Ötken aptadan berı otandyq kinoteatrlarda Uolt Disneidıŋ «Aladdin» filmı qazaq tılınde körsetılude. Būl kino – «Bolaşaq» korporativtık qorynyŋ «Özıŋnen basta» jobasy aiasynda qazaqşa «söilegen» 29-şy tuyndy. Juyrda bızge «Aladdindı» audarǧan käsıbi maman Äsel Mamyrovamen sūhbattasudyŋ sätı tüsken edı. Äŋgıme barysynda ol Disnei multfilmderın audarudyŋ qyr-syrymen bölıstı.
Audarmaǧa kırıspes būryn keiıpkerlermen tanysu kerek
Äsel Abylai han atyndaǧy Qazaq halyqaralyq qatynastar jäne älem tılderı universitetınıŋ audarma ısı mamandyǧyn bıtırıptı. On jyldan berı 31-arnanyŋ dubliaj bölımınde audarmaşy bolyp ısteidı. 2017 jyldyŋ küzınde elordalyq Aray Media Group studiiasy Äselge habarlasyp, «Kokonyŋ qūpiiasy» animasiialyq filmın audaruǧa ūsynys jasaǧan. Sodan bastap älı künge deiın atalǧan studiiamen bırlesıp jūmys ıstep keledı. Osy uaqytqa deiın Äsel Disnei tuyndylarynan «Kokonyŋ qūpiiasy», «Monstrlar demalysy – 3», «Superotbasy – 2», «Ralf internetke qarsy», «Dambo» jäne «Aladdin» filmderın qazaq tılıne audarypty. Qazır «Oiynşyqtar hikaiasy – 4» jäne «Arystan patşa» filmderı boiynşa jūmys ıstep jatyr.
Onyŋ aituynşa, kinony audaru – bırden jasala salatyn oŋai şarua emes. «Audarmaǧa kırıspes būryn sol film jaily, onyŋ keiıpkerlerı turaly jan-jaqty aqparatty ǧalamtordan ızdeimın. Būryn tüsırılgen bölımderı nemese nūsqalary bolsa, solardy da mındettı türde qarap şyǧamyn. Mūnymen qosa, bızde «Şyǧarmaşylyq hat» degen qūjat bar, sol jerden qaharmandardyŋ jasy, mınez-qūlqyna qatysty tolyq maǧlūmat oqimyn. Videony basynan aiaǧyna deiın mūqiiat körıp, sodan soŋ ǧana audarmaǧa kırısemın» deidı Äsel.
Vampirlerdıŋ qaljyŋyn qazaqşalau qiynǧa soqty
Audarma jasau ısınıŋ qiyn tūstary jeterlık. Äsel solardyŋ bırneşeuın bylaişa tızıp berdı:
– «Ralf internetke qarsy» filmınde ǧalamtorǧa qatysty terminder öte jiı kezdesedı, olardyŋ qazaq tılınde älı naqty audarmasy joq. Al «Kokonyŋ qūpiiasy» multfilmınde meksikalyqtardyŋ ädet-ǧūrpyna bailanysty bız üşın jaŋa sözder köp boldy. «Monstrlar demalysy – 3»-te aitylatyn qaljyŋdardyŋ bärı-derlık vampirlerdıŋ erekşelıkterıne negızdelgen. Būlardy qazaqşalau üşın köp ızdenuge tura keldı, – deidı ol.
Būdan bölek, balalarǧa arnalǧan basqa tıldegı tuyndyny qazaqşalaǧanda, ony kışkentailardyŋ tüsınıgıne, qabyldauyna, tılıne barynşa yŋǧailastyryp audaru qajet. Keiıpkerlerdı tym jasandy söiletıp qoiuǧa da bolmaidy. Sondyqtan arasyna keide zamanaui, auyzekı stildegı sözder de qosylady. Mäselen, «Aladdin» kinosynda Jynnyŋ «Qyz synyp tūrsa, hanzada bolyp ne kerek» deitın jerı bar. Osyndaǧy «synu» sözı bır qaraǧanda dörekıleu estılgenımen, keiıpkerdıŋ auzymen barynşa tabiǧi şyqty.
Aitpaqşy, «Aladdin» kinosy miuzikl janryndaǧy dünie bolǧandyqtan, mūnda qaharmandar köp ändetedı. Audarmaşynyŋ mındetı – älgı öleŋ joldaryn tüsınıktı etıp audaru eken. Al sol mätındı aqyn Rahat Äbdırahmanov öleŋ retınde qūrastyrypty.
Disneidıŋ kinosynda «qalyŋmal» qaidan jür?
Audarmaşynyŋ mındetı filmdegı sözderdı bar küiınde audara salu dep oilasaŋyz qatelesesız. Mysaly, kinonyŋ basynda Aladdindı «street rat» dep mazaqtaidy. Sözbe-söz audarmasy – «köşedegı egeuqūiryq». Al Äsel bolsa, ony kontekske sai «qaiyrşy» dep alǧanyn aitady. Sol siiaqty, tüpnūsqada «He’s still just a monkey» degen söilem bar. Onyŋ tıkelei audarmasy – «Dese de ol bar bolǧany maimyl», al audarmaşy mūny «Maimyldyŋ aty – maimyl» dep özgertken. Taǧy bır mysal, «No, no, we had a connection» degen Aladdin sözınıŋ dälme-däl audarmasy – «Jo-joq, bız bailanys ornattyq», al qazaqşa nūsqada ony «Jo-joq, bız söilesıp jürmız» dep bergen.
Kinony tamaşalau kezınde bırneşe qazaqşa maqaldy, qazaqqa tän sözderdı de qūlaǧymyz şalyp qaldy. Mysaly, Aladdin men Jyn ekeuı Agraba patşasynyŋ saraiyna kırgende «Qalyŋmal äkeldık» dep jar salady.
– Filmnıŋ tüpnūsqasynda ony «syi» dep beredı. Bıraq bızdıŋ ädet-ǧūrpymyzǧa sai ony «syi» emes, «qalyŋmal» degenımız dūrysyraq. Būdan bölek, taǧy bır tūsta jolbarysty «pış-pış» dep şaqyrttyq. Mysyqty «pış-pış» dep şaqyrudy är qazaq bıledı ǧoi. Säikesınşe būl da – bala üşın kündelıktı ömırden alys emes ūǧym. Osy oraida rejisser Şah-Mūrat Ordabaev, redaktor Erkebūlan Äbdırahmanov, mätın üilestıruşı Güljan Saurtaeva siiaqty komanda müşelerınıŋ eŋbegın aitpai ketuge bolmas, – deidı Äsel.
