JAŊAŞA JAŊǦYRǦAN «JETISU»
Qala merekesı qarsaŋynda elımızdıŋ öŋırlerı bas qalaǧa tamaşa syi jasady. Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev qaladaǧy osyndai bırqatar jaŋa nysandarmen tanysty.
Elordanyŋ 20 jyldyǧyna orai Almaty oblysy «Jetısu» saiabaǧyn (būrynǧy «Arai») qaita jöndeuden ötkızdı. Oblys äkımı Amandyq Batalov Prezidentke būl saiabaqta Almaty oblysynyŋ eŋ körnektı oryndary körınıs tapqanyn aitty.
Saiabaqtyŋ kıreberısınde Jetısudy beineleitın jetı arka, subūrqaqtary bar basty alleia ornalasqan, sondai-aq tau sılemderınıŋ körınısı jäne kiız üige ūqsas oryn-jailary bar «Aport» alaŋy, türlı jastaǧy balalarǧa arnalǧan «Tengri» alaŋy, şaǧan alleiasy, «Tamǧaly tas» petroglifterı beinelengen tastar jäne Şaryn şatqalynyŋ ülgısı bar. Körermender üşın Almaty oblysynyŋ tanymal ärtısterı jäne etnomädeni ortalyqtarynyŋ ökılderı arnaiy konsert qoidy.
«Bügınde barlyq oblystar kömek körsetıp, qoldau bıldırıp jatyr. Öitkenı Astana – bükıl Qazaqstannyŋ jetıstıgı. Bas qala qūrylysyna öŋırlerdıŋ bärı atsalysty jäne qazır mūnda elımızdıŋ är tükpırınen kelgen adamdar ömır süredı. Bız HHI ǧasyrda ǧalamat dünienı bırge jasadyq. Adamzat tarihynda mūndai qalalar eşqaşan 20 jyldyŋ ışınde salynbaǧan. Al, bız saldyq! – dei kele Elbasy oblys basşylyǧy men qūrylysşylarǧa rizaşylyq bıldırdı.
KÖPTI QUANTQAN KÖPIR
Mereke qarsaŋynda Atyrau oblysy erekşe tartu jasady. Joǧarydan qaraǧanda Atyrau oblysynyŋ simvoly sanalatyn balyqqa ūqsaityn köpır köpşılıktıŋ közaiymyna ainaldy.
Qūrylysy erekşe köpırdıŋ saiabaq aimaǧyndaǧy jaiau jürgınşıler legı men velosiped jelısı Esıl özenınıŋ oŋ jaǧalauymen jalǧaspaq. Elbasy Atyrau oblysynyŋ būl syiy elorda tūrǧyndary men qonaqtaryna ūzaq jyldar boiy qyzmet etetının atap öttı.
Köpırdıŋ dizainy säulet önerınıŋ älemdık ürdısıne säikes keledı. Onyŋ syrt kelbetı zamanaui ülgıge sai, al jaiau jürgınşılerge arnalǧan ışkı jaǧy jaryq pen köleŋkenıŋ qyzyqty körınısın beineleidı.
Nysannyŋ jalpy ūzyndyǧy – 313,5 metr, enı – 10,5 metr. Köpırde jaiau jürgınşılerge arnalǧan alty metrlık jolaq, velosipedşılerge arnalǧan üş metrlık jolaq, sondai-aq enı 0,5 metr bolatyn qauıpsızdık jolaǧy jäne 0,5 metrlık şarbaqty qorşauǧa arnalǧan ekı jolaq bar. Köpır jabyndysy üşın litakril paidalanylǧan. Būl nysan aua raiy jaǧdaiy eskerıle otyryp salynǧan. Ony jobalaǧanda jeldıŋ äserı de esepke alynǧan. Salmaǧy – 1920 tonna.
«AQYLDY» VELOJOL
Astana qalasynyŋ äkımı Äset İsekeşev Prezidentke jalpy ūzyndyǧy 56 şaqyrym bolatyn velosiped kölıgınıŋ infraqūrylym nysandaryn tanystyrdy.
