سەيسەنبi كۇنi ەلوردا اكiمدiگiندە وتكەن كەڭەستە قالا باسشىسى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ 2011-2012 جىلعى جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىنىڭ قورىتىندىسىن شىعاردى.
«بۇل قىس الدىڭعى جىلدارعا قاراعاندا ەداۋiر قاتتى بولدى. سوعان قاراماستان تيiستi قۇرىلىم باسشىلارى مەن ونداعى قىزمەتكەرلەردiڭ كاسiبي بiلiكتiلiكتەرiنiڭ ارقاسىندا جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىندا ەش كەدەرگi بولعان جوق», – دەي كەلە, استانا اكiمi الدىمەن جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىنا تىڭعىلىقتى دايىندالىپ, ونى جوعارى دەڭگەيدە ءوتكەرگەن ارiپتەستەرiنە ريزاشىلىعىن بiلدiردi. بۇل رەتتە تۇتىنۋشىلارعا ەلەكتر ەنەرگياسىن جەتكiزۋدiڭ, جىلۋ, ىستىق جانە سۋىق سۋ بەرۋدiڭ تەحنولوگيالىق ولشەمدەرi ساقتالىپ, جىلۋ ورتالىقتارىنىڭ, ەلەكتر جەلiسi نىساندارىنىڭ, قالانى سۋمەن جانە ورتالىقتانعان گازبەن قامتاماسىز ەتۋ جۇيەلەرiنiڭ جۇمىسىندا iركiلiستەرگە جول بەرiلمەگەن ەكەن. ەڭ باستىسى, 189 كۇنگە سوزىلعان جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىندا ەلباسى قالا الدىنا قويعان ستراتەگيالىق مiندەتتەردi شەشۋگە ەرەكشە كوڭiل اۋدارىلعان.
كەڭەستە جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىن وتكiزۋ جونiندەگi قالالىق شتابتىڭ جەتەكشiسi, استانا اكiمiنiڭ ورىنباسارى ۆاسيلي كرىلوۆ بايانداما جاسادى. ونىڭ مالiمدەۋiنشە, وسى مەرزiم ارالىعىندا قالالىق شتاب مۇشەلەرi اپتا سايىن باس قوسىپ, حالىققا كومiر جەتكiزۋ مەن گازگولدەرلەردi تولتىرۋدان باستاپ جەو-نىڭ تەحنولوگيالىق جانە تەحنيكالىق جۇمىس ەرەكشەلiكتەرiنە دەيiنگi سان الۋان ماسەلەلەردi شۇعىل تۇردە شەشiپ وتىرعان.
قىستىڭ قاتتى بولعانى قالالىقتارعا ايان. ونى وتكەن جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىندا ەلوردانىڭ ەنەرگيا كوزدەرiندە 1 948 مىڭ توننا, ياعني 29 969 ۆاگون كومiر مەن 27 996 توننا (466 تسيستەرنا!) مازۋت جۇمسالعانىنان-اق اڭعارۋ قيىن ەمەس. ەنەرگوكوزدەردەن 1 197 ملن كۆت/ساع. ەلەكتر ەنەرگياسى جانە 4 ملن154 مىڭ گ/كال جىلۋ ەنەرگياسى جiبەرiلگەن. بۇل وتكەن جىلعى كورسەتكiشتەرمەن سالىستىرعاندا 7,5 پايىزعا جوعارى.
قالانى گازبەن قامتۋ ماسەلەسi دە ۇنەمi شتابتىڭ باقىلاۋىندا بولدى. وتكەن جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىندا 3 358 توننا نەمەسە 146 تسيستەرنا سۇيىتىلعان كومiرسۋتەگi گازى تولتىرىلعانىن, ال «استانا گاز قىزمەت» جشس-نiڭ 342 توپتىق رەزەرۆۋار قۇرىلعىلارىنا قىزمەت كورسەتەتiنiن, سونداي-اق 1215 كوپپاتەرلi تۇرعىن ءۇيدi, ياعني 68 703 تۇتىنۋشىنى گازبەن قامتاماسىز ەتەتiنiن ەسكەرتكەن شتاب جەتەكشiسi سۋ كولونكالارىن وڭتايلاندىرۋ بويىنشا جۇرگiزiلگەن جۇمىستارعا جەكە-جەكە توقتالىپ ءوتتi. ماسەلەن, ولاردىڭ 223-i الىنىپ تاستالىپ, سۋدى تيiمسiز پايدالانۋ فاكتiلەرi ازايعان. كارiز كوللەكتورلارىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتىپ, وتكiزۋ ءمۇمكiندiگiن قايتا قالپىنا كەلتiرۋ ماقساتىندا اي سايىن ماگيسترالدى كوللەكتورلارعا گيدروديناميكالىق تازارتىلۋ جاسالىنىپ وتىرعان.
