تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىنان-اق الەم جۇرتشىلىعىن عاجايىپ ونەرىمەن تاڭ قالدىرعان قازاقتىڭ ۇلى انگليادان استاناعا كەلدى. مارات بيسەنعاليەۆتىڭ سكريپكاداعى سازىن ەلوردا جۇرتشىلىعى اسقان ىقىلاسپەن تاماشالادى. ونەرسۇيەر قاۋىم الىستان كەلگەن ازاماتىن قۇشاق جايا قارسى الىپ, ىستىق قوشەمەتىن ءبىلدىردى, قولپاشتادى. كلاسسيكالىق تۋىندىلار تىڭدارماندارىن وزگەشە ساز الەمىنە جەتەلەپ, ەستەن كەتپەس اسەر قالدىردى.
ءسوز باسىندا مارات سامەتۇلىنىڭ جەتىستىكتەرىن ينە-جىپكە ءبىر تىزبەلەسەك…
تالانتقا الەم تابىندى
…1988 جىلى تۋعان جەرىنە كەمەل ىنتامەن ات باسىن بۇرعان سكريپكاشى «التىن الما» اتتى باتىستىق مۋزىكا ۇجىمدارىمەن تايتالاسا الاتىن جەكە كامەرالىق كونتسەرت قۇرعان. كونتسەرتتىڭ قۇرامىنا قۇرمانعازى اتىنداعى كونسەرۆاتوريانىڭ پروفەسسورى يا.فۋديمان, ر.حيسماتۋللين, يا.ماۆريدي, س.بيسەنعاليەۆا, م.بەكماعانبەتوۆ سىندى ساڭلاقتار شاقىرىلدى. بۇل ماراتتىڭ ءوزى ۇلكەن قاناعاتتانۋشىلىقپەن ەسىنە الاتىن ءىسى ەدى.
ۇلكەن ونەر, ۇلكەن ساحنا قازاقتىڭ ۇلىن انگلياعا قايتا تارتتى. تالانتى مەن دارىنىن الىپ ەلدىڭ الدىندا مويىنداتۋعا تۋرا كەلدى. بۇل توقسانىنشى جىلداردىڭ تۇسى ەدى. وسى ۋاقىتتان باستاپ كونتسەرت بەرۋمەن بەلسەندى تۇردە اينالىسادى. ءتىپتى, اعىلشىن كورولدىگىنىڭ وركەسترىمەن ۇلكەن كونتسەرت اتقاردى. ونىڭ سكريپكاشىلىق ونەرى تانىلا ءتۇستى. تابىنۋشىلارىنىڭ قاتارى جيىلەدى. كوپ ۇزاماي «ناكسوس» فيرماسىنىڭ مەنەدجەرى ماراتتىڭ بويىنداعى ايرىقشا تابيعي تالانتتى تانىپ, باعالاپ, بىرگە جۇمىس ىستەۋگە شاقىرادى. مۇنىڭ ءوزى سكريپكاشىنىڭ الدىنان باتىستىڭ كوپتەگەن كونتسەرتتىك زالدارىنىڭ ەسىكتەرىن ايقارا اشتى, الەمدىك جەتەكشى وركەسترلەردە ورىنداۋىنا جول اشتى. ول الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك, اركىمنىڭ قولىنا تۇسە بەرمەيتىن «كارنەگي-حولل», «باربيكان-حولل», «البەرت-حولل» جانە «گيۆەن حاۋز» زالدارىندا تىڭدارماندارىن ونەرىمەن تامساندىردى.
وسىنداي جەتىستىكتەر مارات سامەتۇلىنىڭ ورىنداۋىنداعى شىعارمالار جازىلعان ءۇنتاسپالار ساتىلىمىن مولايتا بەردى. ونىڭ كوپتەگەن ديسكىلەرى اعىلشىن جۋرنالى «گرامموفوننىڭ» ۇزدىگى اتالدى. 1989 جىلى ءماسكەۋدەگى «مەلوديا» فيرماسى دا ونىڭ ورىنداۋىنداعى شىعارمالاردى ءۇنتاسپالادى. رەپەرتۋارىنا سەكسەن سكريپكالىق كونتسەرتى مەن ءبىر جارىم ساعاتتىق كامەرالىق مۋزىكاعا ارنالعان باعدارلامالارى ەندى. 1996 جىلى نيۋ-يوركتىڭ باربيكان-حولىندا انگليانىڭ كامەرالىق وركەسترىمەن بەرگەن كونتسەرتى ونىڭ حالىقارالىق سكريپكا جۇلدىزى رەتىندە قالىپتاسۋىنداعى شەشۋشى كەزەڭ بولدى. ول ءىرى الەمدىك مۋزىكا جازبالارىمەن اينالىساتىن كومپانيالارمەن تۇراقتى كەلىسىم-شارت جاساسادى. قازىرگى كەزدە مارات بيسەنعاليەۆتى الەمنىڭ تانىمال سىنشىلارى مويىندايدى. «قازاقستاننىڭ بەيبىتشىلىك ەلشىسى» – ءبىزدىڭ ۇلدىڭ بەيرەسمي اتى.