Velosiped joly Esıl özenınıŋ boiy men sol jaǧalauy jäne EKSPO keşenınıŋ nysandary arqyly ötedı. Ol qalalyq saiabaqtaǧy şaŋǧy jäne rolikke arnalǧan joldar men Ürker tūrǧyn üi alabynan «jasyl beldeu» arqyly ötetın velosiped jolaqtaryn bailanystyrady. Velotrekter arnaiy üstelderı jäne velosiped qoiatyn oryndary bar, wi-fi jäne telefondy quattandyru mümkındıgı qarastyrylǧan «aqyldy infraqūrylymmen» jabdyqtalǧan. Aita keteiık, velosipedşıler men jaiau jürgınşılerge arnalǧan köpırdı jäne velosiped infraqūrylymyn «Öŋırlerdıŋ Astanaǧa tartuy» jobasy aiasynda Atyrau, Türkıstan, Soltüstık Qazaqstan, Pavlodar, Qostanai, Aqmola jäne Jambyl oblystarynyŋ äkımdıkterı tūrǧyzdy.
«DOSTYQ» ÜIINDEGI DUMAN
Elbasy «Öŋırlerdıŋ Astanaǧa tartuy» baǧdarlamasy aiasynda Maŋǧystau oblysy qaita jöndeuden ötkızgen qalalyq Dostyq üiın aralap kördı.
«Elımızdıŋ barlyq öŋırınde Dostyq üilerı bar. Onda oblystardyŋ etnomädeni bırlestıkterı jūmys ısteidı. Endı bas qalanyŋ da Dostyq üiı bolady. Sızderdı osy aituly oqiǧamen qūttyqtaimyn» dep atap öttı Nūrsūltan Nazarbaev. Öz kezegınde Maŋǧystau oblysynyŋ äkımı Eraly Toǧjanov Memleket basşysyna Dostyq üiınıŋ eskizdık jobasyn tanystyrdy. Onda kıtaphana, muzei, halyqtyq qoldanbaly öner şeberhanalary, konferens-zal jäne tılderdı oqytu ortalyǧy üşın arnaiy oryndar qarastyrylǧan. Ǧimarattyŋ jalpy aumaǧy – 4 myŋ şarşy metr.
QALA BAǦY KÖRKEIE TÜSTI
N.Nazarbaev elordanyŋ jaŋa nysandarymen tanysu barysynda Astana qalasynyŋ sol jaǧalauynda ornalasqan Botanikalyq baqqa bardy.
Qazaqstan Prezidentı «Jasyl el» jastar eŋbek jasaǧynyŋ ökılderımen äŋgımelesıp, bas qalany jäne bükıl Qazaqstandy kögaldandyru üşın jürgızılgen jūmystardyŋ maŋyzdylyǧyn atap öttı.
Nūrsūltan Nazarbaev Botanikalyq baqtyŋ ortasynda ornalasqan oranjereiany aralap körıp, ony otandyq jäne halyqaralyq mamandandyrylǧan instituttardyŋ ǧylymi äleuetın paidalana otyryp ärı qarai damytu qajettıgın aitty.
Tanystyrylym räsımı kezınde Memleket basşysy elordanyŋ köşırılu tarihy men jaŋa astanany saludyŋ negızgı kezeŋderıne toqtaldy.
– Astana töŋıregınde orman öspeidı dep ünemı aitylatyn. Bıraq bügınde mūndaǧy 83 myŋ gektar jerge otyrǧyzylǧan aǧaştardyŋ biıktıgı 20-25 metrge deiın jettı. Jyl saiyn orman alqabynyŋ aumaǧy bes myŋ gektarǧa ūlǧaiyp keledı. Osy ormandy «Şortandy-Burabai saiajai aimaǧymen» qosqymyz keledı, – dedı Qazaqstan Prezidentı.
Sondai-aq Elbasyǧa Botanikalyq baqtyŋ sänın keltırgen, jaryq şaşqan muzykaly subūrqaq körsetıldı. Ony «Öŋırlerdıŋ Astanaǧa tartuy» jobasy aiasynda Şyǧys Qazaqstan oblysy saldy.
Baq aumaǧynda velosiped joly, jügıruge arnalǧan jolaq, sporttyq jabyndy, jaiau jürgınşılerge arnalǧan köpır jäne jasandy su qoimasy bar. Kögaldandyru aumaǧynyŋ jalpy kölemı 613 myŋ şarşy metrden asady. Mūnda Europa, Aziia jäne Soltüstık Amerika elderınen äkelıngen aluan türlı būtaly ösımdıkter men aǧaştar bar.
