استانا قالاسىندا جىل باسىنان بەرى 21397 قىلمىس تىركەلىپ, وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا
23 پايىزعا تومەندەگەن كورىنەدى. شاھارداعى جالپى كريمينوگەندىك احۋال باقىلاۋدا بولعانىمەن, بوتەننىڭ مۇلكىن قولدى قىلۋ ازايماي تۇر. اتاپ ايتقاندا, ەلوردادا جاسالعان بارلىق قىلمىستىڭ 58 پايىزى پاتەر توناۋ, قالتاعا ءتۇسۋ, ۇيالى تەلەفونداردى جىمقىرۋ, اۆتوكولىكتەردى ايداپ كەتۋ سياقتى ۇرلىق ءتۇرى ەكەن.
پوليتسەيلەر مۇنىڭ سەبەبىن ەلوردا حالقى سانىنىڭ ارتۋىمەن, سىرتتان كەلەتىن ەڭبەك ميگرانتتارى مەن تۋريستەردىڭ كوبەيۋىمەن جانە استانالىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ وسۋىمەن بايلانىستىرادى.
قاپتاعان قالتاقاعارلار
بۇلاردى كوبىنە «ۇساق ۇرىلار» دەيدى. ويتكەنى قىلمىستىڭ مۇنداي ءتۇرى جەڭىل نەمەسە ورتاشا اۋىرلىق ساناتىنا جاتادى. ءتىپتى سۋىققولدى ۇستالىپ قالعاننىڭ وزىندە قولدى قىلعان زاتىن قايتارىپ بەرىپ, تاراپتاردىڭ تاتۋلاسۋى بويىنشا ايىپپۇلمەن قۇتىلىپ كەتىپ جاتادى.
وتكەن ون ءبىر ايدا وسىنداي 1288 قىلمىس تىركەلىپ, «ارتەم» بازارىنان – 122, «MEGA Silk Way»-دەن – 89, «ەۋرازيادان» – 68, «حان شاتىردان» – 58, قوعامدىق كولىكتەردەن 72 ۇيالى تەلەفون ۇرلانعان.
سۇعاناقتاردىڭ كوزدەرى نەگە ۇيالى تەلەفوندارعا كوپ تۇسەدى؟ ونىڭ باستى سەبەبى جاستاردىڭ سالعىرتتىعىندا, ۇقىپسىزدىعىندا جاتىر.
22 قازان كۇنى «حان شاتىر» ساۋدا, ويىن-ساۋىق ءۇيىنەن «م» ەسىمدى قىز بالانىڭ Apple iPhone Xs Max 512GB Gold ماركالى باعاسى 620 مىڭ تەڭگە تۇراتىن ۇيالى تەلەفونى قولدى بولادى. پوليتسيا ۇرىلاردى ءىزىن سۋىتپاي قولعا تۇسىرگەنىمەن, وسى ەكى ارالىقتا قانشاما ادام دۇربەلەڭگە ءتۇسىپ, جۇيكەسىن جۇقارتقانى بەلگىلى. ەگەر ول مۇنداي قىمبات تەلەفونىن قول سۋمكاسىنىڭ سىرتقى قالتاسىنا جەڭىل-جەلپى سالا سالماعاندا مۇنداي كەلەڭسىزدىك بولماس پا ەدى؟
كەيبىر قىزداردى اڭعالدىعى دا وپىق جەگىزىپ جاتادى. «ارتەم» بازارىنىڭ جانىندا «س» ەسىمدى اقمولا وبلىسىنىڭ تۇرعىنى قالاداعى ەكونوميكالىق كوللەدجدىڭ ستۋدەنتىنىڭ ۇيالى تەلەفونىنىڭ باعالى ەكەنىن بايقاپ, قولىنا بەس مىڭ تەڭگە ۇستاتقاندا ءبىر قوڭىراۋ سوعۋعا ءوتىنىش جاساعان. ءسويتىپ, سويلەسكەن بولىپ تۇرعاندا ەكىنشى بىرەۋ كەلىپ قىزدىڭ نازارىن ءبىر ساتكە الاڭداتقان دا, الاياق تەلەفونمەن بىرگە كوزدەن عايىپ بولعان.
