استاناداعى داۋەشەۆتەر اۋلەتى – ەلگە سىيلى, شاڭىراعىنان قۇت ۇزىلمەگەن وتباسىلاردىڭ ءبىرى. وسىنداي اۋلەتتىڭ بەرىك قازىعى, بالالارىنىڭ تىرەگى ادامي قاسيەتتەرى بيىك, اقىلى داريا, پايىم-پاراساتتارى جوعارى ەركىن اعا مەن حاميلا جەڭگەي.
بۇگىنگى كەيىپكەرلەرىم ەركىن اعا مەن حاميلا جەڭگەي سوعىستان كەيىنگى جىلدارى وزدەرىنىڭ تۇستاستارى سەكىلدى تالاي قيىندىقتى كورە ءجۇرىپ, ورتا مەكتەپتى ءبىتىرىپ شىعادى. ەكەۋى دە وقۋدى بىتىرىسىمەن قاراعاندى مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ فيزيكا-ماتەماتيكا فاكۋلتەتىنە وقۋعا تۇسەدى. ينستيتۋتتى بىتىرىسىمەن ەكەۋى دە اۋىلعا كەلىپ مۇعالىم بولادى.
1963 جىلدىڭ 7 قاراشاسىندا ولار وتباسىن قۇرادى. ەركىن اعا كەڭەس ورتا مەكتەبىندە ديرەكتوردىڭ وقۋ-وندىرىستىك جونىندەگى ورىنباسارى بولسا, حاميلا قۇلبەكقىزى ماتەماتيكا ءپانىنىڭ مۇعالىمدىگىنە قابىلدانادى. ەركىن داۋەشەۆ مەكتەپتە قىزمەت ىستەپ جۇرگەندە پارتيا قاتارىنا وتسە, حاميلا قۇلبەكقىزى الەكسەەۆكا (قازىرگى اقكول اۋدانى) اۋداندىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ەكى مارتە مۇشەسى بولىپ سايلانادى. وسى كەڭەس اۋىلىندا ولاردىڭ تۇڭعىش بالالارى گۇلنار دۇنيە ەسىگىن اشادى.
1966 جىلى ەركىن داۋەشۇلىن قازىرگى ازات ورتا مەكتەبىنە ديرەكتوردىڭ وقۋ-تاربيە جونىندەگى ورىنباسارلىعىنا اۋىستىرادى. ابىرويمەن ءتورت وقۋ جىلىن وسىندا وتكىزەدى. وسى ەلدە گۇلشات پەن دينارا اتتى قىزدارى ومىرگە كەلەدى. ال 1970 جىلى ەركىن اعانى قارابۇلاق ورتا مەكتەبىنىڭ ديرەكتورلىعىنا تاعايىندايدى. وسىندا جاڭا مەكتەپتىڭ ىرگەسىن قالايدى. وقۋ-تاربيە جۇمىسى جاعىنان سىلەتى اۋدانىنداعى الدىڭعى قاتارلى مەكتەپتەردىڭ ءبىرى بولادى. وسى جەردە ەركىن داۋەشۇلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم سالاسىنىڭ ۇزدىك قىزمەتكەرى توسبەلگىسىمەن ماراپاتتالادى. ءتىپتى كەزەكتەن تىس جەڭىل كولىك الۋعا بولاتىن اۋداندىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ شەشىمى شىعىپ, اۆتوكولىكتىڭ كىلتىن وعان تامىز كونفەرەنتسياسىندا تابىس ەتەدى. سودان قارابۇلاقتا مارات پەن ءاليا دەگەن بالالارى دۇنيەگە كەلەدى.
ەركىن اعا كەزىندە قىزمەتىنەن باسقا قوعامدىق جۇمىستارعا دا بەلسەنە ارالاسقان ەكەن. وسىنى بايقاعان سىلەتى اۋداندىق پارتيا كوميتەتى وعان يدەولوگيا ءبولىمىن باسقارۋدى تاپسىرادى. 1978 جىلدان 1987 جىلعا دەيىن وسى قىزمەتتى ءمىنسىز اتقارادى. كەيىننەن بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ قوعامىنىڭ اۋداندىق ءبولىمىنىڭ توراعاسى, اۋداندىق مادەنيەت سالاسى قىزمەتكەرلەرى كاسىپوداعىنىڭ توراعاسى قىزمەتىنە سايلانادى.
