عاسىرلار الماسىپ جاتقان تۇستا ەل گازەتى – «ەگەمەن قازاقستان» جاڭا ەلورداعا العاشقىلاردىڭ قاتارىندا كوش تۇزەۋگە قامدانىپ جاتتى. الدىمەن وسىندا بولىمشە قۇرىلدى دا, كوپ ۇزاماي بۇرىن اۋداندىق اكىمدىك ورنالاسقان ەكى قاباتتى ەسكى عيماراتتى رەداكتسياعا بولگەن سوڭ سونى جوندەپ, جاسقاۋدىڭ قامىنا كىرىسىپ كەتتىك.
وسى ساتتە «ەگەمەن قازاقستاننىڭ» تىزگىنىن ەرجۇمان سمايىل ۇستاعان ەدى. مەن باس رەداكتوردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رەتىندە شۇعىل تۇردە اقمولاعا قونىس اۋداردىم. ءبىر جارىم عاسىرداي بۇرىن مەنىڭ بابام كەنەسارى ساربازدارىمەن بىرگە ىلەسىپ, وسى وڭىردەن سىرداريا جاعالاۋىنا كەتكەن ەكەن, جاڭا استانا ىرگەسى قالانىپ جاتقان تۇستا تاعدىر مەنى قايتادان اقمولاعا اكەلدى. جاسىل جەلەككە ورانىپ, اسقار تاۋلارعا سۇيەنگەن الماتىدان كەيىن قالا سۇرقاي, كەيىپسىز, شاعىن, كوڭىلسىز كورىنگەنمەن, ەڭسە بيىك, كوڭىلىمىز شات بولاتىن. مىنە, وسى كەزەڭدە تاعدىر ءبىزدى جۇكەڭ – جۇنىسبەك سۇلتانمۇراتوۆ اعامىزبەن جولىقتىردى. بۇرىن اتىن سىرتتاي ەستىگەنبىز. كازگۋ-دىڭ جۋرفاك-ىن ۇزدىك بىتىرگەن. «سق»-دا قىزمەت ەتكەن ءارى قاراي كىشى, ۇلكەن تسك-عا اۋىسقان, باسپاسوزبەن تىعىز بايلانىستا.
كەڭ پىشىلگەن, نارتۇلعالى جۇكەڭ بۇل كەزدەرى ۇكىمەتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىندە. العاشقى تانىستىقتان-اق جىلى شىرايمەن باۋىرىنا تارتا سويلەدى. بۇل ماعان عانا جاسالعان يشارا ەمەس, ول كىسىنىڭ ءتۋابىتتى قاسيەتى ەكەن, بۇعان كەيىن ارالاسا كەلە كوزىمىز جەتتى. جاڭا استانا, كۇندە شارا, كۇندە جيىن, «ەگەمەننىڭ» ەلورداداعى ون شاقتى قىزمەتكەرى شاھار شەجىرەسىن قاتتاۋعا بەل شەشە كىرىسىپ كەتكەنبىز. جۇنىسبەك قابىكەيۇلى تاپسىرما بەرەدى, تاقىرىپتار ۇسىنادى. ۇلكەن ۇيدە وتىرمىن دەمەيدى, داۋىسىندا ءزىل جوق, جىلىلىق ەسىپ تۇرادى, عۇمىر بويى جانىڭدا جۇرگەندەي قامقور باۋىرىنا تارتادى. بۇل ءوزى لاۋازىمعا جەتكەندەردىڭ ءبارىنىڭ بويىنان تابىلا بەرمەيتىن قاسيەت. ماڭىزدى كەڭسەدە كوپ وتىرعانداردىڭ كوپشىلىگى قارىم-قاتىناستا قاساڭدىققا, جاساندىلىققا ۇرىناتىن سياقتى كوبىنەسە. اسىرەسە, اجەپتاۋىر لاۋازىمدى قىزمەتى بولسا, داۋىس ىرعاعى دا, ءجۇرىس-تۇرىسى دا, سالەمى دە وزگەرە قالاتىنى وتىرىك ەمەس. مەن بىلەتىن جۇكەڭ تالاي ۇلكەن لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقاردى, بىراق ادامي قالپى سول باياعى عاسىرلار توعىسىندا ەلوردانىڭ ەلەڭ-الاڭىندا العاشقى تانىسقان ساتتەن الشاقتاعان جوق.
