حالقىمىز «قارتى باردىڭ قازىناسى بار» دەيدى. وتە دۇرىس ايتىلعان. قارت ادام ءومىردىڭ وتكەلدەرىنەن وتكەن. تالاي قيىنشىلىقتى باسىنان كەشىرگەن. ول بالالارىن, نەمەرەلەرىن ءومىر سۇرۋدەگى قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ, جاقسى ازامات بولۋعا تاربيەلەيدى. اقىل-كەڭەسىن بەرىپ وتىرادى, ءتىپتى قولعابىسىن دا تيگىزەدى.
تەلەديداردان «ءومىردىڭ ءوزى نوۆەللا» سەرياسىنان قارت انانىڭ جاعدايى تۋرالى كورىنىستى كوردىم. دەنساۋلىعى بار, ون ەكى مۇشەسى ساۋ انا ءوزىنىڭ تۋعان بالاسىنىڭ ۇيىندە تۇرا المايتىن جاعدايعا كەلەدى. بالاسى اناسىن جاقسى كورەدى, وزىمەن تۇرعانىن قالايدى, ال كەلىنشەگى كەرىسىنشە قۇتىلعىسى كەلەدى. وسى جاعداي ءۇشىن ارالارىندا تۇسىنىسپەۋشىلىك تۋادى. وسىنى بايقاعان اناسى بالاسىنىڭ كەلەشەگىنە زيان كەلتىرمەۋ ءۇشىن ۇيدەن كەتىپ قالادى. جولدا كەتىپ بارا جاتقان انانى كورگەن ءبىر جىگىت كولىگىن توقتاتىپ, وتىرعىزىپ الادى دا, قايدا اپارۋ كەرەكتىگىن سۇرايدى. كوڭىلى جۇدەۋ انا قارتتار ۇيىنە اپارۋىن سۇرايدى. جىگىت قارتتار ءۇيىنىڭ قاقپاسىنان كىرگەننەن وسى ءوزى ەرتىپ كەلگەن كىسىدەي بىرنەشە انالاردى كورىپ, كوڭىلى بوساپ كەتەدى. الىپ كەلگەن قارت انانى قايتا الىپ كەتىپ, ءوز ۇيىنە الىپ كەلەدى. «مەنىڭ اكە-شەشەم ەرتە قايتىس بولعان, ءسىز مەنىڭ انام بولاسىز» دەيدى.
بۇل كىسىنى جاقسى كۇتىپ, ءتىپتى شيپاجايعا دا جىبەرىپ الادى. مىنە, وسى سيۋجەتتى بايقاساڭىز, تۋعان بالاسىنىڭ كەلىنشەگى مەن بەيتانىس جىگىتتىڭ قارتقا دەگەن كوزقاراستارىن كورەسىز. مەن قارتتار مەن مۇگەدەكتەر ۇيىندە ۇزاق جىل قىزمەت اتقارىپ كەلەمىن. سوندا بايقاعانىم, مۇندا ورنالاسقانداردىڭ ءبىرازىنىڭ بالالارى مەن جاقىن تۋىستارى بار. كوپشىلىگى وتباسىن قۇرۋداعى جانە بالالارىن تاربيەلەۋدەگى جىبەرگەن قاتەلىكتەرىنىڭ «جەمىسىن» كورىپ وتىر. سوڭعى ۋاقىتتا مۇسىلمانداردىڭ, ونىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ ۇلتتىڭ وكىلدەرىنىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. مەكەمە اشىلعاندا 2 قازاق بولسا, قازىر 81. بۇل جاقسىلىقتىڭ نىشانى ەمەس. قازاق قاي ۋاقىتتا بولسا دا جەتىمىن جىلاتپاعان, جەسىرىن قاڭعىرتپاعان.
