ە.راحماديەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق فيلارمونيا –جاڭا استانانىڭ بايىرعى مادەنيەت وشاقتارىنىڭ ءبىرى. ونەردىڭ تامىرى 1997 جىلدان بەرى سوعىپ تۇرعان ونەر وشاعى XXV كونتسەرتتىك ماۋسىمىن اياقتادى. ونىڭ قورىتىندىسىن مادەني مەكەمەنىڭ باس ديرەكتورى, قازاقستاننىڭ مادەنيەت قايراتكەرى, نۇر-سۇلتان قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى ەرلان داكەنوۆ ايتىپ بەردى.
بۇگىندە نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ جەتەكشى كونتسەرتتىك-اعارتۋشىلىق مەكەمەسى جانە ەلىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن فيلارمونيا قۇرامىندا 12 شىعارماشىلىق ۇجىم بار. بۇل – قازاق وركەسترى, سيمفونيالىق وركەستر, ۇرلەمەلى وركەستر, ع.جۇبانوۆا اتىنداعى مەملەكەتتىك ىشەكتى كۆارتەت, كامەرالىق حور, «سارىارقا» فولكلورلىق ءانسامبلى, «شالقىما» حالىق بي ءانسامبلى, «قورقىت» ەتنو-ءانسامبلى, كلاسسيكالىق جانە ەسترادالىق ۆوكال ءبولىمى, حالىق ءان ءبولىمى, «ALEM» ەسترادالىق بي ءانسامبلى. 2021-2022 جىلدارداعى كونتسەرتتىك ماۋسىمدا فيلارمونيا پاندەميانىڭ بارلىق قيىندىقتارىن ەڭسەردى.
«قورقىت» ەتنو-ءانسامبلى, قازاق وركەسترى, «سارىارقا» فولكلورلىق ءانسامبلى, حالىق ءانى ءبولىمى قازاقستاندى ءباا-دە وتكەن Dubai EXPO-2020 دۇنيەجۇزىلىك كورمەسىندە تانىستىردى. جاڭا كونتسەرتتىك باعدارلامالار مادەني كورىنىستەردى ساعىنعان كورەرمەندەردىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. اتاپ ايتساق, قازاق وركەسترىنىڭ تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىنا ارنالعان «ماڭگىلىك ەل» كونتسەرتى, سەمەي قالاسىنداعى ءا.قاشاۋباەۆ اتىنداعى فيلارمونيا انشىلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ءانشى, كومپوزيتور ت.راحيموۆتىڭ 70 جىلدىعىنا ارنالعان «ءسابي بولعىم كەلەدى» اتتى ەسكە الۋ كەشى, «شالقىما» حالىق بي ءانسامبلى مەن بەلارۋس رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك اكادەميالىق بي ءانسامبلىنىڭ «دوستىق جولى» اتتى بىرلەسكەن كونتسەرتى ەستە قالدى.
اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ 90 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي كلاسسيكالىق جانە ەسترادالىق ۆوكال ءبولىمىنىڭ «ەسىڭە مەنى العايسىڭ» اتتى كونتسەرتى ءوتتى, ال ۇرلەمەلى وركەستر قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى, كورنەكتى كومپوزيتور ەسكەندىر حاسانعاليەۆتى ەسكە الۋ كەشىن ۇسىندى.
كامەرالىق حور كورەرمەندەردى ۇلتتىق ءان-كۇيگە نەگىزدەلگەن «تال بەسىكتەن – جەر بەسىككە…» اتتى تەاترلاندىرىلعان ساحنالىق قويىلىمىمەن تاڭ قالدىردى. ودان كەيىن «زەركالا ۆرەمەني» اكادەميالىق كونتسەرتى مەن «Next Generation» زاماناۋي باعدارلاماسىن ۇسىندى. اتالعان باعدارلامانى ۇجىمنىڭ ءساۋىر ايىنداعى گاسترولدىك ساپارى كەزىندە قاراعاندىلىق كورەرمەندەر دە تاماشالادى. كامەرالىق حور ءوزىنىڭ كونتسەرتتىك ماۋسىمىن «Sounds of world» ساياحات-كونتسەرتىمەن اياقتادى.
سيمفونيالىق وركەستر شاقىرىلعان ديريجەرلار مەن جەكە ورىنداۋشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن ءتۇرلى كلاسسيكالىق مۋزىكا كەشتەرىمەن ەستە قالدى. مىسالى, «كراسكي ۆوستوكا», ع.جۇبانوۆانى ەسكە الۋ كونتسەرتى, سونداي-اق يسپانيا, پولشا, فرانتسيا ەلشىلىكتەرىمەن بىرلەسكەن كونتسەرتتەر, فرانتسۋز پيانينوشى داۆيد بيسمۋتتىڭ قاتىسۋىمەن وتكىزىلگەن «رومانتيچەسكايا ۆەسنا» كونتسەرتى.
