نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمدىگىنىڭ «جاستار» تەاترىنىڭ قۇرىلعانىنا جاقىندا 15 جىل تولماق. وسى ۋاقىت ارالىعىندا ونەر ورداسى رۋحانيات كەڭىستىگىنەن ءوزىنىڭ ورنىن ويىپ تۇرىپ الدى. ال تەاتردىڭ نەگىزىن قالاپ, وسى كۇندەرى دە كوركەمدىك جەتەكشىسى-باس رەجيسسەرى بولىپ وتىرعان قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى نۇرقانات جاقىپباي مەرەيلى جەتپىس بەس جاستىڭ بەلەسىنە شىعىپ وتىر. تانىمال رەجيسسەردىڭ ونەردىڭ ءوز ادامىنا اينالعانىنا جارتى عاسىردان استى. ءاۋ باستا اكتەر بولىپ قىزمەتىن باستاعان ول كەيىننەن رەجيسسەرلىككە بەت بۇردى. شىعارماشىلىعى تەاتر مەن كينو ونەرىمەن قاتار ورىلگەن كەزدەرى دە بولدى. ۇستاز رەتىندە بىرنەشە بۋىن شاكىرتتەردى تاربيەلەدى. «جاستار» تەاترى ارتىستەرىنىڭ باسىم كوپشىلىگى دە ءوزىنىڭ ءتول شاكىرتتەرى. ايتارى بار ازاماتپەن اتالمىش تەاتر تاريحى مەن جەتىستىكتەرى, ونەردىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى تۋرالى اڭگىمە وربىتتىك.
قازىرگى اكتەرلەر بەساسپاپ بولۋى كەرەك
– نۇرقانات اعا, «جاستار» تەاترىنىڭ مەرەيتويى, ءوزىڭىزدىڭ مەرەيتويىڭىز قۇتتى بولسىن! اڭگىمەمىزدى وسى تەاتردان باستايىق. وسىدان 15 جىل بۇرىن اشىلعاندا ءسىزدى ارنايى شاقىرعان ەكەن. سول ۋاقىتتا قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرمەك امانشاەۆ ەدى عوي, تەاتردىڭ اشىلۋىنا, ءسىزدىڭ الماتىدان ەلورداعا كەلۋىڭىزگە سول كىسىنىڭ ىقپالى بولدى ما؟
– ءيا, ماعان قالا اكىمدىگىنەن «تەاتر اشساڭىزدار» دەگەن ۇسىنىسپەن تىكەلەي ەرمەك امانشاەۆ شىقتى. سول كەزدە تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىزدىڭ تاراپىنان ەلوردادان جاڭا تەاتر اشۋ تۋرالى تاپسىرما تۇسكەن ەكەن. ەلباسى كۇلاش بايسەيىتوۆا اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىنان كەيىن جاستار تەاترىن اشۋ كەرەك دەگەن توقتامعا كەلدى. سول ۋاقىتتا قاليبەك قۋانىشباەۆ تەاترىندا جۇمىس ىستەپ جاتقان عاني قۇلجانوۆ «جاستار» تەاترىنىڭ ديرەكتورى بولىپ بەكىتىلدى. ەندى رەجيسسەرلەر مەن اكتەرلەر دە كەرەك قوي, سودان مەنى شاقىردى. مەن سودان ءبىر جىل بۇرىن تەمىربەك جۇرگەنوۆ اتىنداعى ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىن بىتىرگەن شاكىرتتەرىمە ەلوردادا ەندى قۇرىلعالى جاتقان جاڭا تەاترعا كەلۋ تۋرالى ۇسىنىس تاستادىم. ولار باستاپقىدا الماتىدان ەشقايدا كەتكىسى كەلمەدى. سودان كوندىرۋگە تۋرا كەلدى. 2007 جىلدىڭ مامىر ايىندا استاناعا كەلدىك. الدىندا ديپلومدىق جۇمىس رەتىندە بەرىلگەن بىرنەشە سپەكتاكلىمىز دايىن تۇرعان. سولاردى قايتالاپ, ەكشەپ, دايىندىقتى باستاپ كەتتىك. ال 5 شىلدە كۇنى قۋانىشباەۆ تەاترىنىڭ عيماراتىندا شىڭعىس ايتماتوۆ پەن ءابىش كەكىلباەۆتىڭ «شىڭعىسحان» سپەكتاكلىمەن «جاستار» تەاترىنىڭ رەسمي اشىلۋى ءوتتى.