نەگىزىندە, قارت قانداي جاعدايدا بولسىن بالالارىنىڭ قولىندا بولۋ كەرەك. توسەك تارتىپ جاتسا دا كىسى جالداپ, ۇيدە كۇتۋگە بولادى. بىزدە اقىلى ورىندار بار, سونى پايدالانىپ, وزدەرى قوسىمشا اۋىرتپالىقتان قۇتىلۋ ءۇشىن اكەلىپ تاستاپ اقىسىن تولەپ وتىرعاندار دا كەزدەسەدى. قارتتار ۇيىندە تۇرعانداردىڭ بالاسىمەن نەمەسە تۋىسىمەن جاقىندىق قاتىناستارى ۇزىلە بەرەدى. نەمەرەلەرى اتا-اجەسىنە جاقىنداماي, الىستاي باستايدى. ال ءبىزدىڭ مەكەمەگە قارت ادامدى ۇيدە ۇستاۋ وتە اۋىر بولعان جاعدايدا عانا اكەلۋگە بولادى. ءبىزدىڭ مەكەمە قازىر «شاراپات» الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى بولىپ وزگەرتىلدى. ونداعى ماقسات – مەكەمەنى حالىققا جاقىن ەتۋ. مۇندا كۇندىزگى ستاتسيونار, بىرنەشە ساعاتتىق, بەلگىلى ءبىر كەزەڭگە قارتتاردى اكەلۋگە بولادى. مىسالى, ەڭبەك دەمالىسىنا بارعىڭىز كەلە مە سول ۋاقىتقا قارتىڭىزدى نەمەسە مۇگەدەك تۋىسىڭىزدى ورنالاستىرا الاسىز. وسى مۇمكىنشىلىكتى پايدالانىپ, قارتىڭىزدىڭ كوڭىلىنىڭ قۇلازۋىنا جول بەرمەيسىز, نەمەرەلەرىن كۇندە كورىپ, ساعىنىشىن باسۋىنا كومەكتەسەسىز. اتا-انانىڭ تاربيەلەپ ءسىزدى وسىرگەنى, سىزگە بەرگەن قارىزى, ونى وتەۋ – ءسىزدىڭ پارىزىڭىز.
بۇرىن بىزدە ءبارى تەگىن بولاتىن, قازىر زەينەتاقىسىنىڭ جەتپىس پايىزىن وزدەرىنە ءدارى-دارمەك پەن كيىم اپەرۋ ءۇشىن ۇستاپ قالادى. وسىنى دۇرىس تۇسىنبەگەندەردىڭ كەتىپ جاتقاندارى دا بار. بىزگە باسقا ەلدەن كەلگەن قوناقتار تاڭ قالاتىن – قالاي ءبارى تەگىن؟ – دەپ. ەشقانداي ەلدە بىزدەگىدەي تولىق تەگىن بولعان ەمەس. سونى دۇرىس ءتۇسىنۋ كەرەك. ۇيىڭىزدە تۇرساڭىز دا سول زەينەتاقىڭىزدى ءوز قاجەتىنە جۇمسايسىز, وعان جەتپەۋى دە مۇمكىن.
ەلباسى, پرەزيدەنتىمىز ن.ءا.نازارباەۆ قانداي داعدارىس بولسا دا, الەۋمەتتىك سالاعا بارلىق جاعدايلاردى جاسايمىز دەپ ءاربىر سويلەگەن سوزىندە ايتىپ ءجۇر. ول ورىندالىپ تا جاتىر. ءبىزدىڭ مەكەمەنىڭ جاعدايى شيپاجايلاردان تومەن ەمەس, ءتىپتى كەيبىرەۋلەرىنەن جوعارى دەۋگە دە بولادى. مۇنداعى قىزمەتكەرلەر قامكوڭىل قارتتارعا بارلىق جاعدايدى جاساپ كەلەدى. دەمەك, كەلەم دەۋشىلەرگە ەسىگىمىز ءاردايىم اشىق.
ەركىن داۋەشۇلى
