تاۋەلسىزدىك تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭ قابىلدانىپ, مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ دۇنيەگە كەلگەنى, كوك بايراعىمىزدىڭ جەلبىرەگەنى – ەڭ باستى قۇندىلىق. دۇنيە جۇزىنە تانىمال بەدەلدى مەملەكەت اتانىپ, الەمدىك قاۋىمداستىقتان لايىقتى ورنىن ەنشىلەگەن قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك العانىنا 22 جىل. وسى ۋاقىت ىشىندە ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى دامىپ, الەۋمەتتىك جاعدايى نىعايىپ, ەلدىڭ ەڭسەسى كوتەرىلدى. وشكەنىمىز جانىپ, جوعىمىز تۇگەندەلدى. بارلىق سالادا بايىپتى رەفورمالار جۇرگىزىلدى.
قازاقستان ءۇشىن قيىن داعدارىس كەزەڭىندە, حالىقتىڭ قوعامدىق ساناسىن وياتۋ ماقساتىندا, الدىمىزعا قويىلعان مىندەتتەردى شەشۋ ءۇشىن, جاڭعىرتۋ ەنگىزۋگە ءتيىس ەدىك. ەلباسى موينىنا ۇلكەن ءبىر جاۋاپكەرشىلىك الىپ, باتىل قادام باستاپ وسى «قازاقستان – 2030» ستراتەگياسىن بەلگىلەگەن بولاتىن.بۇل قۇجات ستراتەگيالىق ماقساتتار مەن مىندەتتەردى پايىمداعان, كوزقاراسىمىزداعى ماڭىزدى سەرپىلىس بولدى. ەلباسىنىڭ بۇل قادامىنا, «بۇل نە – ناسيحاتپا؟ الدە اسپاننان تۇسكەن نارسە مە؟» دەپ ساۋال قويىپ قارسى شىققاندار دا بولدى. سول كەزدە العا قويعان مىندەتتەر سونشالىقتى اسقاق بولىپ كورىنەتىن. دەگەنمەن, ەلباسى ءوز حالقىمەن بىرگە دۇرىس تاڭداۋ جاساعانىن, قۋاتتى دا تابىستى مەملەكەت تاۋەلسىز قازاقستاندى قۇرعانىمىز تۋرالى ابىرويمەن ايتىپ ءوتتى.
پرەزيدەنت ن.ءا. نازارباەۆتىڭ بەرىك ۇستانعان, سالماقتى ساياساتىنىڭ ارقاسىندا, ەلىمىز وسى از جىلدىڭ ىشىندە ەڭسەسىن تىكتەگەن, تاۋەلسىز دە, سالتاناتى جاراسقان قالاسى بار, بايتاعى ۇشان-تەڭىز دالاسى بار, ساياسي تۇراقتىلىعى بىرلىگى مەن ىنتىماعى جاراسقان دۇنيە جۇزىنە تانىمال مەملەكەتكە اينالدى. ەلدىڭ جاڭا ەلورداسى استانا سالىندى. بۇل زاماناۋي قالا ءبىزدىڭ بويتۇمارىمىزبەن ماقتانىشىمىزعا اينالىپ, ەلىمىزدىڭ مۇمكۇندىگىن الەمگە كورسەتۋ ءۇشىن ونىڭ الەۋەتىن پايدالانا الدىق. ءدال سول سەبەپتەن دە حالىقارالىق قاۋىمداستىق قازاقستاندى ەكسپو-2017 حالىقارالىق كورمەسىن وتكىزۋ ورنى رەتىندە تاڭدادى.
ءبىز «الدىمەن ەكونوميكا سودان سوڭ ساياسات» دەگەن ايقىن فورمۋلامەن ىلگەرىلەپ كەلەمىز. ستراتەگيا-2030 قابىلدانعاننان بەرى 15 جىل ىشىندە مەملەكەتىمىز الەمدەگى ەڭ سەرپىندى دامۋشى ەلدەر بەستىگىنە ەندى. 2012 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ىشكى جالپى ءونىمنىڭ ( ءىجو ) كولەمى جاعىنان ءبىز الەمنىڭ 50 ءىرى ەكونوميكاسىنىڭ قاتارىنا كىرەمىز. العا قويعان ماقساتتارعا دايەكتى دە تاباندى تۇردە قادام باسۋىمىزدىڭ ارقاسىندا, 2008-2009 جىلدارداعى جاھاندىق داعدارىستىڭ وزىندە ۇلتتىق ەكونوميكامىز ءوسۋىن جالعاستىردى. ناتيجەسىندە, ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ كولەمى 1997 جىلعى 1,7 تريلليون تەڭگەدەن 2011 جىلى 28 تريلليون تەڭگەگە ءوستى. ەلدىڭ ءىجو 16 ەسەدەن ءوستى. 1999 جىلدان باستاپ قازاقستاننىڭ ءىجو-ءنىڭ جىل سايىنعى ءوسۋى 7,6%-ءتى قۇراپ, الدىڭعى قاتارلى ەلدەردى باسىپ وزدى.
