Keşe Astanadaǧy Qoljazbalar jäne sirek kıtaptar ūlttyq ortalyǧy men Astana qalasynyŋ memlekettık arhivı «Zūlmat zaman qasıretı» atty arhiv qūjattarynyŋ körmesın ötkızdı. Şaraǧa Mädeniet jäne sport ministrlıgı Arhiv ısterı jäne qūjattamany basqaru komitetınıŋ ökılderı, L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ ǧalym-professorlary, «ALJİR» memorialdy-mūrajai keşenı qyzmetkerlerı, studentter jäne mektep oquşylary qatysty.
Körmenı aşqan Qoljazbalar jäne sirek kıtaptar ūlttyq ortalyǧynyŋ direktory Jandos Boldyqov jäne Astana qalasy memlekettık arhivınıŋ basşysy Berık Törebekov tarihty eske alu, baǧalau, mūralardy keleşek ūrpaqqa jetkızudıŋ maŋyzy turaly aitty. Osydan tura otyz jyl būryn elımızde «Jappai saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn aqtau turaly» zaŋnyŋ qabyldanuy ülken serpılıs äkeldı. Al tarihymyzdaǧy «aqtaŋdaq better» el esınde mäŋgı saqtaluy üşın 1997 jyly Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Jarlyǧymen 31 mamyr Saiasi quǧyn-sürgın jäne aşarşylyq qūrbandaryn eske alu künı dep bekıtıldı. Sodan berı keŋestık solaqai saiasat qūrbandaryn eske alu, olardy jazyqsyz jaǧylǧan qara küieden arşu bügıngı ūrpaqtyŋ paryzyna ainaldy. 2020 jyly 24 qaraşada Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev «Saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn tolyq aqtau jönındegı memlekettık komissiia turaly» Jarlyqqa qol qoidy. Būl baǧytta bıraz jūmys atqaryldy. Jiynda söz söilegen tarihşylar osyny atap öttı.
Qaraly jyldar jaiynda şaǧyn film körsetılıp, jädıgerler tanystyryldy. Körme üş bölımnen qūraldy. Būl – aşarşylyq qūrbandary jaily fotoderekter, aşarşylyq qūrbandaryna qatysty kıtaptar jäne «Arhiv-20-25» memlekettık baǧdarlamasy aiasynda Resei, Ündıstan, Türkiia siiaqty şeteldık arhivterden, ǧylymi ortalyqtardan äkelıngen qūjattar. Tarihi derekter oquşylar men jastardyŋ tarihqa degen qyzyǧuşylyǧyn arttyrdy. Mysaly, latyn älıpbiıne köşu tarihy, kirillisa tek otarsyzdandyru maqsatynda engızıldı degen pıkırler aityldy.
– Qazır ölgenımız tırılıp, öşkenımız qaita janǧandai kezeŋdemız. Halqymyzdyŋ basynan ötken qaiǧyly jaǧdailardy öskeleŋ ūrpaqqa jetkızu – būl körmenıŋ negızgı maqsaty. Jappai saiasi quǧyn-sürgın jäne milliondaǧan adamnyŋ qaza boluyna äkep soqqan aşarşylyq – tarihymyzdyŋ eŋ auyr kezeŋınıŋ bırı. Ötkendı eske alu, mūramyzdy saqtau – paryzymyz, – deidı tarihşy ǧalym Mūhamedqali Baimūqanov.
Jıbek RAHİMOVA,
L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ 2-kurs studentı