اتقارىلعان شارۋالاردىڭ ارقاسىندا استانا قىستان قىسىلماي شىقتى. دەگەنمەن: «الدىمىزدا ۇلكەن مiندەت تۇر. كەلەر جىلۋ ماۋسىمىن وتكەرۋدە جوندەۋ جۇمىستارىن بiرلەسە وتكiزۋمiز قاجەت», – دەدi اكiم. قالاداعى بارلىق يدارالار مەن قىزمەت كورسەتۋ سالالارىنىڭ, پيك-تەردiڭ قاتىسۋىمەن ۇيلەسiمدi جۇمىستار اتقارۋدى تالاپ ەتە وتىرىپ, استانا باسشىسى دەبيتورلىق بەرەشەكتi قىسقارتۋ قاجەتتiگiن دە ەسكەرتتi.
«بiزدەگi دەبيتورلىق بەرەشەك – 1 ملرد 900 ملن تەڭگە. ونىڭ نەگiزگiسi جىلۋدان كەلەدi. سوندىقتان, بiز جوندەۋ جۇمىستارىن قايتا ينۆەستيتسيالايتىن بولساق, وندا دەبيتورلىق بەرەشەك بويىنشا بارىنشا ناتيجەلi جۇمىس iستەۋiمiز كەرەك. سول ءۇشiن دە, كۇزگi-قىسقى جىلۋ كەزەڭiنە دايىندىق پەن ونىڭ ساپاسىنا قاتىستى ماسەلەلەردiڭ iشiندەگi ماڭىزدىلارىنىڭ بiرi – وسى دەبيتورلىق بەرەشەكتi ازايتۋ. بۇل ەرەكشە باقىلاۋدا بولادى» دەدi قالا باسشىسى.
سونداي-اق, اكiم قالا تۇرعىندارىنىڭ ومiرiندەگi تۇرعىن ءۇي ينسپەكتسياسىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا ەرەكشە توقتالدى. ول ۇكiمەتتiڭ جاڭا زاڭ شىعارۋعا شەشiم قابىلداعانىن, سوعان سايكەس جەرگiلiكتi اتقارۋشى بيلiك جانىنان تۇرعىن ءۇي ينسپەكتسياسىنىڭ باسقارماسى قۇرىلاتىندىعىن دا ايتىپ ءوتتi.
وتكەن ماۋسىمدا قالا تۇرعىندارىنان تەمپەراتۋرالىق كورسەتكiشتەر دەڭگەيiنiڭ ءتومەندiگi, سۋمەن جابدىقتاۋداعى iركiلiستەر, كارiز جۇمىستارىنداعى قولايسىزدىقتار جانە ت.ب. ماسەلەلەر جونiندە 863 شاعىم كەلiپ تۇسكەن. مۇنىڭ باسىم بولiگi جاڭادان پايدالانۋعا بەرiلگەن الەۋمەتتiك جانە تۇرعىن ءۇي نىساندارىنىڭ قۇرىلىسى كەزiندە جiبەرiلگەن كەمشiلiكتەرگە بايلانىستى ورىن العان. وسىعان وراي, ەلوردا اكiمi ءوزiنiڭ ورىنباسارلارىنا جانە پروكۋراتۋراعا ناقتى مiندەتتەر جۇكتەدi. ال, قالانىڭ بارلىق كوممۋنالدىق قىزمەتتەرi مەن ەنەرگەتيكالىق كەشەن كاسiپورىندارىنا كەلەر قىستىڭ قامىنا قازiردەن باستاپ كiرiسە بەرۋدi تاپسىرعان ي.تاسماعامبەتوۆ جينالىستى قورىتىندىلاي كەلە, بارشا استانالىقتاردى سۇيiكتi قالامىزدىڭ تازا دا جايلى بولۋى ماقساتىندا 21 ءساۋiر كۇنi استانادا وتەتiن جالپىقالالىق سەنبiلiككە بەلسەندi تۇردە قاتىسۋعا شاقىردى.
گۇلبارشىن وكەشقىزى