ۇلتتىق كاۋىپسىزدىك اياسىندا دا جوسپارلانعان مەجە دە اسىرا ورىندالدى. مەملەكەتىمىزدىڭ حالىقارالىق دارەجەدە تانىلعان ناقتى شەكاراسى بەلگىلەنىپ, 14 مىڭ شاقىرىم مەملەكەتتىك شەكارا مەجەلەندى.
ەلباسى ءوز جولداۋىندا, 2050 جىلدارعا دەيىنگى ايقىن انىقتالعان مىندەتتەر مەن ماقساتتارىمىزدى عانا ەمەس, الداعى كەزدەسەتىن قيىنشىلىقتار, كەلەلى ماسەلەلەرگە قارسى قارسى سىن ەسكەرتپەلەردى دە دالالدەپ بەرىپ وتىر. وسى سىن قاتەرلەردى لايىقتى قابىلداۋ ءۇشىن 2030 ستراتەگياسىنىڭ اياسى جەتكىلىكتى ەمەستىگى ايقىندالىپ, جوسپارلاۋىمىزدى كەڭەيتىپ, بۇرىنعىداي دۇنيەتانىمدىق سەرپىلىس جاساۋىمىز كەرەكتىگى ايتىلدى. وسىعان وراي, پرەزيدەنتىمىزدىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قۇرىلعان جۇمىس توبىنىڭ تالداۋ جۇمىستارىن ەسكەرە وتىرىپ, ۇلتتىڭ 2050 جىلعا دەيىنگى جاڭا ساياسي باعىتىن جاساۋ ۇسىنىلىپ, ونىڭ ىشىندە 2030 ستراتەگياسىنىڭ مىندەتتەرىن ورىنداۋ جالعاسىن تابادى.
ەلىمىزدىڭ كەلەلى باستاۋلارىنا توقتالاتىن بولساق, ول ارينە ەلباسىنىڭ باستاۋىمەن كورىنىس تاۋىپ وتىرعان تاريحي وقيعالاردىڭ ءبىرى- رەسەي, بەلارۋس, قازاقستان مەملەكەتتەر اراسىنداعى كەدەندىك وداقتىڭ قۇرىلۋى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى كەدەن ءىسى تۋرالى كەدەن كودەكسى كەدەن وداعىنىڭ كەدەن كودەكسىنە سايكەستەندىرىلىپ, سوعان ساي ۇلتتىق زاڭنامالارىمىزدىڭ ازىرلەنۋى – اتىلمىش سالاداعى اتقارىلىپ جاتقان تىڭ باستامالار بولىپ سانالادى.
بىرىڭعاي كەدەن ايماعىن قۇرۋ – كەدەندىك وداق شەڭبەرىندە بىرىڭعاي تاريفتىك جۇيەنى جانە تاريفكە جاتپايتىن رەتتەۋلەردى ىسكە قوسىپ, مەملەكەتتەر اراسىنداعى شەكارالاردا مەملەكەتتىك باقىلاۋلاردىڭ بارلىق تۇرلەرىن الىپ تاستاۋ – كەدەن وداعىنا ەنەتىن مەملەكەتتەر ءۇشىن دە, سونداي-اق كەدەن وداعىنان تىسقارى مەملەكەتتەر ءۇشىن دە تاۋار اينالىمىن جەڭىلدەتىپ, تاۋار تاراتاتىن ساۋدا ورىندارىنىڭ اۋقىمىن كەڭەيتۋگە جانە تاۋارلى ءوندىرىستىڭ قوسىمشا شىعىندارىن ازايتۋعا جول اشاتىن ەڭ وڭتايلى قادام.
زارحان ومەشوۆ,
استانا قالاسى بويىنشا
كەدەندىك باقىلاۋ دەپارتامەنتىنىڭ مامانى