كلاسسيكالىق جانە ەسترادالىق ۆوكال ءبولىمى الۋان ءتۇرلى باعدارلامالاردى ۇسىندى: قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, كومپوزيتور تولەگەن مۇحامەدجانوۆتىڭ جانە قازاقستان مەن تاتارستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىق ءارتىسى نۇرجامال ۇسەنباەۆانىڭ شىعارماشىلىق كەشى, پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان «ەل قورعانى» كونتسەرتى, جامبىل جاباەۆتىڭ 175 جىلدىعىنا ارنالعان حالىق اندەرى كەشى, «ءان سامالى» كوكتەمگى مۋزىكا كونتسەرتى جانە ت.ب.
بەس جىلدىعىن اتاپ وتكەن «ALEM» ەسترادالىق بي ءانسامبلى فيلارمونيا افيشاسىنا وسى ماۋسىمدا بىرنەشە اۆتورلىق جوبانى, ونىڭ ىشىندە «Inside» بي قويىلىمىن جانە «مۇرا» پلاستيكالىق سپەكتاكلىن ەنگىزدى.
2022 جىل ۇرلەمەلى وركەستر ءۇشىن دە ەرەكشە جىل بولدى. ءساۋىر ايىندا كامەرالىق حورمەن بىرلەسىپ جاسالعان «Game evolution» باعدارلاماسىنىڭ پرەمەراسى ءوتتى. اتالعان كونتسەرتتىك باعدارلامادا سوڭعى 30 جىلداعى ايگىلى كومپيۋتەرلىك ويىنداردىڭ اۋەندەرى ورىندالدى. كونتسەرت ەلوردادا ەكى رەت وتكىزىلسە, قاراعاندىلىق كورەرمەندەرگە انشلاگپەن ۇسىنىلدى. قازىر فيلارمونيانىڭ تۇراقتى رەپەرتۋارىنىڭ ءبىر بولىگى.
قازاق وركەسترى – فيلارمونيانىڭ بارلىق ۇلكەن كونتسەرتتەرىنىڭ تۇراقتى قاتىسۋشىسى. سونىمەن قاتار وڭىرلەرگە ءوز ونەرىن ارناي وتىرىپ, ەلوردانىڭ شەت ايماقتارىنا گاسترولدىك ساپارعا شىعىپ تۇرادى. وركەستر – اقمولا وبلىسىنىڭ اۋداندىق مادەنيەت ۇيلەرىنىڭ تۇراقتى قوناعى. جۋىردا عانا كوكشەتاۋ قالاسىنداعى ۇكىلى ىبىراي اتىنداعى وبلىستىق فيلارمونيادا «قازاقستانىم مەنىڭ» كونتسەرتى ءوتتى. قازاق وركەسترى ءوزىنىڭ جەمىستى ماۋسىمىن كومپوزيتورلار كەنجەبەك كۇمىسبەكوۆكە ارنالعان «دالا سىرى» جانە ءابدىمومىن جەلدىباەۆقا ارنالعان «كۇمبىرلى كۇيىم ەلىمدە» كونتسەرتتەرىمەن اياقتادى.
«قورقىت» ەتنو-ءانسامبلى – قايىرىمدىلىق كونتسەرتتەر, فەستيۆالدەر, ءتۇرلى تاقىرىپتىق كەشتەر, جەكە كونتسەرتتەر جانە ت.ب. وتكىزىلگەن ءىس-شارالار سانى بويىنشا فيلارمونيا رەكوردشىسى. ۇجىمنىڭ جەتىستىكتەرى تىزىمىندە قازاقستاننىڭ گيننەس رەكوردتار كىتابىنا تىركەلگەن ناعىز رەكورد بار, مۋزىكانتتار 75 شىعارمانى نون-ستوپ رەجيمىندە ورىندادى. «قورقىت» قازاق ەتنيكالىق مۋزىكاسىنىڭ مايتالماندارى ەدىل قۇسايىنوۆ پەن «تۇران» توبى قاتىسقان فيلارمونيانىڭ «ورتولعاۋ» اتتى كەڭ اۋقىمدى جوباسىنا قاتىسىپ, ءوزىنىڭ جوعارى كاسىبي دەڭگەيىن كورسەتتى.
ماۋسىم بويى «سارىارقا» فولكلورلىق ءانسامبلى «سول ءبىر كەز», «اۋىلىم – التىن بەسىگىم» جانە ت.ب. اۆتورلىق باعدارلامالاردى ۇسىندى. ۇجىم بالالار جىلى اياسىندا كورەرمەندەرمەن قارىم-قاتىناستىڭ جاڭا فورماتىن ەنگىزدى. مۋزىكانتتار قالا مەكتەپتەرىندە «ۇلت اسپاپتار الەمىنە ساياحات. پۋتەشەستۆيە ۆ مير نارودنىح ينسترۋمەنتوۆ» ءدارىس-كونتسەرتتەرىن وتكىزدى.
