استانا قالاسىنىڭ تۇرعىنى ۇلعانىم ەسىموۆا وتكەن جىلى ءوز قۇقىعىن قورعاۋ ءۇشىن كونستيتۋتسيالىق سوتقا جۇگىنىپ, قىلمىستىق ىستەگى داۋدىڭ اراجىگىن اجىراتىپ الۋىنا مۇمكىندىك تۋعانىن ايتادى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جارلىعىمەن 2023 جىلدىڭ 1 قاڭتارىندا قۇرىلعان بۇل قۇرىلىم ەلىمىزدەگى ەڭ باستى جاڭاشىلدىق بولعانىن كوپشىلىك مويىنداپ وتىر.
اتا زاڭعا قايشى كەلەتىن نورمالارعا شاعىمدانۋ, سول ارقىلى وزدەرىنىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قورعاۋ رەسپۋبليكانىڭ ءار ازاماتىنا اشىلعان مول مۇمكىندىك بولدى. سونداي-اق مۇنداي قۇقىق باس پروكۋرور مەن ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلگە دە بەرىلدى. بۇل قادامدى ەل تۇرعىندارى قۇقىقتىق مەملەكەت قۇرۋ جولىنداعى ماڭىزدى ىلگەرىلەۋ دەپ باعالادى. مۇندا وتىنىشتەردى قاراۋ ءتارتىبى جالپى سوتتارداعى ءىس جۇرگىزۋ ۇدەرىسىنەن تۇبەگەيلى ەرەكشە. سوندىقتان سالا قىزمەتكەرلەرى وتكەن جىلى قىزمەت ساپاسىن جانداندىرۋعا باعىتتالعان ستراتەگيالىق جانە وپەراتسيالىق مەنەدجمەنتتىڭ جاڭا مودەلىن ەنگىزدى. ال جىل باسىندا سوتتاردىڭ قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋ دەپارتامەنتىنىڭ ورنىنا سوت اكىمشىلىگى قۇرىلىپ, ول ايرىقشا مارتەبەگە يە بولدى.
بالا – قوعامنىڭ بولاشاعى. وسىعان وراي كەيىنگى كەزدە سوت سالاسى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە پروتسەستىك زاڭنامانى جەتىلدىرۋ جانە سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭىمەن تولىعىپ وتىر. بۇل – كامەلەتكە تولماعاندار ىستەرى جونىندەگى مامانداندىرىلعان سوتتاردىڭ قۇزىرەتىن كەڭەيتۋ دەگەن ءسوز. ەندى سوتتاردىڭ قاراۋىنا ازاماتتىق ىستەردىڭ بىرقاتار ساناتى بەرىلىپ, كامەلەتكە تولماعان ورتاق بالالارى بار ەرلى-زايىپتىلار اراسىنداعى نەكەنى بۇزۋ, مۇلىكتى ءبولۋ, اليمەنت تولەۋ, ونىڭ مولشەرىن وزگەرتۋ, اليمەنتتەر بويىنشا بەرەشەكتى تولەۋدەن بوساتۋ, كامەلەتكە تولماعانداردىڭ مۇراگەرلىك قۇقىقتارىن قورعاۋ, سونداي-اق قازاقستانعا زاڭسىز الىپ كەلگەن نەمەسە ۇستالىپ وتىرعان بالانى كەرى قايتارۋ سياقتى, تاعى دا باسقا كامەلەتتىك جاسقا جەتپەگەندەردىڭ زاڭدى قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرى قوزعالاتىن ىستەر مەن داۋلاردىڭ بارلىعىن قاراۋ قۇقىعىن الدى. اتا زاڭمەن ايقىندالعانداي, سۋديالار سوت تورەلىگىن اتقارۋ كەزىندە تاۋەلسىز, تەك كونستيتۋتسيا مەن زاڭعا عانا باعىنادى جانە ولار ناقتى ىستەر بويىنشا ەسەپ بەرمەيدى. دەمەك, ەشقانداي دا مەملەكەتىك ورگاندار, قوعامدىق ۇيىمدار مەن لاۋازىمدى ادامدار قايسىبىر تۇردە بولسا دا سۋديالارعا ىقپال جاساي المايدى. سوندىقتان, كۇشتىك قۇرىلىمدار تاراپىنان سۋديالارعا قانداي دا ءبىر قىسىم جاساۋ تەتىكتەرىن بولدىرماۋ ءۇشىن ولارعا قاتىستى جاسىرىن ارنايى جەدەل ءىس-شارالار باس پروكۋروردىڭ سانكتسياسى بولعان كەزدە عانا جۇرگىزىلەتىنى زاڭنامالىق تۇرعىدا بەكىتىلدى. بۇرىن مۇنداي ارەكەتتەرگە وبلىس پروكۋرورلارىنىڭ سانكتسياسى جەتكىلىكتى بولاتىن.
سالاداعى بارلىق رەفورما ازاماتتاردىڭ بۇزىلعان قۇقىقتارىن تەز ارادا قالپىنا كەلتىرىپ, سوت ارقىلى قورعالۋ مۇمكىندىكتەرىن ودان ءارى ارتتىرۋعا, سول ارقىلى سوتقا دەگەن سەنىمدى نىق قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان. سوندىقتان, جاڭا باستامالار مەن يگى ىستەر ۇزدىكسىز جۇرگىزىلىپ, جىلدان-جىلعا جالعاسارى انىق. بۇل رەتتە جوعارعى سوت پەن سوت اكىمشىلىگى تاراپىنان ىسكە اسىرىلىپ جاتقان رەفورمالار ءوز ناتيجەسىن بەرۋدە.
رۋسلان بولعانبەك,
زاڭگەر