سودان ارادا 15 جىل زىرىلداپ وتە شىقتى. قازىر «جاستار» تەاترى – وتە سۇرانىسقا يە ونەر ورداسى. ەلىمىزگە عانا ەمەس, الىس-جاقىن شەتەلدەرگە ايگىلى بولدى. وسى 15 جىلدىڭ ىشىندە ءارتۇرلى حالىقارالىق فەستيۆالدەردە 14 باس جۇلدە الدى. وزگە تەاترلاردى قايتالاماي, ءوزىنىڭ دارا دا, سارا جولىن تاپتى دەپ ەسەپتەيمىن. بۇل كۇندەرى تەاتردا بەس بۋىن اكتەرلەر بار. ولاردىڭ كوپشىلىگى تەمىربەك جۇرگەنوۆ اتىنداعى ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىن بىتىرگەن ءوزىمنىڭ شاكىرتتەرىم. ولار ابدەن قايرالعان, قيىندىققا توزەتىن مەنىڭ قولىمداعى ينسترۋمەنتتەر. قازىرگى اكتەرلەر بەساسپاپ بولۋى كەرەك. ولار ءان دە ايتا ءبىلىپ, پلاستيكانى مەڭگەرۋ كەرەك. تسيرك ونەرىن دە ۇيرەنىپ, مۋزىكالىق اسپاپتاردا ويناي ءبىلۋى قاجەت. «جاستار» تەاترىنىڭ اكتەرلەرى جان-جاقتى ونەردى مەڭگەرگەن دەپ ايتا الامىن. ياعني, مەن سپەكتاكل قويعاندا وركەستر ىزدەمەيمىن. بۇل – قوسىمشا شىعىن عوي. ءارتۇرلى جانرداعى سپەكتاكلدەردى ءوزىمىزدىڭ كۇشىمەن قويىپ جاتىرمىز. شەتەلدەرگە شىققاندا اكتەرلەرىمىزدىڭ بەساسپاپتىعىنا جۇرت تاڭعالادى. قازىر ۇجىمدا 187 ادام جۇمىس ىستەيدى. سونىڭ قىرىق شاقتىسى – اكتەرلەر.
– ەكى جىلداي بۇرىن ەلوردادا مۋزىكالىق جاس كورەرمەن تەاترى اشىلدى. وسى تەاتردى باسەكەلەس رەتىندە كورمەيسىز بە؟
– «جاستار» تەاترى باسەكەلەسەتىن تەاتر ەمەس. مەنىڭ دە ءوز جولىم بار. ول بىرەۋگە ۇناي ما, ۇناماي ما ءوزىمنىڭ تىرلىگىم دۇرىس ەكەنىن بىلەمىن. «جاستار» تەاترىنىڭ جانە ءوزىمنىڭ رەجيسسەر رەتىندەگى كورەرمەندەرىم بار. ولار جالعىز استانادا عانا ەمەس, بۇكىل قازاقستاندا شوعىرلانعان. قاي وبلىسقا بارساق تا, ءبىزدى قۇشاق جايا قارسى الادى. كەيدە ءبىر قالاعا سوقپاي كەتسەك, «نەگە بىزدەن اتتاپ كەتتىڭىزدەر؟» دەپ وكپەلەپ جاتاتىندار دا تابىلىپ جاتادى. بۇدان ارتىق نە كەرەك؟ باستى ماقساتىمىز – كورەرمەندەرگە اسەر سىيلاۋ. سول ماقساتتى ورىنداپ كەلە جاتىرمىز. كورەرمەندەردەن ونەرىمىز ءۇشىن تالاي رەت العىس ەستىدىك.
ال مۋزىكالىق جاس كورەرمەن تەاترى بىزدەن كەيىن اشىلعان تەاتر. ءار نارسە ەلىكتەۋ, سولىقتاۋدان باستالادى. ولار دا ءبىز سياقتى كەيىننەن ءوز جولدارىن تابادى. قازىر بالاباقشا مەن مەكتەپ جاسىنداعى بالالارمەن جۇمىس ىستەگەندەرى دۇرىس. ءسويتىپ بولاشاق كورەرمەندەردى ۇلكەن تەاترلارعا دايىنداپ بەرەدى.
