بۇگىنگى تاڭدا قازاقستان – الەم بويىنشا جانارماي باعاسى ەڭ تومەن ەلدەردىڭ العاشقى وندىعىنا كىرەدى. ونىڭ ۇستىنە بۇرىنعى ءونىم كورسەتكىشى جوعارىلاپ, ىشكى نارىقتا ءوزىمىزدى جانارمايمەن تولىق قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك الدىق. قر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا, اعىمداعى جىلدىڭ 5 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا, جانارماي كولەمى 13,8% ءوسىپ, جىلدىڭ باسىنان باستاپ وتاندىق اي-92 جانە اي-95 بەنزينىنىڭ ءپروفيتسيتى پايدا بولعان. ياعني وسى ماركالى بەنزيندى ءوندىرۋ ىشكى تۇتىنۋدان 20-30% ارتىق. وسىعان وراي, بۇگىنگى تاڭدا رەسپۋبليكا بويىنشا اي-92 بەنزينىنە بولشەك ساۋدا باعاسى ءبىر جىل ىشىندە 6,9 پايىز تومەندەگەن.
اي-95/96 باعاسى دا 3,8 %-عا تومەندەگەن, ءبىر ءليترى ءۇشىن 168,6 تەڭگە بولدى. ال اي-98 قۇنى – جىلىنا 3,4 %-عا تومەندەپ, ءبىر ءليترى ءۇشىن 185,9 تەڭگەنى قۇراپ وتىر. ىشكى نارىقتاعى اۆتوبەنزين ءپروفيتسيتى جىلدىڭ باسىنان باستاپ مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ تولىپ كەتۋىنە الىپ كەلدى دەلىنگەن مالىمەتتە. الداعى ۋاقىتتا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ كەدەندىك اۋماعىنان تىسقارى جەرلەرگە بەنزين ەكسپورتى اشىلىپ, اي-92 بەنزينىن 60-70 مىڭ توننا كولەمىندە, ال اي-95 بەنزينىن 10-15 مىڭ توننا كولەمىندە ەكسپورتتاۋ كۇتىلۋدە. قازىردەن باستاپ قازاقستاندىق بەنزيندى جەتكىزۋ ءۇشىن شەتەلدىك كونتراگەنتتەرمەن شارتتار جاسالىپ جاتىر, بۇعان قاراپ كوپ ۇزاماي ەلدە بەنزين باعاسىنىڭ وسۋىنە اكەلىپ سوعاتىن-سوقپايتىنى تۋرالى بولجاۋ قيىن. ەكونوميكالىق ساراپشى, تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى توقتامىس مەڭدەباەۆ قازىرگى كەزدە ءبىزدىڭ جانارماي قويمالارىنىڭ تولىق, قورى مول ەكەنىن, ونىڭ ىشىندە رەسەيدەن بۇرىن اكەلىنگەن جانارماي دا بولعاندىقتان, جانارمايعا سۇرانىس ازايعانىن, وسىنىڭ ناتيجەسىندە بەنزين باعاسى تومەندەگەنىن ايتادى. ەكونوميستىڭ ايتۋىنشا, جانارمايدى وزبەكستان, تاجىكستان, اۋعانستانعا ەكسپورتتاۋ ەلىمىزدىڭ ىشكى نارىعىنداعى جانار-جاعارمايدىڭ باعاسىنا كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن.
جۋىردا Picodi.com اگەنتتىگى الەمنىڭ 115 ەلىنىڭ ورتاشا ايلىعىنا قانشا ليتر بەنزين ساتىپ الۋعا بولاتىنى تۋرالى قىزىقتى مالىمەت جاريالادى. مالىمەتكە قاراعاندا, ەلىمىزدەگى ورتاشا ايلىققا 825 ليتر جانارماي ساتىپ الۋعا بولادى ەكەن. بەلارۋسسيادا ورتاشا ايلىققا 528 ليتر جانارماي كەلسە, ارمەنيا مەن قىرعىزستاندا بۇل 335 پەن 305 ليتر شاماسىندا. كاتاردا, كۋۆەيتتە جانە ءباا-دە ورتاشا جالاقىعا 4,9 مىڭنان 6,5 مىڭ ليترگە دەيىن جانارماي كەلەدى ەكەن. ەلىمىزدىڭ قالالارىنا قاتىستى ايتساق, اي-92 ماركالى بەنزيننىڭ ەڭ جوعارى باعاسى اقتاۋدا ء(بىر ءليترى 153 تەڭگە) جانە نۇر-سۇلتاندا ء(بىر ليترىنە 152 تەڭگە), الماتىدا اي-92 ء(بىر ءليترى 145 تەڭگە), ەڭ ارزان جانارماي ورالدا. ارنايى الىنعان مالىمەتكە قاراعاندا, قالادا اي-92 ماركالى جانارمايدى 139-144 تەڭگەدەن, اي-95 ماركاسىن 159-160 تەڭگەدەن ساتىپ جاتىر ەكەن. رەسەيدىڭ بەس وبلىسىمەن شەكتەسەتىن ورالعا, اسىرەسە, سامارالىقتار اپتاسىنا بىرنەشە رەت كەلىپ, اۆتوكولىك باگىن تولتىرىپ اكەتىپ جاتاتىن كورىنەدى. ويتكەنى رەسەيمەن سالىستىرعاندا ورالداعى جانارماي باعاسى ولار ءۇشىن شامامەن ەكى ەسەدەي ارزان, ايتالىق, ءوز ەلدەرىندە ءليترىن 50 رۋبل السا, قازاقستاندا بۇل 25 رۋبلگە شىعادى. 
رەسەيدىڭ ۇلتتىق ەنەرگەتيكا قاۋىپسىزدىگى قورى جەتەكشى ساراپشىسى يگور يۋشكوۆ رەسەيلىك اقپارات قۇرالدارىنا بەرگەن سۇحباتىندا ەكى ەلدەگى باعا ايىرماشىلىعىن ساراپتاي كەلە: «قازاقستاندا بەنزيننىڭ وزىندىك قۇنىنداعى سالىقتاردىڭ ۇلەسى از. رەسەيدە ءبىر ليتر بەنزيندەگى مەملەكەتتىك الىمداردىڭ ۇلەسى 70-80% شاماسىندا. قازاقستاندا بۇل كورسەتكىش تومەن. وعان قوسا, قازاقستان بىزدەگىدەي اكتسيزدى كوتەرمەدى. ەكىنشىدەن, قازاقستان جاقىندا ءموز جاڭعىرتۋدى اياقتاپ, مۇناي ونىمدەرىن ءوندىرۋدى ۇلعايتتى, وسىدان كەلىپ باعا ايىرماشىلىعى پايدا بولدى» دەگەن.
جادىرا شامۇراتوۆا