– وڭتۇستىكتىڭ ازاماتتارىنا ريزامىن, جاعداي سۇراپ ءىشى-باۋىرىڭا كىرىپ تۇرادى, ءبىز, سولتۇستىك قازاقتارى, سالقىنقاندىمىز عوي, اق ايۋلار سياقتى الىستان باس يزەسىپ قانا وتەمىز, – دەپ ءجيى ايتىپ وتىراتىن ەدى, جارىقتىق.
ۇكىمەت باسشىسى ەلىمىزدى ارالاعاندا, شەتەلگە ىسساپارعا شىققاندا «ەگەمەن» اتىنان قوسىلۋشى ەدىك ءاردايىم. وزگە دە ارىپتەستەر قاراسى قالىڭ بولادى. وسىلاردىڭ بارىنە جۇكەڭ جاسى, قىزمەتى ۇلكەن بولسا دا جەكىمەي, زەكىمەي, اعالىق قامقورلىق تانىتىپ ءجۇرۋشى ەدى. ايتپەسە مۇنداي ساپارلاردا ەركىندەۋ جۋرناليست قاۋىمنىڭ تارتىپكە باعىنا قويۋى دا قيىن عوي.
وسىلايشا قىزمەت بارىسىندا قويان-قولتىق ارالاسىپ, كەيدە تاسشار سوعىپ, داستارقانداس بولىپ جۇرگەندە تاعدىر ءبىزدى جۇكەڭمەن قۇدايى كورشى ەتتى. «سامال» مولتەكاۋدانىندا ءبىر ۇيدە تۇردىق ەداۋىر ۋاقىت. اقىن اۋلەتىنەن شىققان, كازگۋ-دىڭ تۇلەگى, قۇداي قوسقان قوساعى – بوتاگوز جەڭگەيدى قالاي قادىرلەپ باعالايتىنىنا كۋا بولدىق سول جىلدار. بوتاگوز جەڭگەي الماتى مەن ەكى ورتادا جۇرەدى كوبىنە, قارت ەنەسى, بالالار قامىمەن. ءجۇز جاسقا تاياپ باقيلىق بولعان اناسىنا دەگەن قامقورلىعىنا دا كۋا بولدىق جۇكەڭنىڭ. انانى قادىرلەۋدىڭ ۇلگىسى وسىنداي بولسا كەرەك. جالعىز پەرزەنت بولعانمەن, ون ۇلعا تاتيتىن مەيىرىم مەن شۋاعىنا بولەگەندەي توعىز سابيىنەن شاقالاق كۇيىندە ايىرىلعان اناسىنان.
ناعاشىم – قازاقتىڭ ارقالى اقىنى – عافۋ قايىربەكوۆتىڭ قۇداي قوسقان قوساعى 93 جاسىندا باقيلىق بولعان, كەڭسايعا سۇيىكتى جارىنىڭ جانىنا جايعاسقان بادەش اپا سوناۋ جىلدارى تۋعان جەرى – قوستانايعا بارا جاتىپ, استانادا ءبىر اپتاداي ايالداۋدى داستۇرگە اينالدىرعان ەدى. ەلوردا تورىندەگى عافۋ اقىن اتىنداعى مەكتەپكە, سونداعى ءوزى قۇرعان مۇراجايعا سوعىپ, شالىمەن سىرلاسپاي, قۇرىس-تۇرىسى جازىلمايدى. كوپتى كورگەن, تالاي تەكتىلەر اۋلەتىمەن ءدام-تۇزداس بولعان قاسيەتتى كەيۋانا كەلگەن سايىن مەرەيىمىز ءوسىپ, مارە-سارە بولىپ قالاتىنبىز. ءبىزدىڭ شاڭىراقتاعى سونداي ءبىر قىزىقتى, ماعىنالى باسقوسۋعا كورشىمىز جۇنىسبەك اعا تاپ كەلدى. بادەش اپامەن اڭگىمەلەسىپ, كوڭىلىن اۋلادى, ارعى-بەرگىدەن سىر شەرتىلدى.
– ويپىرماي, وسىنداي دا كەرەمەت بولادى ەكەن-اۋ, مەنىڭ ۇلىم باقىتپەن ءبىر جىلدا, ءبىر كۇندە تۋىپسىڭدار, ول دا ۇلدان جالعىز, – دەپ اپا اعىنان جارىلدى.