ايتا بەرسە, مۇنداي قالتا تەلەفوندارىن كوپە-كورىنەۋ قولدى قىلاتىن فاكتىلەر قوعامدىق كولىكتەردە دە جەتىپ ارتىلادى ەكەن. ال اينالىپ كەلگەندە, تەك سولاردىڭ التى-جەتى پايىزى عانا اشىلاتىن كورىنەدى.
پاتەر توناۋشىلاردىڭ كوبى سىرتتان كەلەدى
جىل باسىنان بەرى ەلوردادا 1771 پاتەر ۇرلىعى تىركەلگەن. جاتاقحانا, حوستەل, جالعا بەرىلەتىن باسپانالاردا كوبىنە بەينەباقىلاۋ كامەرالارى بولا بەرمەيتىنىن بىلەتىن جىمىسقى قۋلار كوزدەگەن ماقساتتارىنا ەمىن-ەركىن جەتىپ وتىرعان. ستاتيستيكاعا جۇگىنسەك, باس مەگاپوليستەگى 270 مىڭنان اسا پاتەردىڭ 4 مىڭى عانا ارناۋلى دابىل قۇرىلعىلارىمەن قورعالعان بولىپ شىقتى.
مىنە, وسىنداي ءالسىز تۇستى انىق بايقايتىن اككى باۋكەسپەلەر جىل باسىنان بەرى 3122 ۇرلىققا ءتۇسىپ, 46 پاتەردى تۇگەل ۇپتەپ كەتكەن. ءارى ولاردىڭ كوبى باسقا قالادان كەلەتىندەر بولىپ وتىر. ماسەلەن, وسى جىلدىڭ مامىر ايىندا استانادا 19 ۇيگە ۇرلىققا تۇسكەن ا.قالىمبەرگەنوۆ ۇستالسا, ماۋسىم ايىندا 12 پاتەر توناعان س.اتىعاەۆ پەن شىلدە ايىندا 8 شاڭىراقتى زار يلەتكەن جامبىلدىق ە.كۇزەمباەۆتىڭ قىلمىستىق توبىنا كىسەن سالىندى.
بۇلار – تەك ۇستالعاندارى عانا. ال ايلاسىن اسىرىپ, قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ قۇرىعىنان سىتىلىپ كەتىپ جاتقاندارى قانشاما؟! بۇعان دا تۇرعىنداردىڭ وزدەرى سەبەپشى ەكەنىن ايتپاسقا بولمايدى.
ماسەلەن, جەڭىس داڭعىلى بويىنداعى كوپ قاباتتى ۇيلەردىڭ بىرىنە تاپا-تال تۇستە ۇرى تۇسكەن. وتباسىمەن دەمالىسقا كەتەتىنىن جالپاق جۇرتقا جاريالاپ ۇلگەرگەن ءۇي يەسى ەسىكتەن اتتاسىمەن, وڭاي ولجا ىزدەگەندەر ونىڭ پاتەرىنە ەمىن-ەركىن كىرىپ, نوۋتبۋك, تەلەديدار مەن قىمبات شەتەلدىك كىلەمدەردى ەكىنشى قاباتتان تەرەزە ارقىلى ءتۇسىرگەندە, كورشىسى كورىپ تۇرىپ, ءلام دەمەگەن.
ءىز كەسۋشى مامانداردىڭ ايتۋىنشا, ەلوردادا ۇيگە تەرەزەدەن ءتۇسۋ نەمەسە سايكەس كىلتتەردى تاۋىپ, ەسىكتى اشۋ ءادىسى ءجيى كەزدەسەدى ەكەن. بۇعان دەيىن ولار نىساناعا العان ءۇيىن كەم دەگەندە ەكى-ءۇش كۇن باقىلاپ, زەرتتەيتىن كورىنەدى. ءتىپتى ءتۇرلى سىلتاۋمەن پاتەردىڭ ەسىگىن قاعىپ, بارلاۋ دا جاساۋى مۇمكىن. سوندىقتان ۇيگە بوگدە ادام كەلىپ قوڭىراۋ باسسا, بىردەن ساقتىق شارالارىن جاساعان دا ارتىق بولمايدى. ءۇيدىڭ ەسىگىنە دابىلقاققىش پەن بەينەكامەرا ورناتىپ قويساڭىز ءتىپتى دۇرىس بولادى.