– «جاستار» تەاترىنىڭ اكتەرلەرى بەساسپاپ دەدىڭىز عوي. شاكىرتىڭىز داۋرەن سەرعازيننىڭ قويعان سپەكتاكلدەرىن دە كورىپ ءجۇرمىز. ونىڭ رەجيسسەرلىككە كەلۋىنە ءسىزدىڭ ىقپالىڭىز بولدى ما؟
– ارينە, ىقپالىم بولدى. مەن ماڭگىلىك ەمەسپىن عوي. ءوزىمنىڭ شاكىرتىم كەيىننەن ورنىمدى باسىپ, وسى تەاتردى العا قاراي جۇرگىزسە دەگەن ويمەن داۋرەندى رەجيسسەرلىككە باعىتتادىم. ول جاستايىنان الدىما كەلىپ, قالاي جۇمىس ىستەيتىنىمدى, قولداناتىن تاسىلدەرىمدى, تاڭداعان تاقىرىپتارىمدى كورىپ كەلە جاتىر, بولاشاقتا قالىپتاسقان ۇجىمدى شاشىراتىپ الماۋ دا ماڭىزدى. داۋرەنگە «نە قويعىن كەلسە, سونى قوي» دەپ شىعارماشىلىق ەركىندىك بەردىم. ونىڭ نەگىزگى كاسىبى – اكتەر. بىراق رەجيسسەرلىك قولىنان كەلىپ تۇر.
شەكسپير – دراماتۋرگيانىڭ شىڭى
– قازىر قازاق تەاتر رەجيسسۋراسىنا كوپ سىن ايتىلىپ جاتادى. ءسىزدىڭ رەجيسسەرلىككە قوياتىن تالاپتارىڭىز قانداي؟
– ماسكەۋدە ەرشوۆ اتىنداعى تەاتر ينستيتۋتى بار. جارتى جىل بۇرىن سونى بىتىرگەن نۇرداۋلەت سوۆەتحان ەسىمدى جىگىتتى «جاستار» تەاترىندا جۇمىس ىستەگىم كەلەدى» دەگەن سوڭ قابىلدادىم. بىراق «الدىمەن قويعان العاشقى سپەكتاكلىندى كورەيىك, وعان دەيىن سىناق مەرزىمىندە جۇرەسىڭ» دەگەن شارت قويدىم. الايدا سپەكتاكلى دۇرىس شىقپاي قالدى. سودان قوشتاسۋعا تۋرا كەلدى.
جالپى سوڭعى جىلدارى قازاقستاننىڭ تەاتر ونەرىندە ءبىر جامان ءۇردىس بەلەڭ الا باستادى. مۇنى ورىسشا پسەۆدوسوۆرەمەننوست دەپ اتايدى. قازاقتا جىبەك, بايان, قاراگوز ماحابباتتىڭ, تازالىقتىڭ سيمۆولىنا اينالدى. بۇل – ۇلتتىق قۇندىلىعىمىز. ولاردىڭ ءاۋ باستا قازاق قابىلداعان بەينەسىن وزگەرتۋگە بولمايدى. ولار – حالىقتىڭ نامىسى, ۇلتىمىزدىڭ ۇعىمىندا قازاق قىزدارىنىڭ ەڭ جوعارعى ساتىسىنان ورىن الدى. ال حالىقتىڭ نامىسىنا تيۋگە بولمايدى. قازىر شەتەلدەردە وقىعان رەجيسسەرلەر انايى تۇردە جىبەك, بايان, قاراگوزدىڭ بەينەلەرىن تەاتر ساحناسىندا وزگەرتۋگە كوشتى. بۇل – ونەر ەمەس, ازعىندىقتىڭ ءبىر ءتۇرى. سول تەاترىمىزدا ءورىس الىپ بارا جاتىر. «ءاي» دەيتىن اجە, «قوي» دەيتىن قوجا جوق. قوزىعا نەمەسە تولەگەنگە سموكينگ, اياعىنا قىزىل ناسكي, كروسسوۆكي كيگىزۋ زاماناۋي ونەرگە جاتپايدى.