– ءتاۋبا, وسىنداي كەڭ جاراتىلعان, كىشىپەيىل, قازاقي جىگىتتەر بار ەكەن عوي ۇكىمەت جاعىندا, ۇزاعىنان ءسۇيىندىرسىن! – دەپ بادەش اپا شۇكىرشىلىك ەتتى جۇكەڭ كورشىمىز كەتكەن سوڭ.
جۇرتتى جاتىرقاماي, ءبارىن باۋىرىنداي كورەتىن, اقىرىن ءجۇرىپ, انىق باسقان جۇكەڭمەن ەتەنە ارالاسقان كۇندەردە ءار سالادا بەلەسكە جەتكەن تالاي مارعاسقا, بىرەگەي تۇلعالارمەن تانىستىق, ءتالىمىن تىڭدادىق, ونەگەسىن كوردىك. اشىق-جارقىن جۇكەڭنىڭ اينالاسى ءاردايىم القا-قوتان توپتان بوسامايتىن, قازاقى قالجىڭ, ءان-كۇي توگىلىپ جاتۋشى ەدى.
ارقانىڭ بايىرعى باسىلىمى – «ورتالىق قازاقستان» گازەتىنىڭ مەرەيتويىنا جۇكەڭمەن بىرگە اتتاناتىن بولدىق. ارقايسىمىز ءوز ۇجىمىمىز اتىنان ارىپتەستەرىمىزدى قۇتتىقتاپ قايتپاقپىز. كولىك – «ەگەمەندىكى», تىزگىندى قانات دەگەن بۇل جولدى بەس ساۋساعىنداي بىلەتىن كانىگى جۇرگىزۋشى ۇستاعان. قانات قالادان شىعا بەرە گازدى باستى كەلىپ.
– وۋ, باۋىرىم, جايىراق ءجۇر, الپىستان اسىرما, – دەيدى جۇكەڭ.
– اعا, مىنا جولدا 90-عا دەيىنگى جىلدامدىق رۇقسات ەتىلگەن, – دەيدى شىدامسىز جۇرگىزۋشىمىز.
– الپىستان اسىرما, ودان دا اڭگىمە ايت اسىقپاي, جول قىسقارسىن, – دەيدى جۇكەڭ.
جۇكەڭنىڭ بايىپپەن, باپپەن ايتقان اڭگىمەسىن تىڭداپ وتىرىپ قاراعاندىعا وگىزاياڭمەن ءتورت ساعاتتان استام جول ءجۇرىپ ازەر جەتتىك-اۋ. قايتاردا تاعى دا سول وگىزاياڭ…
كەيىننەن ءبىر شاي ۇستىندە سىرىن اشتى جۇكەڭ. اكەسى دە, ول كىسىنىڭ ءىنىسى دە كولىك اپاتىنا ۇشىراپ قازا تاپقان ەكەن. ءوزى دە دوستارى-ارىپتەستەرىمەن بىرگە جول اپاتىنا ءتۇسىپ, ەمدەلىپ امان قالعان. اسىقپايىق دەيتىنى سودان ەكەن.
جۇنىسبەك اعامىز كولىككە وتىرعاندا عانا ەمەس, ومىردە دە اسىعىپ-اپتىقپايتىن. اسىعىپ, ءابىرجىپ, شىجبايلانىپ, اشۋلانىپ ءجۇرۋ ول كىسىنىڭ كەڭ پىشىلگەن دەنەسىنە, بەكزات بولمىسىنا سايكەس كەلمەۋشى ەدى. ءيا, ءبىز قانشا اسىقپايىق دەگەنىمىزبەن, شىن دۇنيە – اقىرەت الەمى قۇشاعىن اشىپ, قول بۇلعاپ, وزىنە تارتۋدى قويمايدى عوي. جاقسى ادامداردى ەرتەلەۋ الىپ كەتەتىنى نەسى ەكەن… ايتپەسە جۇكەڭ بۇل كۇندەرى جەتپىس جىلدىعىن دۋمانداتا اتاپ وتەر ەدى-اۋ… دۇنيە عاپىل دەگەن وسى دا…
ەركىن قىدىر, قازاقستان
رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى
