Tırşılıkte bır-bırımen bailanysyp jatqan oqiǧalar legı kezdesetınımen qatar, bırıŋ aitsaŋ, basqalary sanada jaŋǧyratyn tūlǧalar da bolady. Mäselen, ūly Abai degende, mi qatparlarymyzdyŋ bır būryşynda zaŋǧar jazuşy Mūhtar Äuezov tūrady. Al Mūhtardyŋ esımı aitylǧanda, onyŋ azamat retınde qalyptasuyna sübelı üles qosqan «Alaş» qozǧalysynyŋ qairatkerlerın eske alatynymyz bar.
Astanada tūratyn ardager ūstaz, sanaly ǧūmyrynyŋ ülken bölıgın ūrpaq tärbiesı men bılımıne arnaǧan Tıleubek Ysqaqovty körgen kezde, ūly Abai da, HH ǧasyr basyndaǧy Alaştyŋ arda ūldary da jadymyzǧa oralady. Aǧamen bızdıŋ tanysyp, tabysuymyzǧa da hakım Abai tūlǧasy sebepşı bolǧan edı.
Osydan ekı jyldan astam uaqyt būryn danyşpanymyz damyl tapqan Jidebai jerıne jolymyz tüstı. Saparǧa bırge şyqqan otyz şaqty adamnyŋ arasynda iyqty kelgen, boiy ortadan säl joǧary aqsaqalǧa bırden nazar audardyq. Tanysa kele, onyŋ Astananyŋ ırgesındegı Qorǧaljynnyŋ qazaǧy ekenın, köp jyl mektepte sabaq bergen ūstaz ekendıgın bıldık.
Bır avtobusqa jaiǧasqan jastar jaǧynyŋ Jidebaiǧa jetkenşe öz qyzyǧy özınde boldy. Dıttegen jerge kelgende, qarsy aluşylardyŋ aldynda jol bastauşylar men ülken kısıler söz söiledı. Būl sapardaǧy eŋ ülkenımız de Tıleubek aǧa bolatyn. Osy kısıge söz berılgende, aǧa aǧynan aqtaryldy. «Men qyryq jyl boiy mektepte bala oqyttym. Jūmysymdy adal atqaruǧa tyrystym. Alla sony körgen şyǧar, mıne, köp adam armandaityn aqyndardyŋ Mekkesı – Jidebaiǧa jolym tüstı. Ūly Abai jatqan topyraqty basqanyma özımdı şeksız baqytty sezınıp tūrmyn» dedı Tıleubek aǧa. Osy sözıne ışımız jylyp qaldy. Qaitar jolda aǧanyŋ qasyna otyryp, Semei qalasynda özımız ornalasqan qonaq üige jetkenşe jol qysqartyp, äŋgımelesıp bardyq.
Aǧanyŋ kökıregı altyn sandyq bolyp şyqty. Semeige deiın şyǧarmaşylyq, aqyn-jazuşylar, qalamgerlerdıŋ boiynda boluy kerek qairatkerlık qasiet jönınde äŋgımelesıp bardyq. Bız tanityn qaraǧandylyq qalamger Törehan Maibas kurstasy eken. Ekeuı pedagogikalyq institutta bırge oqypty. Osy jait ta äser etken boluy kerek, aǧamyz bızdı bauyryna jaqyn tartty. Äbış Kekılbaiūly, Fariza Oŋǧarsynova, Oralhan Bökei syndy ädebietımızden oiyp tūryp oryn alǧan tūlǧalar turaly mändı söz örbıttı. Äsırese, «Alaş» qozǧalysynyŋ qairatkerlerı jönınde bıraz äŋgıme qozǧady.
Aǧanyŋ alaştyqtardy auyzǧa aluy bekerden-beker emes, osy taqyryppen kädımgıdei «auyrady» eken. Būqaralyq aqparat qūraldarynda osy taqyrypta maqalalary da jaryq körgen. Atap aitatyn bolsaq, özımızdıŋ «Astana aqşamy» gazetınde «Qyrandai jelge qarsy qaŋtarda ūşqan» jäne «Egemen Qazaqstanda» syrşyl aqyn Maǧjan Jūmabaevtyŋ öleŋ jolynan tuyndaǧan «Bır teŋı joq – Bolǧanbai» taqyrybymen Alaş qairatkerlerınıŋ bırı Hairetdin Bolǧanbai turaly tolǧanystary şyqqan.
Tıleubek Ysqaqov qazır Alaş ardaqtylary turaly maqala jazyp qana qoimai, olardy tanytu jaǧynan naqty ıspen de ainalysyp otyr. Zeinetkerlıkke şyqsa da, üide otyrmai, elordadaǧy №68 orta mektepte aşylǧan «Alaş joly» täjıribelık alaŋyna jetekşılık etude. Mektep direktory, ūltjandy azamat Şärıphan Qajytaiūly osy ıste oǧan barynşa qoldau körsetude. Byltyr osy orta bılım beru orynynda Täuelsızdık künı men Qazaq handyǧynyŋ 550 jyldyǧy jäne Alaş ardaqtysy Mırjaqyp Dulatūlynyŋ 130 jyldyǧyna arnalǧan keş ötkende, alaŋ jūmysymen bızdı Tıleubek aǧa tanystyrǧan. Sonda jinaǧan materialdardy körsetıp, mekteptegı alaştanu baǧytyndaǧy jūmystar jaily aitqan. 2017 jyly «Alaş» qozǧalysynyŋ qūrylǧanyna 100 jyl tolǧanda, būiyrtsa, osy oqu ornynda būl baǧyttaǧy süiınşıleitındei jaŋalyqtar bolmaq. Sol kezde būl taqyrypqa qaitadan orala jatarmyz.
Ūltymyzdyŋ bügını men erteŋgı bolaşaǧyna özınıŋ qazırgı ısımen qyzmet etıp otyrǧan Qazaqstan Respublikasy halyqqa bılım beru ısınıŋ ozyq qyzmetkerı, ardager ūstaz, Alaşşyl azamat Tıleubek Ysqaqovqa sol künge aman jetuın tıleimız.
Amanǧali QALJANOV
