بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىندا «شابىت» شىعارماشىل جاستاردىڭ XIX حالىقارالىق فەستيۆالىنىڭ شىمىلدىعى ءتۇرىلدى. استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن جىل سايىن وتەتىن دارىندى جاستاردىڭ سايىسىن قالا باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ەرمەك امانشاەۆ اشىپ بەردى.
– ون توعىز جىل ىشىندە «شابىت» فەستيۆالى ءار ۇيىمداستىرىلعان سايىن ءوسىپ, دامىپ كەلە جاتىر. وسى ۋاقىت ارالىعىندا اتاۋلى شارا قانشاما جاس دارىندارعا ونەرگە قانات قاقتىرىپ, جولىن اشتى. بۇل جاستار «شابىتتان» ونەردىڭ, مادەنيەتتىڭ, ادەبيەتتىڭ داڭعىلىنا ءتۇستى. فەستيۆالدىڭ وعان قاتىسقان ءار شىعارماشىل جاستىڭ شابىتىن ەسەلەپ, جۇرەگىندە ۇلكەن ورىن الاتىنىنا سەنىمدىمىن. اراسىندا قازىرگى تاڭدا ونەر قايراتكەرى دەڭگەيىنە كوتەرىلگەندەر دە كوپ. بيىلعى فەستيۆالگە قاتىسىپ جاتقان جاستارعا ايتارىم, ونەرگە باسقان قادامدارىڭ قۇتتى بولسىن! تەك قانا بيىكتەردەن كورىنىڭىزدەر, – دەدى ەرمەك ءامىرحانۇلى.
بيىلعى فەستيۆال 8 قاراشاعا دەيىن جالعاسادى. ونەر باسەكەسىنە 644 ۇمىتكەر قاتىسىپ جاتىر. بۇل بىلتىرعى كورسەتكىشكە قاراعاندا ەكى ەسە كوپ. ولار «كلاسسيكالىق مۋزىكا», «بەينەلەۋ ونەرى», «حالىق مۋزىكاسى», «ەسترادالىق ۆوكال», «ۇزدىك ادەبي شىعارما» جانە «حورەوگرافيا» اتتى التى اتالىم بويىنشا تارتىسقا تۇسەدى. ۇمىتكەرلەر سانى جاعىنان «بەينەلەۋ ونەرى» اتالىمى الدا. بۇعان 192 ءوتىنىم بەرىلگەن. بۇدان سوڭ «حورەوگرافيا» 154 ءوتىنىم جانە «حالىق مۋزىكاسى» اتالىمدارى 134 ءوتىنىم تۇر. ال جالپى العاندا فەستيۆالدىڭ نەگىزى قالانعان ۋاقىتتان بەرى وعان ونەردىڭ ءتۇرلى جانرلارى بويىنشا 10 مىڭنان اسا ادام قاتىستى.
حالىقارالىق دەڭگەيدەگى شاراعا وسى جولى قازاقستان, ازەربايجان, قىتاي, قىرعىزستان, رەسەي, وزبەكستان جانە ۋكراينا ەلدەرىنەن وتىنىشتەر كەلىپ تۇسكەن. استانانىڭ ءوزىنەن فەستيۆالگە قاتىسۋعا 175 ادام نيەت ءبىلدىردى. قازىلاردىڭ قۇرامىنداعى ونەردىڭ ءار سالاسىنداعى بەلدى ماماندار جاستارعا باعا بەرەدى. ولاردىڭ اراسىندا امەريكالىق كلارنەتشى يۋليان ميليكس جانە ارمەنيالىق كەسكىندەمەشى ۆاردگەس حاحاميان سىندى الەمگە بەدەلدى تۇلعالار بار.
«ۇزدىك ادەبي شىعارما» اتالىمىندا بيىل 33 جاسقا دەيىنگى جاس اقىندار ولەڭ جارىستىرىپ وتىر. ولەڭگە تالاسى بار جاستاردى بەلگىلى اقىن,
مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى نەسىپبەك ايتۇلى باستاعان قازىلار باعالايدى. «بۇل جولعى فەستيۆال قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالۋدا. قاتىسۋشىلاردان ەلدىكتى, ەگەمەندىكتى اسقاقتاتاتىن ەڭسەلى ولەڭدەردى كۇتەمىز. كەشەگى مۇقاعالي, قادىر, تۇمانباي سياقتى تالانتتار پوەزيادان كورىنە مە دەگەن ويدايمىن. بۇل جاعى ولەڭدەردى سارالاعان سوڭ بەلگىلى بولادى» دەيدى اقىن.
«حالىق مۋزىكاسى» اتالىمى بويىنشا ۇمىتكەرلەر دومبىرا, پريما-قوبىز, قىلقوبىز, شەرتەر-باس شەرتەر جانە پريما-دومبىرا اسپاپتارىندا ويناۋ شەبەرلىگىن ساراپقا سالادى. ولارعا باعا بەرەتىن قازىلاردىڭ ءبىرى – بەلگىلى كۇيشى, ونەرتانۋشى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ءبىلال ىسقاقوۆتى سوزگە تارتتىق.
«حالىق اسپاپتارىندا وينايتىنداردى تىڭداعاندا ورىنداۋشىنىڭ شىعارمانىڭ ۇلتتىق ءمانىن, ۇلتتىق سازدىق نەگىزىن بەرە بىلۋىنە, كۇيشىلىك قابىلەتىنە كوڭىل اۋدارامىز. سەبەبى, قازىر ۇلتتىق مۋزىكا مەن سازدا ۇلتتىق نەگىز ازايىپ بارا جاتىر. ەسترادا وزىنەن-ءوزى دامي بەرەدى, وسىنداي ۇلكەن فەستيۆالدەردە باستى كوڭىلدى ۇلتتىق مۋزىكاعا بۇرۋ كەرەك. نەگىزىنەن, «شابىت» جولىن اشقان كۇيشىلەر كوپ. مىسال ءۇشىن ايبەك بەكبوسىنوۆ, جىگەر بەرتىسوۆ سىندى دومبىراشىلاردى الۋعا بولادى» دەيدى ول.
قاتىسۋشىلاردى ىرىكتەۋ ءۇش كەزەڭ ارقىلى وتەدى. رەپەرتۋار مەن ءاربىر مۋزىكالىق اسپاپتا ورىندالاتىن شىعارما الدىن الا بەكىتىلگەن. ال باس جۇلدە – قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ كۋبوگىن بارىنەن ۇزدىك شىققان ونەرپاز يەلەنەدى.
فەستيۆالدىڭ اشىلۋ راسىمىنە ورالساق, وندا گۇلنۇر ورازىمبەتوۆا, قايرات باەكەنوۆ پەن «فورمات» توبى, ءالي وقاپوۆ سىندى تانىمال انشىلەر مەن «قورقىت» ءداستۇرلى ساز توبى جينالعانداردىڭ كوڭىلىن كوتەردى.
P.S. بەت قاتتالىپ جاتقاندا «ۇزدىك ادەبي شىعارما» اتالىمىندا توپ جارعان اقىن انىقتالدى. قازىلار القاسى باس جۇلدەگە ەربول الشىنبايدى لايىق دەپ تانىدى.
امانعالي قالجانوۆ