– كۇنى كەشە عانا قاللەكي تەاترىنان «بايان سۇلۋ-قوزى كورپەش» سپەكتاكلىن كوردىك. ءبىز بۇل قويىلىمدى قابىلداي المادىق, كەيبىر كورەرمەندەر دە سىناپ جاتىر. وندا ءسىز ايتىپ وتىرعان جاعداي ورىن العان سياقتى.
– ءيا, نۇرداۋلەت سوۆەتحان دا تەاترىمىزدا تۋرا سونداي سپەكتاكل قويدى. سوندىقتان باسقالارعا ساباق بولسىن دەپ «كاين» اتتى سپەكتاكلدى پرەمەرادان كەيىن توقتاتتىم. الدىندا ءازىربايجان مامبەتوۆ تەاترىنان «جىبەك» دەيتىن ۇلتتىق ۇعىمىمىزعا سايكەس كەلمەيتىن قويىلىم كوردىم. سونى كورىپ وتىرىپ, قاتتى قينالدىم. ءبىر جاعىنان مامبەتوۆ – ءوزىمنىڭ ۇستازىم. سوندىقتان تەاتر ديرەكتورى تۇرسىنبەك قاباتوۆقا «وسىنداي قازاققا نۇقسان كەلتىرەتىن سپەكتاكلدى كورەرمەنگە كورسەتپە» دەگەن كەڭەس بەردىم. ول ءتۇسىندى.
– دۇرىس ايتاسىز, بىزدە قازىر ۇلتتىق كلاسسيكانى زاماناۋي ۇلگىدە قويۋ جيىلەپ كەتتى. رەجيسسەرلەر ىزدەنبەي مە, بىلمەيمىن, باياعىدان بەلگىلى پەسانى الىپ قويا سالادى. ءبىر جاعىنان قازىر دراماتۋرگيا جوق دەگەن اڭگىمەنى دە ەستيمىز. ءسىز بۇل پىكىرگە قالاي قارايسىز؟
– توقسانىنشى جىلداردان بەرى قاراي دراماتۋرگيا جوعالدى دەپ ايتۋعا بولادى. تۇڭعىش پرەزيدەنت قورى جىلدا وتىز جاسقا دەيىنگى جاستار اراسىندا پوەزيا, پروزا, دراماتۋرگيا, بالالار ادەبيەتى جانرلارىندا كونكۋرس جاريالايدى. مەن سونىڭ دراماتۋرگيا سەكتسياسىندامىن. سوندا ءبىردى-ەكىلى پەسا عانا كەلىپ تۇسەدى. ونىڭ ءوزى جارامايدى. ءۇش-ءتورت جىلدا ايتەۋىر ىسكە جارايتىن ءبىر پەسا تۇسەدى. سونىڭ جىلت ەتە قالعانىن ساحناعا ىڭعايلاپ, قويۋعا تىرىسامىن. بىراق بۇل – تىم از. دراماتۋرگيامىزدىڭ اقساپ تۇرعانى راس. بەس-التى جاقسى جاس دراماتۋرگ شىقسا جامان بولماس ەدى. بىراق جوق دەپ قاراپ وتىرمايسىڭ عوي, مەن بۇرىن جازىلعان درامالاردى الامىن دا زامانۋي تىلدە ۇسىنامىن. الايدا پەسا ماتىنىنە تيىسپەي, كەيىپكەرلەرگە سموكينگ كيگىزبەي ساحنالايمىن. ماسەلەن, «جاستار» تەاترىندا قازىر كورەرمەندەردىڭ ىقىلاسىن العان «جىبەك», «قوزى كورپەش-بايان سۇلۋ», «ايمان-شولپان» بار. وسى سپەكتاكلدەرگە كورەرمەندەر كوپ كەلەدى. سوسىن الەمدىك دەڭگەيدەگى شەكسپيردى قويامىن. جالپى شەكسپيردەن اسىپ كەتكەن دراماتۋرگ جوق. شەكسپير – دراماتۋرگيانىڭ شىڭى. ول بارلىق حالىققا بىردەي. ودان جاقسى ماتەريال الىپ, اكتەردىڭ وسۋىنە دە جاعداي جاساۋعا بولادى.
بۇدان بۇرىن شەكسپيردىڭ «گاملەتىن», «اساۋعا-تۇساۋىن» قويدىم. قازىر «رومەو مەن دجۋلەتتانى» دايىنداپ جاتىرمىن. شەتەلدىك كلاسسيكادان دا قازاققا جاقىن سپەكتاكل قويۋعا بولادى. تەك وعان قازاقى كوزقاراس قاجەت. ماسەلەن, گاملەتتى قابىلەت دەپ اتادىم. جالپى «ءۇش كۇن شەكسپيرمەن» دەگەن جوبانى ازىرلەدىم. سول كۇندەرى «گاملەت», «اساۋعا-تۇساۋ» ءجۇرىپ, «رومەو مەن دجۋلەتتامەن» تۇيىندەلەدى.
ناعىز كينونى سەريالدار باسىپ كەتتى
– شەتەلدىك سپەكتاكلدەر كەيىپكەرلەرىن قازاققا جاقىنداتۋ تۋرالى ايتىپ جاتىرسىز. «كايندى» مەن دە كوردىم. ءدىني اڭىزدان الىنعان وقيعا عوي, قازاق كايندى – قابىل, اۆەلدى – ابىل دەپ قابىلدايدى. بىراق پرەمەرادا كاين مەن اۆەل اتتارىمەن ءجۇردى. سونى قابىل مەن ابىل دەپ بەرۋگە بولار ەدى دەپ ويلايمىن.
– ادامزاتتىڭ باسى وسى قابىل مەن ابىلدان باستالادى عوي. ال «كاين» بايروننىڭ شىعارماسى جەلىسىمەن قويىلدى. بايرون يسلام ءدىنىن بەكەر قابىلداعان جوق قوي. سپەكتاكل شەشىمىن سودان ىزدەۋ كەرەك ەدى. سوندا ءتۇيىنى تابىلار ەدى. بىراق ولاي بولمادى. قويعان جاس رەجيسسەر بالكىم حالقىمىزعا قانداي قويىلىم كەرەگىن كەيىن تۇسىنەر. تۇسىنسە – جاقسى.
– قازىرگى جاستار كىتاپ وقىمايدى دەيمىز. دراماتۋرگيا جوق دەيىك, بىراق مەنىڭشە قازاقتىڭ پروزاسىنان ينستسەنيروۆكا جاساپ, تاپ-تاماشا سپەكتاكلدەردى قويۋعا بولادى. ءسىز قالاي ويلايسىز؟
– دۇرىس ايتاسىز, جاستار كىتاپ وقىمايتىن بولدى. ەندى وقيدى دەپ تە ويلامايمىن. وزىم ەرتەرەكتە ورالحان بوكەي, روزا مۇقانوۆا, شىڭعىس ايتماتوۆ ۇشەۋىنىڭ پروزاسىنان ءبىر سپەكتاكل شىعاردىم. جاستارعا سونداي ىزدەنىس كەرەك.
– بۇگىنگى سپەكتاكلدەر جاڭا زامان تالاپتارىنا ساي كەلۋى كەرەكتىگى داۋ تۋدىرمايتىن شىعار. سۇراعىم كەلىپ وتىرعانى, كەڭەس زامانىندا سىزدەر وقىعان ستانيسلاۆسكي جۇيەسى ەسكىرگەن جوق پا؟
– جوق, ەسكىرمەدى, ەسكىرمەيدى دە, بۇل – ماڭگىلىك. ستانيسلاۆسكي بويىنشا اكتەرگە الدىمەن زەيىن كەرەك. بەلگىلى ءبىر وبرازدى شىعارۋ ءۇشىن ول زەيىندى بولۋى كەرەك. سوسىن وسى جۇيەدە «ۇسىنىلعان جاعداي» دەگەن بار. جالپى ستانيسلاۆسكي جۇيەسى – رەجيسسەر مەن اكتەردى تاربيەلەۋ قۇرالى, رەجيسسۋرانىڭ, اكتەرلىكتىڭ الىپپەسى. ستانيسلاۆسكيدەن كەيىن شىققان مەيرحولد, ۆاحتانگوۆ سول جۇيەنى الا وتىرىپ, وزدەرىنىڭ فورمالارىن تاپتى.