ۇندىلەردى ۇزدىكتىرگەن ونەرلىم
مارات بيسەنعاليەۆتىڭ تىكەلەي ۇيىمداستىرۋىمەن قۇرىلعان باتىسقازاقستاندىق سيمفونيالىق وركەستردىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن استانا, الماتى جانە ورال قالالارىندا كومەيمەن ءان سالاتىن ونەرپاز ەدىل قۇسايىنوۆتىڭ, فينليانديا حورى مەن ۇلىبريتانيالىق ورىنداۋشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن ءوتكەن كونتسەرتتەرى جوعارى دەڭگەيدە ءوتتى. وركەستر ۇجىمى Karl jenkins Music ltd ديسكىسىمەن مۋزىكالىق پوەما جارىققا شىعاردى. ونى تاسپالاۋدى Sony classic فيرماسىنىڭ ستۋدياسى موينىنا العان. بۇل وركەسترگە فۋات مانسۇروۆ پەن اعىلشىندىق ديريجەر دجون اندەرسون ءبىر كەزدەرى كەڭەسشى ديريجەر بولعان-دى.
وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن مارات بيسەنعاليەۆكە قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اتاعى بەرىلگەنىنەن حاباردارمىز. ال, بۇل ءسۇيىنشىلى جاڭالىقتى سكريپكاشى ەلىمىزدىڭ انگلياداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىلىگىنەن ەستىگەن كورىنەدى. اسا تالانتتى ونەرپازدىڭ انگليادا وتكەن ءبىر كونتسەرتىنەن سوڭ ۇندىستاندىق مەنەدجەر ساحناعا كوتەرىلىپ, وعان ۇلكەن ۇسىنىس جاسايدى. ماقساتى – مارات بيسەنعاليەۆتىڭ تىكەلەي كومەگىمەن ءۇندىستاندا سيمفونيالىق وركەستر قۇرۋ. بۇل كۇندەرى ءۇندىستاندا سول وركەستر قاناتىن جايا تۇسۋدە.
«شاكارىم» رومانسى سكريپكادا
الەمدى ونەرىنە تابىندىرعان مارات ەلۋ جاسقا تولعان مەرەيتويىن استانادا اتاپ وتۋدە. كەشە «قازاقستان» ورتالىق كونتسەرت زالىنىڭ ساحناسى ماراتتىڭ سكريپكاسىنىڭ سازىمەن تەربەلدى. شىعارماشىلىق شارادا شەت ەلدەردە قازاقستان ءيميدجىن قالىپتاستىرۋعا بار كۇشىن سالعان مارات بيسەنعاليەۆتىڭ تۋىندىلارى ورىندالدى. ولاردىڭ قاتارىندا ەۋروپا مەن امەريكانىڭ ۇزدىك زالدارىنىڭ ساحناسىندا شىرقالعان كلاسسيكالىق تۋىندىلارى دا جەتەرلىك.
كەشتە جەكە پەسالارمەن قوسا كارل دجەنكينستىڭ «شاكارىم», «كونتسەرت دليا سكريپكي س وركەستروم» جانە الماس سەركەباەۆتىڭ «ماراتقا ارنالعان كۇي» مۋزىكالىق شىعارمالارىنىڭ جەكە بولىكتەرى دە ورىندالدى.
«جيىرما جاستاعى جىگىتتەيمىن»
وسى كەش الدىندا باق وكىلدەرى ماراتپەن جۇزدەسىپ, كوكەيلەرىندەگى ساۋالدارىن قويعان. «مەن استانادا وتە سيرەك بولامىن. بۇل جولى مۇندا الەمدىك دەڭگەيدەگى «قازاقستان» كونتسەرت زالى اشىلعاننان كەيىن كەلدىم. جالپى العاندا, مەنىڭ ويىمشا, ەلوردادا مۋزىكالىق ءمادەنيەتتىڭ دامۋى ءۇشىن وتە كوپ شارۋالار تىندىرىلۋدا. جاڭا وپەرا تەاترى اشىلماقشى, پرەزيدەنتتىك ورتالىقتاعى كىشى زال دا وتە كەرەمەت ەدى» دەدى سوندا سكريپكاشى.
ەلۋ دەگەن ءومىردىڭ بەل ورتاسىنداي كورىنگەنىمەن, مۋزىكانت ءوزىن اناعۇرلىم جاس سەزىنەدى. بۇل تۋرالى ويىن ول بىلاي ءبىلدىردى: «بۇرىن ەلۋ جاستا دۇنيە شەكتەلىپ قالاتىنداي كورىنەتىن. قازىر مەن وسى جاسقا كەلسەم دە, ءوزىمدى جيىرما-جيىرما بەس جاستارداعى جاس ءجىگىتتەردەي سەزىنەمىن».
مارات بيسەنعاليەۆ تۋعان ەلىنە قاتىستى ءوزىنىڭ الداعى شىعارماشىلىق جوسپارلارىن دا جاسىرمادى. «كەلەسى جىلى قازاقستاندا ديريجەر رەتىندە ءتورت كونتسەرت وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن» دەدى ول. ءوزى قايتا قۇرعان الماتى سيمفونيالىق وركەسترىنىڭ دە تۇساۋىن كەسپەك.
اسحات رايقۇل