وتباسىنىڭ جاعدايىنا بايلانىستى 1987 جىلى اقكول قالاسىنا كوشەدى, اۋدانىنىڭ ءبىلىم بەرۋ ءبولىمىن باسقارادى. ال حاميلا جەڭگەي № 3 ورتا مەكتەپكە ماتەماتيكا ءپانىنىڭ مۇعالىمدىگىنە قىزمەتكە قابىلدانادى.
وسى ۋاقىت ىشىندە ۇلتجاندى ەركىن داۋەشۇلى قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋمەن, قازاق مەكتەپتەرىن اشۋعا كوڭىل بولەدى. وسى قىزمەتكە كەلگەندە اۋداندا ءبىر عانا قازاق مەكتەبى بولاتىن. ول قۇرمەتتى دەمالىسقا شىققانشا 7 تازا قازاق مەكتەبىنە قوسا 14 ارالاس مەكتەپ اشىپ جانە اقكول قالاسىنداعى تازا قازاق مەكتەبىنىڭ ىرگەسىن قالاۋعا اتسالىسادى. ءبىر ايتارلىعى, كەڭەس ۇكىمەتى قۇلاعاننان كەيىن مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار جابىلىپ جاتقاندا ەركىن داۋەشۇلىنىڭ قولداۋىمەن بۇل اۋداندا بىردە-ءبىر مەكتەپ جابىلماعان. ونىڭ ىسكەرلىگىنىڭ ارقاسىندا بار قيىنشىلىقتارعا توتەپ بەرە وتىرىپ, كەرىسىنشە بىرنەشە مەكتەپتىڭ جانىنان كىشىگىرىم بالاباقشالار اشادى. وعان قوسا اۋداندىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ جانىنان ءبىلىم سالاسىنىڭ قىزمەتىن كورسەتەتىن مۇراجايدىڭ اشىلۋىنا مۇرىندىق بولادى.
ەركىن اعا مەن حاميلا جەڭگەي ۇرپاققا بەرگەن ءتالىم-تاربيەسىمەن, تۋعان-تۋىس, كورشى-قولاڭ اراسىنداعى سىيلاستىعىمەن, سالت-ءداستۇر مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا دەگەن قۇرمەت سەزىمىمەن كوپكە ۇلگى بولعان, شاتتىعى تاسىعان شاڭىراقتاردىڭ ءبىرى دەپ ايتا الامىز. داۋەشەۆتەردىڭ وتباسىنان شىققان ياعني اتا مەن اجەنىڭ «مەكتەبىنەن» وتكەن ولاردىڭ بالالارى مەن نەمەرەلەرى رۋحاني جاعىنان دا مىقتى. ولار – ۇلگىلى وتباسىنىڭ ۇرپاعى.
ءيا, ونەگەلى وتباسى – ەلدىكتىڭ تۇتقاسى دەيدى عوي. بۇگىنگى ءبىزدىڭ كەيىپكەرلەرىمىزدىڭ ەكەۋى دە – ۇلاعاتتى ۇستازدار. «مۇعالىم ماماندىعى – بارلىق ماماندىقتىڭ اناسى» دەمەكشى, ەركىن اعامىز بەن حاميلا جەڭگەمىزدىڭ الدىنان مىڭداعان شاكىرت ءبىلىم الىپ تاربيە كورگەن. ولار ءوسىرىپ, تاربيەلەگەن ءوز بالالارى دا – بۇگىندە ەلىمىزدىڭ ماقتانىشىنا اينالعان ماماندار.
ەركىن اعا مەن حاميلا جەڭگەي – التى بالا تاربيەلەپ وسىرگەن باقىتتى وتباسى. بالالارىنىڭ بارلىعى دا جوعارى ءبىلىم العان. بىرەۋى – عىلىم كانديداتى, ەكىنشىسى – عىلىم دوكتورى. بەسەۋى رەسپۋبليكالىق دارەجەدەگى قىزمەتتەر اتقارادى. جان جۇبايى حاميلا قۇلبەكقىزى – كۇمىس القا يەگەرى, 52 جىل قىزمەت اتقارىپ زەينەتكە شىققان ۇلاعاتتى ۇستاز, اياۋلى انا. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم سالاسىنىڭ ۇزدىگى توسبەلگىسىمەن ماراپاتتالعان. ال ەركىن اعانىڭ ەڭبەك ءوتىلى – 57 جىل. «قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى, وعان قوسا بىرنەشە مەملەكەتتىك مەدالدار مەن قۇرمەت گراموتالارىمەن دە ماراپاتتالعان. اقكول اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى, قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى.
زەينەتكە شىققاننان كەيىن ەركىن داۋەشۇلى مەن حاميلا قۇلبەكقىزى استانا قالاسىنا كوشىپ كەلەدى. ەكەۋى دە وسى قالادا قاراپ وتىرماي قىزمەتتەرىن ودان ءارى جالعاستىرادى. ەركىن اعا قالاداعى قارتتار ۇيىنە, قازىرگى «شاراپات» مەكەمەسىنە پەداگوگ-پسيحولوگ بولىپ ورنالاسىپ, ول وسىندا تۋرا 14 جىل قىزمەت اتقارادى. قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك سالاسىنداعى تۇڭعىش پسيحولوگى اتاعىن الىپ شىعادى. ال حاميلا قۇلبەكقىزى استانا قالاسىنداعى № 3 ورتا مەكتەبىنە ماتەماتيكا ءپانىنىڭ مۇعالىمى بولىپ قىزمەت اتقارادى. مەكتەپ ۇجىمىنىڭ ول كىسىنى سىيلايتىندىعى سونشا, مەكتەپتەن كەتكەنىنە اجەپتاۋىر ۋاقىت وتسە دە, ءالى حابارلاسىپ, مەيرامدارمەن قۇتتىقتاپ, وزدەرىنە شاقىرىپ تۇرادى ەكەن. قىزمەتتەن ءبىرجولا بوساعاننان كەيىن دە ەركىن اعا بوس قاراپ وتىرا المايدى. ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ قوعامدىق جۇمىستارىمەن اينالىسادى. ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ جانە جۋرناليستەردەن قۇرالعان مەدياتوپتىڭ بەلدى مۇشەسى. ياعني «استانا اقشامى» گازەتىنىڭ شتاتتان تىس ءتىلشىسى.
ەركىن داۋەشۇلى بىرنەشە كىتاپ تا جازدى. «اۋىلىمدى ساعىندىم», «ءبىر عاسىر», «جانى جايساڭ جايىق اعا», «ازاماتتارىمەن اجارلى اقكولىم», «قالاممەن ورىلگەن جىلدار» ەستەلىك كىتاپتارىنىڭ اۆتورى. «ارقا اجارى», «استانا اقشامى», «اقكول ءومىرى» گازەتتەرىنە تۇراقتى تۇردە ماقالا جازىپ تۇرادى. ونىمەن قوسا ەركىن اعامىز – ەلىنە قالتقىسىز قىزمەت ەتىپ, بىراق دەر كەزىندە ولاردىڭ ەڭبەگى ەلەنبەي, حالىق جاۋى دەپ سوتتالىپ كەتكەندەردىڭ ءومىرىن زەرتتەۋمەن دە اينالىسقان ادام. سوعىس كەزىندە ۇجىمشاردى جاقسى باسقارىپ تۇرعان باۋكە قۇلماعامبەتوۆ دەگەن كىسىنى كورەالمايتىندار حالىق جاۋى دەپ 58-باپپەن ون جىلعا سوتتاپ جىبەرەدى. وسى كىسىنىڭ ءومىربايانىن زەرتتەپ, ادال ەكەنىن دالەلدەپ, باس پروكۋراتۋراعا دەيىن بارىپ, ماقالالار جازىپ باۋكە قۇلماعامبەتوۆتى اقتاپ شىعادى.
ودان كەيىن جازۋشى-شەجىرەشى جايىق بەكتۇروۆتىڭ ءىسىن زەرتتەيدى. اقكول اۋدانىنىڭ تۋماسى جايىق بەكتۇروۆ الاش قايراتكەرلەرى تۋرالى العاشقى شىندىقتى حالىققا جەتكىزگەن, ءوزى دە بىرنەشە جىل تۇرمەدە وتىرىپ كەلگەن ۇلت قايراتكەرى ەدى. دالەلدى ايعاقتاردى 17 جىل جيناستىرىپ, گازەتتەرگە ول جايلى ماقالالار جازىپ, ونىڭ اق ەكەنىن دالەلدەيدى. قازىر اقكول قالاسىندا قازاق ورتا مەكتەبىنە, ءبىر كوشەگە ونىڭ ەسىمى بەرىلگەن.
ال قازىرگى ۋاقىتتا ەركىن اعا باس بولىپ «ەردىڭ اتىنا ەلى ساي بولسىن» دەگەن قاعيدامەن ساعادات نۇرماعامبەتوۆتىڭ 100 جىلدىعى قارساڭىندا باتىر تۋعان ەڭبەك اۋىلىن كوركەيتىپ, جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە اتسالىسىپ ءجۇر. بۇدان 3-4 جىل بۇرىن باعدارلاما جاساپ, ونى اۋدان اكىمى قولداپ, ىسكە كىرىسكەنبىز دەيدى ەركىن اعا. قازىرگى ۋاقىتتا ەلىندەگى مەكتەپ, مادەنيەت ءۇيى كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتىپتى. تاس جولعا بيلبوردتار قويىلىپ, مۋزەي ءۇيى دە اشىلعان كورىنەدى. ال ەسكەرتكىش ورناتۋ جونىندە ەركىن اعا قورعانىس ءمينيسترىنىڭ قابىلداۋىندا بولىپتى. مينيستر كەلىسىمىن بەرگەن كورىنەدى. جالپى ەركىن اعامىز – ۇيدە تىنىش وتىرمايتىن, وسىنداي ەلدىڭ ادامى. حالىقتىڭ قامىمەن جۇرگەن قامقور ازامات.
كەزىندە وسى «استانا اقشامى» گازەتىنە دە جۇمابەك تاشەنوۆ تۋرالى بىرنەشە ماقالا جازعان. ول كىسىگە حالىق قاھارمانى اتاعىن جانە تۋعان اۋدانىنا ەسىمىن بەرۋ تۋرالى ماسەلەلەر كوتەرىپ جۇرگەن كورىنەدى. «ارشالى اۋدانى قولدايدى, ال وبلىس ۇندەمەيدى» دەيدى ەركىن اعا.
ەركىن اعا مەن حاميلا جەڭگەي ۇرپاققا بەرگەن ءتالىم-تاربيەسىمەن, تۋعان-تۋىس, كورشى-قولاڭ اراسىنداعى سىيلاستىعىمەن, سالت-ءداستۇر مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا دەگەن قۇرمەت سەزىمىمەن كوپكە ۇلگى بولعان, شاتتىعى تاسىعان شاڭىراقتاردىڭ ءبىرى دەپ ايتا الامىز. داۋەشەۆتەردىڭ وتباسىنان شىققان ياعني اتا مەن اجەنىڭ «مەكتەبىنەن» وتكەن ولاردىڭ بالالارى مەن نەمەرەلەرى رۋحاني جاعىنان دا مىقتى. ولار – ۇلگىلى وتباسىنىڭ ۇرپاعى. ءسوزىمىزدىڭ دالەلى – ولاردىڭ جانۇياسى 2019 جىلى استانا قالالىق «مەرەيلى وتباسى» بايقاۋىندا ەكىنشى ورىن يەلەندى. بۇل وڭاي جەڭىس ەمەس. جۇزدەگەن وتباسى قاتىسقان جارىستا العا شىعۋ – ۇلكەن ەڭبەك پەن تاربيەنىڭ نەگىزى ارقىلى جەتكەنى ءسوزسىز.
شاڭىراق شاتتىعىن ويلاعان جان وتباسىنداعى جارىن, بالالارىن دا جانىنداي سۇيەتىن بولادى. وسىنداي ۇلكەن شاڭىراقتىڭ ۋىعىن ۇستاپ تۇرعان ەركىن اعا مەن حاميلا جەڭگەمىز – مەرەيلى وتباسىنىڭ ءبىرى. جاقىندا ولاردىڭ شاڭىراق قۇرعانىنا 60 جىل تولادى. ولاي بولسا, مەرەيتويلارىڭىز قۇتتى بولسىن دەمەكپىز!
عاليا بالتاباي, استانا قالالىق
ارداگەرلەر كەڭەسى مەدياتوبى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى
