تۇيتكىلدەر ءتۇيىنىن تارقاتا ما وداق؟!

ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ القا مۇشەسى تالعات دوسكەنوۆتىڭ پىكىرىنشە, ەۋرازيالىق ينتەگراتسيانىڭ جاڭا, ماڭىزدى, ءورىستى كەزەڭى باستالدى. كەشە ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگتە اتالمىش ۇدەرىس جايىندا وي تولعاعان ول وتاندىق شاعىن جانە ورتا بيزنەس سالاسى ينتەگراتسيا جاعدايىندا مول مۇمكىندىككە يە بولعانىن دا ايتا كەتتى.

«2009 جىلدان بەرى قاراي قازاقستان مەن كەدەندىك وداق ەلدەرى اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 88 پايىزعا ءوسىپ, 24 ملرد دوللارعا جەتتى. ەكسپورت, ونىڭ ىشىندە وڭدەلگەن تاۋارلاردىڭ سىرتقا شىعارىلۋى ەكى ەسەگە ۇلعايدى. ينتەگراتسياعا قاتىسۋشى ەلدەردىڭ ەكونوميكاسى جالپى العاندا 2,2 ترلن دوللاردى قۇرادى. سونىڭ ىشىندە ونەركاسىپتىك تاۋارلاردىڭ ۇلەسىندە 1,5 ترلن دوللار. ينتەگراتسيادان كاسىپكەرلەرىمىز مول پايداعا كەڭەلىپ وتىر» دەدى تالعات قازىكەنۇلى.

ءسوزىن ناقتى مىسالدارمەن ادىپتەگەن ول بىلتىر قازاق­ستاندىق ەلەكتر ترانسفورماتورلارىنىڭ ەكسپورتى – 7,4, تراكتورلاردىڭ – 5,7, مەتالدى جۇقارتۋ ستانوكتارىنىڭ – 5,5, توڭازىتقىش پەن مۇزداتقىشتاردىڭ – 4,5, جۇك كولىكتەرىنىڭ 3,7 ەسە ۇلعايعانىن جەتكىزدى.

ت.دوسكەنوۆتىڭ ايتۋىنشا, جاعدايدى پايدالانىپ, ەۋرازيالىق نارىققا شىعۋ ماقساتىن كوزدەگەن ينۆەس­تورلاردىڭ لەگى دە كوبەيىپ كەلەدى. ءسوزىن دالەلدەگىسى كەلگەن ول بىلتىر قازاقستانعا «Toyota» مەن «Peugeot» سىندى الەمدەگى ءىرى اۆتوكونتسەرندەر كەلگەنىن العا تارتتى.

سونىمەن قاتار, ول كەيبىر تۇيتكىلدى ماسەلەلەردى دە اتاپ ءوتتى. «بىلتىر «استانا موتورس» كومپانياسى رەسەيگە 2,5 مىڭ اۆتوبۋس جەتكەرۋدى جوسپارلاعان. الايدا, ءبىر جەتكەرىلەتىن كولىككە سول ەل تاراپىنان سالىناتىن سالىق مولشەرى 5-6 مىڭ دوللار بولعاندىقتان, بىردە-ءبىر كولىك جەتكەرىلمەگەن. بەلارۋس رەسپۋبليكاسىمەن ارادا مۇنداي پروبلەما جوق. ول ەلدە دە ءتيىستى سالىق بار. بىراق, بۇل كەدەندىك وداق جانە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كەڭىستىكتەگى سەرىكتەستەرىنە قولدانىلمايدى. ال, رەسەي كولىكتەرى قازاقستانعا ەش كەدەرگىسىز اكەلىنۋدە. سوندىقتان, رەسەي جاعىنا بۇل ماسەلە بويىنشا باسىمدىق بەرىلگەن دەپ ويلايمىز» دەدى ت. دوسكەنوۆ.

سونىمەن قاتار, ونىڭ ويىنشا, ەۋرازيالىق ەكونو­ميكالىق كوميسسيا شاش ال دەسە, باس الىپ وتىر. «بۇل كوميسسيا وسى كۇندەرى 34 تەحنيكالىق رەگلامەنت قابىلداعان. سونىڭ سانىن ءالى دە ازسىنىپ, 66-عا جەتكىزبەك. ال, ەۋروپا وداعىندا تەك 20 تەحنيكالىق رەگلامەنت قانا بار» دەدى ول.
قازىرگى تاڭدا ەۋرازيالىق وداقتىڭ جاڭا كەدەندىك كودەكسىن ازىرلەۋ دە كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماسەلە ەكەن. ۇلتتىق كاسىپكەرلىك پالاتاسىنىڭ ەسەپتەۋىنشە, وعان قازاقستاندىق جانە وزىق الەمدىك پراكتيكاداعى پرو­گرەسسيۆتى ەلەمەنتتەر ەنگىزىلۋى شارت. «ءبىز قازاقستاندىق كەدەن زاڭى ەڭ ۇزدىك زاڭنامالاردىڭ قاتارىنا جاتادى دەپ ەسەپتەيمىز» دەدى كاسىپكەر.

ونىڭ حابارلاۋىنشا, 20 مامىر كۇنى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيانىڭ وكىلدەرى استاناعا كەلىپ, بىرقاتار ماسەلەلەردى تالقىلايدى. سونىڭ ىشىندە ديپلوم­داردىڭ وزگە ەلدەردە مويىندالۋى دا بولماق. بۇل ەڭبەك ميگراتسياسى مەن ءبىلىم سالاسى ءۇشىن قاجەت ەكەن.

امانعالي شميتۇلى