتەۋدەن سونىڭ التاۋى ءوتتى.
مەملەكەتتىك تۇگىل وسى كۇندەرى اركىم ءوزى تاعايىنداپ, وزدەرى بەرىپ جاتقان سىيلىققا دا تاتىمايتىن شىعارمالار, ەڭبەكتەر بار ەكەن. «قازاقستانداعى گەنەرالداردىڭ انىقتاماسى» دەپ اتالاتىن كىتاپ تا ۇسىنىلىپتى. ىشىندە راحات اليەۆ تە, ءالنۇر مۇساەۆ تا ءجۇر.
مەملەكەتتىك سىيلىق جىلدىڭ ەڭ ۇزدىك شىعارماسىنا بەرىلەدى دەسەك, تىزىمدە تۇككە تاتىمايتىن, ەسىمىن ادام بىلمەيتىندەردىڭ دە كىتاپتارى ءجۇر. وسىعان قاراعاندا, مەملەكەتتىك سىيلىقتى دا جۇرت ەرىككەننىڭ ەرمەگىنە اينالدىرىپ العانعا ۇقسايدى.
بۇرىنعىداي تسەنزۋرا, گلاۆليتو جوق, اقشاسى بارلار قارداي بوراتىپ كىتاپ شىعارىپ جاتىر. وندا نە مازمۇن, نە ماعىنا جوق, ەشبىر تالاپقا ساي كەلمەيتىن كىتاپتار كوپ-اق. ءار اۋىلدا باتىرعا ارناپ ەسكەرتكىش قويعانداي, جۇرت توم-توم مەمۋار شىعارا باستادى. قۇداي اقىرىن بەرسىن.
وسىنىڭ كەسىرىنەن بولۋ كەرەك, مەن ادەبيەتشى بولسام دا, سىيلىققا ۇسىنىلعان كىتاپتىڭ ءبىرازىنىڭ اۆتورىن بىلمەيتىن بولىپ شىقتىم.
كوميسسيا مۇشەلەرى ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى. ءارتۇرلى پىكىر ايتىلدى.
كەيبىر بايگەگە تىككەن شىعارمالار تۋرالى ويىمدى مەن دە ورتاعا سالدىم.
ماسەلەن, اقسۇڭقارۇلى «توبەمنەن جاۋھار جاۋىپ تۇر» دەيتىن جىر جيناعىن ۇسىنىپتى. اۆتوردىڭ جاقسى اقىن ەكەنىن ءبارىمىز دە جاقسى بىلەمىز. دەسە دە جيناقتاعى «قۇل مەن كۇڭنىڭ تۇسىگى», «استاناعا, اق ورداعا شاۋىپ كىر», ياكي «قازاق بومج بولدى» دەيتىن ولەڭدەرىنە قايران قالدىم. بۇگىنگى جاقسىلىقتى اقىن كورگىسى دە كەلمەيتىن سەكىلدى, ونىڭ ۇستىنە الگى ولەڭدەر قازاقتى زاڭسىزدىققا, بيلىكتى باسىپ, تارتىپ الۋعا شاقىرىپ تۇرعان سەكىلدى.
قالاي ايتام دەسە دە اۆتوردىڭ ءوز ەركى عوي, بىراق ەلدى زاڭسىزدىققا باستاۋدىڭ, جاۋگەرشىلىككە ۇندەۋدىڭ قازىر ەشقانداي قيسىنى جوق. مۇنداي جيناققا مەملەكەت نەگە سىيلىق بەرۋ كەرەك؟
(جالعاسى بار)
