باستى اقپاراتمادەنيەت

ساكەن – سارقىلمايتىن قازىنا

استانادا قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 25 جىلدىعى اياسىندا «ساكەن» وپەراسى كونتسەرتتىك نۇسقاسىنىڭ پرەمەراسى ءوتتى. كورنەكتى مەملەكەت قايراتكەرى, اقىن, جازۋشى, دراماتۋرگ, كومپوزيتور ساكەن سەيفۋلليننىڭ ءومىرى مەن قىزمەتى, شىعارماشىلىعى تۋرالى سىر شەرتەتىن تۋىندى ليبرەتتوسىنىڭ اۆتورى – قانات ءجۇنىسوۆ, مۋزىكاسىن جازعان – ءالىبي ءابدىنۇروۆ.   

جاقىندا «دالا داۋىسى» رەسپۋبليكالىق شىعارماشىلىق بايقاۋىنىڭ «ۇزدىك مۋزىكالىق-تەاترلىق جاڭا تۋىندى» اتالىمىندا توپ جارعان وپەرا اتالمىش وقۋ ورنىنىڭ شىعارماشىلىق ۇجىمدارىنىڭ كۇشىمەن قويىلدى. اتاپ ايتقاندا, بۇل – اۆتورلاردان بولەك ستۋدەنتتىك سيمفونيالىق وركەستر (كوركەمدىك جەتەكشىسى – ايدار تورىباەۆ), ستۋدەنتتىك حور كاپەللاسى (كوركەمدىك جەتەكشىسى جانە ديريجەرى – باتىرجان سماقوۆ), حورمەيستەر مارينا بۋحۆالوۆا, كونتسەرتمەيستەر دانا يۆشينا ەڭبەگى.

كونتسەرتتىك قويىلىمدى قويۋدىڭ ءوز ەرەكشەلىكتەرى بار. تۋىندى وپەرا تەاترىندا, كاسىبي اكتەرلەردىڭ قاتىسۋىمەن قويىلعاندا اسەر بولەك بولادى. بۇل – الداعى كۇندەردىڭ ەنشىسىندە. ال وسى جولى ستۋدەنتتەر بار ونەرلەرىن سالدى. جاڭا تۋىندىعا زالدى لىق تولتىرعان كورەرمەندەردىڭ ىقىلاسى دا زور بولدى.

وپەرانىڭ جەلىسىنە توقتالاتىن بولساق, ساكەن تۇلعاسى ارقىلى قازاقتىڭ قاسىرەتتى تاريحى مەن ساۋلەلى كۇندەرى قامتىلعان. تۋىندىدا ۇلتتىڭ مۇڭى مەن شەرى, قۋانىشى قاتار ءوربىپ وتىرادى. اتاپ ايتقاندا, قازاقتاردى اسكەرگە الۋ تۋرالى پاتشا جارلىعى شىققاندا ەلدىڭ تولقۋى, اشارشىلىق, 1936 جىلى ماسكەۋدە وتكەن قازاق ونەرى مەن مادەنيەتىنىڭ ونكۇندىگىندەگى ۇلتتىق ونەردىڭ جەڭىسى, ساياسي قۋعىن-سۇرگىن سەكىلدى تاريحتىڭ وشپەس پاراقتارى كورىنىس تاپقان. وپەرادا كورنەكتى ساكەنتانۋشى عالىم تۇرسىنبەك كاكىشۇلىنا قۇرمەت تە بار. بۇل تۋىندى باستالعاندا دۇنيەگە كەلگەن سابيگە تۇرسىنبەك ەسىمىن بەرۋمەن ايشىقتالعان.

ۇلتتىق وپەرالارعا حالىق اندەرى مەن كۇيلەرىن, حالىق كومپوزيتورلاردىڭ تۋىندىلارىن پايدالانۋ ءاۋ باستان-اق بار ءداستۇر. بۇل ءادىستى قازاق وپەراسىنىڭ باسىندا تۇرعان ەۆگەني برۋسيلوۆسكي, مۇقان تولەباەۆ تا كەزىندە قولدانىلعان. «ساكەن» وپەراسىندا دا ساكەن سەيفۋلليننىڭ «كوكشەتاۋ», «تاۋ ىشىندە» سياقتى اندەرى, ۇكىلى ىبىراي, اقان سەرى سەكىلدى حالىق كومپوزيتورلاردىڭ تۋىندىلارى پايدالانىلعان. اسىرەسە, ساكەن ۇستالارداعى اقان سەرىنىڭ «شىرماۋىق» ءانى اۋەنىنىڭ اسەرى بولەك. ءدال وسى تۇستا بۇل ءاندى قولدانۋ وتە ورىندى بولعان دەپ ەسەپتەيمىز. وپەراعا ساكەننىڭ «جاس قازاق مارسەلەزاسى», «سىر ساندىق» سىندى ولەڭدەرى دە ادەمى كىرىكتىرىلگەن.

تۋىندى كەيىپكەرلەرىنە توقتالساق, ولاردى قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى سومداپ شىقتى. اتاپ ايتقاندا, ساكەن سەيفۋلليندى ايبەك ءابدىاشىمۇلى, ونىڭ جارى گۇلباھرامدى نۇرجاينار ابىلقايىروۆا وينادى. وپەرادا گولوششەكين, ەجوۆ, ميرزويان, كۇلاش بايسەيىتوۆا سىندى تاريحي تۇلعالاردىڭ بەينەلەرى دە بار.

«ساكەن» وپەراسى س.سەيفۋللين اتىنداعى قوعامدىق قوردىڭ قولداۋىمەن جازىلدى.

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button