سالعىرتتىق سان سوقتىردى
قالامىزدا حالىق سانى ءوسىپ, كولىك قۇرالدارى دا كوبەيە تۇسۋدە. قازىر باس شاھاردا رەسمي تىركەلگەن 348 مىڭ اۆتوكولىك بار. ولاردىڭ 13 مىڭى عانا (4 پايىز) پاركينگ, اۆتوتۇراقپەن قامتىلعان. بۇعان قوسا ەلورداعا تاۋلىگىنە 65-70 مىڭ ماشينا سىرتتان كىرەدى. مىنە, وسىدان كەلىپ كولىك قوياتىن ورىننىڭ تاپشىلىعى كەيىنگى كەزدە كۇرمەۋى قيىن كۇردەلى ماسەلەگە اينالىپ وتىر. كوپتەگەن جۇرگىزۋشىلەر امالسىز اۆتوماشينالارىن اۋلاعا, جارىقسىز كوشە بويىنا قويىپ, ۇرلىققا وزدەرى دە سەبەپشى بولىپ جاتادى.
جىل باسىنان بەرى قالادا تىركەلگەن 810 اۆتوكولىك ۇرلىعىنىڭ كوبى كولىك يەلەرىنىڭ سالعىرتتىعى سالدارىنان بولىپ جاتاتىنى انىقتالىپ وتىر. كەيبىر ادامدار كولىكتەرىنە قىمبات دابىل قوندىرعىلارىن ورناتىپ, سوعان سەنگەندىكتەن, باعالى زاتتارىن, اقشالارىن, ءتىپتى التىن بۇيىمدارىن ماشينانىڭ سالونىنا تاستاپ كەتەتىن جايلار كەزدەسەدى. بۇل وتە قاۋىپتى. ويتكەنى مۇنداي دۇنيەلەردى اككى ۇرىلاردىڭ الىستان سەزەتىنى انىق. ءارى بۇگىنگى تەحنولوگيانىڭ جەتىلگەن زامانىندا ولارعا اۆتوكولىكتەردىڭ قانداي كۇردەلى قۇلپىن اشۋ دا ونشا قيىندىق تۋعىزبايدى.
وسى جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا ماناس كوشەسى بويىنداعى ۇيلەردىڭ ءبىرىنىڭ «ر» ەسىمدى تۇرعىنى ءۇي ساتىپ الۋ ءۇشىن بانكتەن العان قوماقتى اقشاسىن ماشيناسىنىڭ ۇساق-تۇيەك ساقتايتىن ۇياسىندا قالدىرىپ كەتىپ, سول ءتۇنى كولىگىنە تۇسكەن ۇرىلاردان وپىق جەگەن.
ارينە, قالا پوليتسەيلەرى ۇرلىققا قارسى بارلىق شارالاردى قولدانىپ جاتىر. اۋدان اكىمدىكتەرىمەن بىرلەسىپ, تۇرعىن ۇيلەردىڭ اۋلالارىنا 5 مىڭنان اسا بەينەكامەرا ورناتتى. الداعى ۋاقىتتا بارلىق اۋلالار مەن كوشە بويىنا 13 مىڭ بەينەباقىلاۋ قويۋ جوسپارلانعان.
دەگەنمەن وسى جۇمىستارمەن قاتار تۇرعىنداردىڭ اسا ساقتىعى, قىراعىلىعى مەن ۇقىپتىلىعى دا قاجەت-اق. ايتپەسە ۇرى-قارىلار باسىنا بەرمەك.
