قازاق ءتىلىن قاستەرلەگەن كۋزنەتسوۆ
جاقىندا رەداكتسياعا بىرەۋ «استانا اقشامىندا» ماقالامدى جاريالاعىم كەلەدى دەپ تەلەفون شالدى. اتى سەمەن ەكەن, بىراق قازاقشاعا سۋداي, ءبىر ورىسشا قوسپاسى جوق. جازعانى بىردەن قىزىقتىرا كەتتى. وقىدىم دا, وقىرمانمەن جۇزبە-ءجۇز تىلدەسۋگە اسىقتىم.
ءوزى استانادا تۋىپ-وسكەن, ءبىلىم العان. قازاق ءتىلى جانە ادەبيەت ءپانىنىڭ مۇعالىمى. جاستايىنان قازاق تىلىنەن وليمپياداعا قاتىسىپ, عىلىمي جۇمىستارمەن اينالىسقان. ءتىل مەڭگەرۋگە قۇلشىنىستى وياتقان دا – سول ۇلى ماماندىقتىڭ يەسى ۇستاز. قازىرگى تاڭدا سەمەن كۋزنەتسوۆ تاعى ءبىر ماماندىقتىڭ تىزگىنىن ۇستاپ, بالالار ۇيىندە زاڭگەر بولىپ وتىر. استانا اكىمدىگىنە قاراستى مەكەمەدە بالالاردىڭ بارلىق قۇقىقتارى ساقتالعان دەيدى ول. جاسوسپىرىمدەردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ, الەۋمەتتىك مارتەبەسىن ورناتۋ جانە قۇجاتتاردى ءراسىمدەۋ جۇمىستارى – سەمەننىڭ موينىندا.
2010 جىلى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا بالالاردى الەۋمەتتەندىرۋ جۇمىسى قارقىندى اتقارىلىپ كەلە جاتىر. ول دەگەنىمىز بالالار ءۇيىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرى جاقىن جەردە ورنالاسقان مەكتەپكە بارىپ, ەل قاتارلى ءبىلىم الا الادى. بۇگىندە جەتكىنشەكتەر ەلوردالىق №8 جانە №16 ورتا مەكتەپتەرىندە وقيدى.
سەمەن بالالار ۇيىنەن بۇرىن مەكتەپتە ۇستازدىقپەن قاتار الەۋمەتتىك پەداگوگ بولىپ قىزمەت اتقاردى. ەلوردالىق كامەلەتكە تولماعانداردى بەيىمدەۋ ورتالىعىندا دا تاجىريبە جيناقتادى. تۇرمىسى ناشار وتباسىلاردان شىققان بالالارعا قارايلاسۋ – جاۋاپتى ءىس. ولارعا قالايشا قول ۇشىمدى بەرەمىن, نەندەي كومەك كورسەتە الامىن دەگەن ساۋالدار كوكەيىندە ءجۇردى. دۇرىسى – سول مەكەمەگە بارىپ, جاسوسپىرىمدەرمەن تىكەلەي جۇمىس ىستەۋ بولدى.
بالالاردىڭ تاعدىرىنا ەشكىم نەمقۇرايلى قارامايتىنى انىق. «اسىراپ الام دەۋشىلەر ءجيى كەلىپ تۇرا ما؟» دەپ سۇراعانىمىزدا, سەمەن: «ءبىزدىڭ ۇيدە بىرگە تۋعان اپالى-ءسىڭلى, اعالى-ىنىلىلەر كوپتەپ كەزدەسەدى. بالانى تۋىسىنان ءبولىپ-جارۋعا قۇقىعىمىز جوق دەگەندە, ءبىرازى باس تارتادى. جاعدايلارى كەلمەيدى» دەپ جاۋاپ بەردى. قالاي بولعاننىڭ وزىندە, مەكەمەدەگى 118 بالاعا 52 تاربيەشى باس-كوز بولىپ وتىر.
ساباقتان تىس ۋاقىتتا سەمەن «قازاقشاڭىز قالاي؟» دەگەن ۇيىرمەنى جۇرگىزەدى. ءفوتوتىلشى ەكەۋمىز سول ساباقتاردىڭ بىرىنە قاتىسۋعا مۇمكىندىك الدىق. وقۋشىلارمەن سويلەسۋدىڭ ءساتى دە ءتۇستى. ۇلتىنا قاراماستان بالالار قازاق تىلىندە ەركىن سويلەيدى, ەشقانداي كوزبوياۋشىلىق جوق. كارينا ەسىمدى قىز «سۇيىكتى ءپانىم – قازاق ءتىلى» دەپ اعىنان جارىلدى. بۇل دا سەمەننىڭ ۇستازدىق قابىلەتىنىڭ جوعارى ەكەندىگىنە دالەل بولار.
سەمەننىڭ ايتۋىنشا, مەملەكەت قازاق ءتىلىن بىرتىندەپ ۇيرەنۋ ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاساپ وتىر. ءتىل ءبىلۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ءوز مىسالىندا ناسيحاتتاپ ءجۇر. قازاق قىزىنا ۇيلەنىپ, وتباسىن قۇردى. جۇبايى ايسۇلۋ – تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمى. سوفيا ەسىمدى قىزدارى ءوسىپ كەلە جاتىر. وتباسىندا تەك قانا قازاق تىلىندە سويلەسۋگە تىرىسامىز دەيدى. اتا-جۇرتى ورىس بولعانىمەن, قازاقتىڭ جەرىن ءوز وتانىنداي كورەدى. كەزدەسۋدىڭ سوڭىندا سارى قازاعىمىز سەمەن كۋزنەتسوۆ «قازاق دالاسىنا قاي كەزدە دە قارىزدارمىن. مەنى جەتىلدىرگەن – وسى ولكە, وسى توپىراق. مەنىڭ بۇگىنىم دە, بولاشاعىمدا دا – استانا» دەدى.
گۇلدانا تالعاتقىزى
سەمەن كەرەمەت جىگىت. قازاقشاسى اناۋ مىناۋ قازاقتى سۇرىندىرەدى.