Memleket basşysy Esıldıŋ sol jaǧalauyndaǧy jaŋa alleiany aralap körgennen keiın, «Qazaq elıne myŋ alǧys» monumentı aldyna jinalǧan Qaraǧandy oblysynyŋ etnomädeni bırlestıkterınıŋ ökılderımen äŋgımelestı.
Nūrsūltan Nazarbaev Qazaqstan tarihyndaǧy qily kezeŋderdıŋ halyq jadynda saqtaluynyŋ maŋyzdylyǧyn atap öttı.
– Bügın elordada körıp otyrǧan jetıstıkterımızdıŋ bärıne 20 jyldyŋ ışınde qol jetkızdık. Astanany saluǧa bükıl Qazaqstan atsalysty, basqaşa boluy da mümkın emes edı. Sondyqtan bız būl mereitoidy barlyq oblystardyŋ qatysuymen keŋınen toilap jatyrmyz. Elımızdegı azamattardyŋ bärı özderın jaily sezınıp, jaqsy ömır sürgenın qalaimyn, – dedı Qazaqstan Prezidentı.
Memleket basşysy elımızdı odan ärı ılgerıletu ısınde halqymyzdyŋ bırlıgı airyqşa maŋyzdy ekenın aitty.
– Bız bırlıgımızdı saqtap, bır-bırımızge qūrmet körsetuımız kerek. Men barşa jūrttyŋ Qazaqstanda ömır sürıp, eŋbek etıp, ösıp-örkendegenın qalaimyn. Eŋ bastysy – tatu qarym-qatynasty saqtai bılu, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
ZYMYRAN-ǦARYŞ TEHNİKASY MUZEII
Keşe Memleket basşysy Qyzylorda oblysy salǧan zymyran-ǧaryş tehnikasy muzeiınıŋ aşyq ekspozisiiasyn aralap kördı.
Qazaqstan Prezidentı ekspozisiia aumaǧynda Qyzylorda oblysynyŋ jūrtşylyq ökılderımen äŋgımelestı. Elbasyǧa ǧaryş apparattaryn qūrastyru-synau keşenınıŋ mümkındıkterı tanystyryldy.
Memleket basşysy ǧylym men jaŋa tehnologiialardy damytu ısındegı ǧaryş önerkäsıbınıŋ maŋyzdylyǧyn atap öttı.
– Menıŋ tapsyrmam boiynşa fransuz tarapymen bırlesıp, jasandy jer serıgın qūrastyratyn zauytty ıske qostyq. Juyrda özımızdıŋ jer serıkterımızdı qūrastyruǧa kırısemız. Bızde zymyran ūşyratyn qūrylǧy bar, 2022 jylǧa qarai «Zenit» zymyrany daiyn bolady. Osylaişa, ǧaryş önerkäsıbımız jaŋa tehnologiialyq deŋgeige köterılıp, Qazaqstan tolyqqandy ǧaryş derjavasyna ainalatyn bolady, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Muzei «Qazaqstan Ǧaryş Sapary» ūlttyq ǧaryş ortalyǧynyŋ aumaǧynda ornalasqan. Astananyŋ 20 jyldyǧyna syiǧa tartylǧan zymyran-ǧaryş tehnikasy muzeiınıŋ aşyq ekspozisiiasynda «Soiuz», «Proton», «Zenit» zymyran tasyǧyştarynyŋ, sondai-aq «Boran» orbita kemesınıŋ ülgılerı qoiylǧan.
Sonymen qatar Prezident Astananyŋ sol jaǧalauynda ornalasqan 240 oryndyq jaŋa balabaqşany aralap kördı. «Almaty balabaqshasy» dep atalatyn būl bılım mekemesınde balalar şyǧarmaşylyǧyn damytyp, olardyŋ demalysyn ūiymdastyru üşın muzyka zaly men oiyn alaŋdary bar.
Balabaqşa 12 toptan tūrady. Ärbır toptyŋ Almaty qalasymen bailanysty taqyryptyq ataulary bar. Balabaqşa intererınıŋ dizainy Almatynyŋ belgılı köşelerımen jäne daŋǧyldarymen tanysuǧa, sondai-aq qala tarihy jönınde maǧlūmat aluǧa mümkındık beredı.
Bettı daiyndaǧan
Gülmira AIMAǦANBET,
Nūrdäulet KÄKIŞTEGI