ع.جۇبانوۆا اتىنداعى مەملەكەتتىك ىشەكتى كۆارتەت – فيلارمونيانىڭ تاجىريبەلى ۇجىمى. بيىلعى ماۋسىمدا ارتىستەر وزدەرىنىڭ ءداستۇرلى اكادەميالىق باعدارلامالارىمەن قاتار, «وت كلاسسيكي دو ەتنو-دجازا» شىعارماشىلىق ەكسپەريمەنت-كونتسەرتىن ۇسىندى. وندا ىشەكتى كۆارتەتپەن بىرگە ءبىر ساحنادا فورتەپيانو, قازاق حالىق اسپاپتارى مەن حالىق اندەرى ورىندالدى جانە ەدىل قۇسايىنوۆ, اسىلبەك ەڭسەپوۆ, ءساتجان شامەنوۆا, تالعات كارىموۆ, ايگۇل قوسانوۆا ونەر كورسەتتى.
قالا تۇرعىندارىمەن بىرگە فيلارمونيا ۇجىمدارى بارلىق مەرەكەلەردى اتاپ ءوتىپ, كورەرمەندەرگە قۋانىش سىيلايدى.
قازاقستان حالقىنىڭ بىرلىگى كۇنى فيلارمونيا ۇجىمدارىنىڭ بىرلىگىنىڭ سيمۆولىنا اينالدى. قالانىڭ ءتۇرلى الاڭدارىندا «ەل بىرلىگى – ەل تىرەگى» ۇرانىمەن كلاسسيكالىق جانە حالىق ءان ءبولىمىنىڭ ارتىستەرى, قازاق وركەسترى, «سارىارقا» فولكلورلىق ءانسامبلى جانە «شالقىما» حالىق بي ءانسامبلى ونەر كورسەتتى.
2022 جىلدىڭ العاشقى التى ايىندا ە.راحماديەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق فيلارمونيادا 177 ءىس-شارا وتكىزىلىپ, 130 مىڭنان استام كورەرمەن قامتىلعان. ەلوردا تۇرعىندارى جازعى دەمالىستا بولسا, فيلارمونيادا جاڭا ماۋسىمعا دايىندىق قىزۋ ءجۇرىپ جاتىر. سونىڭ ىشىندە ەڭ باستىسى – ەلوردالىق ساحنا ماقتان تۇتاتىن كومپوزيتور ەركەعالي راحماديەۆتى ەسكە الۋعا ارنالعان ۇلكەن كونتسەرت پەن تاقىرىپتىق كورمە وتكىزۋ.
«ءبىزدىڭ فيلارمونيا ۇسىناتىن كونتسەرتتەردىڭ ەكى ۇلكەن ارتىقشىلىعى بار. ءبىرىنشىسى, جاندى داۋىس, بارلىق ارتىستەر مۋزىكالىق شىعارمالاردى جاندى داۋىستا ورىندايدى. ەكىنشىدەن, ءار ادامعا قولجەتىمدى بيلەت باعاسى. ءارتۇرلى كونتسەرتتىك باعدارلامالار كوپ ۇجىمداردىڭ قاتىسۋىمەن وتكىزىلەدى. وسى تۇستا كەيبىر قيىندىقتار تۋىندايدى. ەسكى قالانىڭ ءدال ورتاسىندا ورنالاسقان ءبىزدىڭ ادەمى عيماراتىمىز, تاريحي ساۋلەت ەسكەرتكىشى, وكىنىشكە قاراي, بارلىق مۋزىكانتتاردىڭ دايىندالۋىنا ارنالعان ورىندارمەن قامتاماسىز ەتە المايدى. ءبىز ينۆەستيتسيا تارتۋ ارقىلى فيلارمونيانى كەڭەيتۋ ماسەلەسىن شەشۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. سونداي-اق حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ, شەت مەملەكەتتەردىڭ ەلشىلىكتەرىمەن تىعىز قارىم-قاتىناس ورناتۋ شىعارماشىلىق جوسپارىمىزدا بار. ماقسات – فيلارمونيا ۇجىمدارىنىڭ شىعارماشىلىعىن ەلوردادان تىس ايماقتاردا كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ, مۋزىكانتتارمەن, تاجىريبەمەن الماسۋ. قازاقستاننىڭ مۋزىكالىق مادەنيەتىن ىلگەرىلەتۋگە باعىتتالعان ءىس-شارالاردى – دوڭگەلەك ۇستەلدەر, فەستيۆالدەر, دارىستەر, ونەر مەن مەملەكەت وكىلدەرىنىڭ كەزدەسۋلەرىن ۇيىمداستىرۋدى جالعاستىرامىز. مۇندا سالانى دامىتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى مىندەتتى تۇردە كوتەرىلەدى. ءبىزدىڭ ۇجىمنىڭ باستى ۇستانىمى – ەلىمىزدىڭ مادەنيەتىنە سۇبەلى ۇلەس قوسۋ جانە ءبىز بۇل باعىتتا تىنىمسىز جۇمىس ىستەيمىز. ءبىز تۇراقتى جانە جاڭا كورەرمەندەرىمىزدى ە.راحماديەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق فيلارمونيانىڭ جاڭا ماۋسىمىندا اسىعا كۇتەمىز» دەيدى ونەر وشاعىنىڭ باس ديرەكتورى ەرلان داكەنوۆ.
زارينا مۇحامەدالي
