جاڭا دوكترينا قاناداي مىندەتتەر جۇكتەيدى؟
نادەجدا پەتۋحوۆا,
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى
– «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ بارلىق ون بەس سەزىنە دە قاتىسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدىم. ارينە, ءار سەزدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى بولعانى انىق. كەشەگى سەزدى تاريحي وقيعا دەسەك تە بولادى. سەبەبى, ءدال وسى سەزدە ءبىز «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ جاڭا دوكتريناسىن بەكىتتىك. بۇل قۇجات تەك بۇگىنگى جاستاردىڭ عانا ەمەس, كەلەر ۇرپاقتىڭ, ياعني, ءبىزدىڭ نەمەرەلەرىمىز بەن شوبەرەلەرىمىزدىڭ بولاشاعىن ايقىنداماقشى.
ءبىزدىڭ, پارتيا مۇشەلەرىنىڭ ساياسي يدەالى – ەلباسى. سەبەبى, شىن مانىندە, ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ قازاقستاندى اياعىنان تىك تۇرعىزىپ, الەمدىك قاۋىمداستىق ءبىزدىڭ ەلىمىزدى تانيتىنداي دەڭگەيگە جەتكىزدى.
ەلىمىزدىڭ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى ءبىزدىڭ بارلىعىمىز ءۇشىن باعدارلامالىق قۇجات بولىپ تابىلادى. دەمەك, وتانداستارىمىزدىڭ بولاشاققا ۇمتىلىسى مەن جەتىلە تۇسۋگە دەگەن ۇدايى تالپىنىسى قازاقستاننىڭ ودان ءارى وركەندەۋىنىڭ اسا ماڭىزدى شارتى دەپ ويلايمىن.
ءوز باسىم قازىرگى جاستارعا قىزىعا دا قىزعانا قارايمىن. ءويتكەنى, الدا ولاردى بۇگىنگىدەن دە نۇرلى, جارقىن بولاشاق كۇتىپ تۇر.
سەرگەي بوگاتىرەۆ, «№1 اۆتوبۋس پاركى» اق باسقارما توراعاسى
– وتكەن ون بەس جىلدىڭ قورىتىندىسىن شىعارۋ جانە بولاشاقتى باعدارلاۋ تۇرعىسىنان العاندا بۇل ەلىمىزدىڭ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى قابىلدانعاننان بەرگى پارتيامىزدىڭ العاشقى باسقوسۋى بولىپ سانالادى. سوندىقتان, ءبىز ەلىمىزدى الەمنىڭ ەڭ قۋاتتى وتىز ەلىنىڭ قاتارىنا قوسۋ ماقساتىندا الىس بولاشاققا كوز تىگىپ, الدىمىزعا بيىك مەجەلەر بەلگىلەدىك. ءسويتىپ, الدا قانداي ماقساتتار تۇر, وعان قاي جولمەن جەتكەنىمىز ءجون ەكەنىن ناقتىلاپ, ونى جۇزەگە اسىرۋعا كىرىستىك.
سەزدە «نۇر وتان» پارتياسى – قوعامدى ۇيىستىراتىن جانە ەلباسىنىڭ مەملەكەتتىك باعىتىن جۇزەگە اسىرۋدى قامتاماسىز ەتەتىن باسىم ساياسي كۇش ەكەنىنە تاعى ءبىر رەت انىق كوز جەتكىزدىك.
ەرجان الدانازاروۆ, استانا قالاسى جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى باسقارماسىنىڭ باس مامانى:
– جۋىردا عانا وتكەن «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ كەزەكتەن تىس XV سەزىندە «نۇر وتان. نۇرلى بولاشاق جولىندا» اتتى ساياسي دوكترينا قابىلداندى. جاڭا قۇجات ەلدىكتىڭ ماقساتى مەن ءمانىن اشاتىن بىرنەشە بولىمدەردەن تۇرادى. اتالمىش قۇجات جاستاردى دا بەيجاي قالدىرمادى. اسىرەسە, دوكترينانىڭ ءومىر ساپاسى, ءداستۇر مەن مادەنيەت, زياتكەرلىك باعدار تۋرالى ۇستانىمىن مەملەكەتتىلىكتىڭ تۇعىرىن بايىپتايتىن فاكتور دەپ بىلەمىز. بۇل رەتتە دوكترينادا «ءبىز ءاردايىم بيىك مەجەلەردى كوزدەپ, ماقساتىمىزعا قول جەتكىزىپ كەلدىك. ءبىزدىڭ بولاشاققا ۇمتىلىسىمىز جانە جەتىلە تۇسۋگە تالپىنىسىمىز – قازاقستاننىڭ ودان ءارى وركەندەۋىنىڭ اسا ماڭىزدى شارتى. سوندىقتان دا وقۋ-بىلىمگە ۇمتىلۋ, ەڭبەك ەتۋ جانە باسقالاردىڭ ەڭبەگىن قۇرمەتتەۋ, ءوز دەنساۋلىعىنا دۇرىستاپ قاراۋ جانە ءدايىم ءوزىن-ءوزى ۇشتاپ وتىرۋ ءاربىر ازامات ءۇشىن ءومىرىنىڭ قالىپتى قاعيداسىنا اينالۋى كەرەك» دەلىنگەن. وسى ايتىلىپ وتىرعان وزەكتى ماسەلە ازاماتتاردىڭ وتانشىلدىعى مەن بەلسەندىلىگى جاس بۋىنعا بايلانىستى.