– ءسىز كينودا دا وينادىڭىز. كەشەگى شاكەن ايمانوۆ, ابدوللا قارساقباەۆ, سۇلتان قوجىقوۆ سەكىلدى كينورەجيسسەرلەر مەن قازىرگى كينورەجيسسەرلەر اراسىندا ساباقتاستىق جوق دەپ ايتىلىپ جاتادى. ياعني, ايمانوۆتاردىڭ ءداستۇرى ءۇزىلدى. بۇگىنگى قازاق كينوسىنا كوپشىلىكتىڭ كوڭىلى تولمايتىنى دا سودان شىعار.
– شاكەن ايمانوۆتار كەزىندە ۇلكەن مەكتەپتەن ءوتتى. كەڭەس وداعىن كوپ سىنايمىز. بىراق سول كەزدەگى ونەر سالاسىنان كوپ نارسە الۋعا بولادى. سول زامانداعى جۇيە ونەرىمىزدىڭ ورلەۋىنە اسەر ەتتى. سودان كينو, بالەت, وپەرا, تەاتر ونەرى قازاققا كەلدى. ءوزىم سول زاماندا ءومىر ءسۇردىم. وقىدىم, ءبىلىم الدىم. الەمدىك دەڭگەيدەگى ادەبيەتتى بىلەمىن. ماسكەۋدە وقىپ, كىتاپحانالارىنا ءجيى باراتىنمىن. قازىر ونەر ادامدارىن وقىتۋدا دا كەمشىلىك بار ما دەپ ويلايمىن. كينوعا كەلسەك, ناعىز كينونى سەريالدار باسىپ كەتتى. وسى كۇندەرى سەريالدار كوپ تۇسىرىلەدى. قازىر جالعىز اقان ساتاەۆ پەن رۇستەم ابدىراشقا قاراپ قالعاندايمىز.
– ارىپتەسىڭىز تالعات تەمەنوۆ سياقتى كينو ءتۇسىرۋ ويىڭىزدا بولعان جوق پا؟
– جوق, ونداي ويىم بولمادى. ءوزىمنىڭ تەاتر دەگەن كاسىبىم بار. بۇل كاسىپتى جاقسى كورەمىن. مەنى وسىرگەن, تانىمال قىلعان دا تەاتر ونەرى. كينو تۇسىرەمىن دەپ ءساتسىز تۋىندى جاساسام, بۇل بۇكىل وسى كۇنگە دەيىن جيناعان ابىرويىمنان ايىرىلۋ عوي دەپ ەسەپتەيمىن.
جاس رەجيسسەرلەر كورسەقىزارلىقتان اۋلاق بولعانى ءجون
– كەيىنگى جىلدارى جۇلدىزبەك جۇمانباي, فارحات مولداعالي دەگەن جاقسى جاس رەجيسسەرلەر شىقتى. ولاردىڭ شىعارماشىلىعىنا كوزقاراسىڭىز قانداي؟ جالپى قازاق رەجيسسۋراسىنىڭ بولاشاعىن قالاي ەلەستەتەسىز؟
– ءيا, ءسىز ايتىپ وتىرعان جىگىتتەردىڭ اياق الىسى وتە جاقسى. بىراق ولاردىڭ بولاشاعىنا الاڭدايسىڭ. توسىن بۇرىلىستاردان ادا بولىپ, ءوز باعىتتارىن تاپسا ەكەن دەيسىڭ. جۇلدىزبەن پەن فارحاتتىڭ قويعان سپەكتاكلدەرىن كورىپ, «اتتەگەن-اي» دەگەن تۇستارىم بولدى. كورسەقىزارلىقتان, كورەرمەندەردى تارتامىن دەپ ارزان تاسىلدەردى قولدانۋدان اۋلاق بولعان ءجون. مۇمكىن, ولاردا ءالى دە ەلىكتەۋ بار شىعار. بىراق ءوز جولدارىن تاپقاندارى دۇرىس.
– جاس كەزدەرىندە ەلىكتەۋ بارىندە بولاتىن شىعار. كەزىندە ءسىز كىمگە نەمەسە كىمدەرگە ەلىكتەدىڭىز؟
– ءازىربايجان مامبەتوۆ قازاق تەاتر ونەرىن ۇلكەن بيىككە شىعاردى. ازەكەڭ قازاق تەاترىنىڭ رەفورماتورى بولىپ, بۇكىل الەمگە ايگىلى ەتتى. ۆاحتانگوۆ تەاترىندا «عاسىردان دا ۇزاق كۇندى» قالاي قويدى! مەن اكتەر كەزىمدە وسى كىسىنىڭ سپەكتاكلىندە ويناسام دەپ ارماندايتىنمىن. اقىرى, شاكىرتى بولدىم. ول كىسى سپەكتاكلدى كورەرمەنگە ۇسىنۋدىڭ جاقسى فورماسىن تاپتى. مەن دە سول فورمانى قولدانسام دەپ ويلايتىنمىن. ماسكەۋدە وقىعاندا مارك زاحاروۆتىڭ لەنكوم تەاترىنا, «تاگانكاداعى تەاترعا» كوپ باراتىن ەدىم. سونداعى سپەكتاكلدەردەن دە العانىم دا بار. مۋزىكانى جاقسى كورەتىندىگىمنەن سپەكتاكلدەرىمدە كوپ قولداندىم. ءالى كۇنگە دەيىن مۋزىكاسىز قويىلىم قويمايمىن. ءسويتىپ ءوز جولىم تابىلدى.
– كلاسسيكانى ءبىراز قويدىڭىز. شەكسپيردى ساحنالادىم دەپ ايتتىڭىز. تاعى قانداي اۆتورلاردى قويعىڭىز كەلەدى؟
– ەڭ جاقسى كورەتىن جازۋشىم – شىڭعىس ايتماتوۆ. ونىڭ شىعارمالارىنا مەكتەپتەن قۇمارمىن. كىتابىن دا دۇكەننەن ۇرلاعانىم بار. كەلەسى جىلى ونىڭ تۋعانىنا 95 جىل تولادى. سوعان قازىر ىشتەي دايىندىق جۇرگىزىپ جاتىرمىن. سوندىقتان شىعارمالارىن ەكشەپ ءجۇرمىن.
– كەزىندە قاليبەك قۋانىشباەۆ تەاترىنا ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ اتىن بەرۋ ۇسىنىلعان ەكەن. قازىر «جاستار» تەاترىنىڭ عيماراتى ەسەنبەرلين كوشەسىندە ورنالاسقان. ءسىزدىڭ ونىڭ «عاشىقتار» سپەكتاكلىن قويعانىڭىز دا بار. «جاستارعا» ەسەنبەرليننىڭ اتىن بەرۋگە قالاي قارايسىز؟
– بۇل مەن شەشەتىن ماسەلە ەمەس. بىراق «عاشىقتاردى» قويۋدى كوپ جىلدان بەرى ويلاستىرىپ ءجۇردىم. اقىرى ءساتى كەلىپ, ساحنالادىم. الايدا اياعىنا جەتكەن جوقپىن دەپ ويلايمىن. قايتادان كىرىسىپ, باسقاشا قويۋدى دا ويلاپ قويامىن.
– ءسىز بۇرىن قويعان سپەكتاكلدەرىڭىزگە كەيدە قايتادان ورالىپ, جەتىلدىرىپ, جاڭاشا قوياتىڭىزدى بايقاپ جۇرەمىن. ماسەلەن, تالاپتان احمەتجاننىڭ قالامىنان تۋعان «سۇلۋ مەن سۋرەتشىنى» جاڭعىرتتىڭىز…
– ءيا, بۇل سپەكتاكلدى ءتورت رەت جاڭعىرتتىم. ءتورتىنشى رەت تۇركىستاندا قويدىم. بۇل الدىنداعىلاردان مۇلدەم باسقاشا قويىلىم بولىپ شىقتى. درامالىق نۇسقاسىندا ءادىل احمەتوۆ پەن نازگۇل قارابالينا وينايدى. ميۋزيكل رەتىندە دە كورەرمەنگە ۇسىندىم. ەندى بەسىنشى رەت قويسام با دەپ ويلاپ ءجۇرمىن. بەلگىلى ءبىر شىعارمادا قاتىپ قالعان نارسە جوق. مارقۇم تالاپتان احمەتجان جاقسى جىگىت ەدى. ونىڭ ءبىر كىتابىن وقىپ, «سۇلۋ مەن سۋرەتشىدەن» پەسا جازشى دەپ ءوزىم ۇسىنعان ەدىم. ومىرشەڭ سپەكتاكل بولىپ شىقتى.