قورىتا ايتقاندا, «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ جاڭا ساياسي دوكتريناسىندا قوعام مۇشەسىنىڭ, ادامنىڭ قادىر-قاسيەتىن, يگىلىگى مەن قۇقىن, تالاپ-تىلەگىن, ارمانى مەن مۇددەسىن مەملەكەتتىك مۇرات توڭىرەگىنە توپتاستىرۋ ارقىلى جاڭعىرۋ مەن جاڭارۋعا باستاۋ ماقساتى كورىنىس تاپقان.
ءنامازالى وماشەۆ, فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور
– مەن دوكترينا ءماتىنىن دايىنداعان جۇمىس توبىندا بولدىم. وسىعان دەيىن دە ەلىمىزدە ءتۇرلى باعدارلامالار, دوكترينالار قابىلداندى. «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ بۇل جولعى ساياسي دوكتريناسى تاريحىمىزدا العاش رەت اتا داستۇرىمىزگە سۇيەنە وتىرىپ جازىلدى. ۇلتىمىزدىڭ عاسىرلار بويعى قالىپتاسقان ءداستۇرىن باعدار ەتىپ الدى. حالىقتىڭ ۇلكەن بيىگى ءتول مادەنيەتى بولسا, وتباسى مەن ءداستۇر, مادەنيەت پەن رۋحانياتتىڭ ءوز دەڭگەيىندە ۇلىقتالۋىنا ستراتەگيالىق باسىمدىق بەرىپ, پارتيانىڭ ساياسي ماقساتىمەن قاتار بىرىكتىرىپ الىپ وتىر.
مەن بۇل ەرەكشەلىكتەردى جاڭا بەتبۇرىسقا بالاعىم كەلەدى جانە ەل بولاشاعىنىڭ دامۋىنا سەنىم ۇيالاتادى.
مايرا الىمحانقىزى, ينتەرناتسيونالنىي كەنتىندەگى باستاۋىش پارتيا ۇيىمىنىڭ ءتورايىمى
– ەلباسىنىڭ دوكتريناسىن باستاۋىش پارتيا ۇيىمىندا تالقىلادىق. ول وتە قاراپايىم, ۇعىنىقتى تىلمەن جازىلعان. ونداعى, اسىرەسە, جاستارعا باعىتتالعان تۇسى ەرەكشە اسەر قالدىردى.
جاڭا وقۋ-بىلىمگە ۇمتىلۋ, ەڭبەك ەتۋ جانە باسقالاردىڭ ەڭبەگىن قۇرمەتتەۋ, ءوز دەنساۋلىعىنا دۇرىستاپ قاراۋ ءاربىر ازامات ءۇشىن ءومىرىنىڭ قالىپتى قاعيداسىنا اينالۋى قاجەت.
سونىمەن بىرگە مەملەكەتتىك ءتىلدى نىعايتۋ, قازاقتىڭ ءداستۇرى مەن مادەنيەتىن جاڭعىرتۋ جۇمىستارىنىڭ ءتيىمدى جۇيەسىن جاساۋدى تاپسىردى. سونداي-اق, ەلباسى دوكترينادا مەملەكەتتىك ءتىلدى ەل بىرلىگىنىڭ فاكتورى رەتىندە اتاپ وتكەن بولاتىن جانە بۇل ماسەلەگە بارىنشا دەن قوياتىن كەز كەلگەنىن ايتتى. راسىندا دا, قازاق ءتىلىن ءبىلۋ – ازاماتتىق پارىزىمىز عانا ەمەس, ۇلتقا دەگەن قۇرمەت ەكەنىن ەسكەرتتى. وتان دەگەنىمىز وتباسىنداعى ونەگەلى تاربيەدەن باستالادى, سوندىقتان وتباسىن نىعايتۋ مەن اتا داستۇرلەرىمىزدى ساقتاپ, ونى ۇرپاعىمىزعا دارىپتەۋدى ارقايسىسىمىز ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك.