Altai KÖLGINOV: Syndarly dialogqa daiynmyn!

Elordanyŋ jaŋa äkımı bolyp taǧa­iyndalǧan Altai Kölgınov kım? Onyŋ aldynda qandai mındetter tūr? Osyndai sa­ualdarǧa keŋırek toqtalaiyq. Būǧan deiın Batys Qazaqstan oblysynda üş jyl äkım bolǧan 41 jastaǧy «Bolaşaqtyŋ» tülegı Altai Kölgınov jastyǧyna qaramastan memlekettık qyzmette 23 jyl eŋbek etıptı. Jas şeneunık saia­sattaǧy mansabyn Bas prokuraturada bas maman bolyp bastaǧan. Är jyldary Memlekettık qyzmet ısterı jönındegı agenttıkte, Ädılet ministrlıgınde, Prezident Äkımşılıgınde, jekemenşık qūrylymda jūmys ıstegen.

Altai Kölgınov köpbalaly otbasynan şyqqan. Äkesı Seidır Kölgınov te köpbalaly otbasynda ösken. Mamandyǧy – qazaq tılı men ädebietınıŋ mūǧalımı. Anasy Näzipa Kölgınova – üi şarua­syndaǧy äiel. Altaidyŋ 7 apasy da äleumettık salanyŋ qyzmetkerlerı. Qarapaiym otbasynan şyqqany äser etken bolar, ömırdıŋ mänı turaly özı bylai degenı bar: «Är adamnyŋ özınıŋ qūndylyqtary bar. Menıŋşe, ömırdıŋ mänı degen – adamǧa paidaŋdy tigızu. Äuelı jaqyndaryŋa, dostaryŋa, otbasyŋa paidaŋdy tigız. Al bızdıŋ jūmysymyzda qoǧamǧa paidaly bolu – paryzymyz».
A.Kölgınovtıŋ būqaraşyl, halyqşyl ekendıgın el bıledı. Ūlyqtar özınıŋ ai saiyn qanşa jalaqy alatynyn aituǧa jüreksıngende, Kölgınov 761889 teŋge alatynyn aşyq aitqany esımızde. Sportty jany süiedı. Marafondarǧa belsene qatysady, ülken tennis oinaidy. Taǧy bır erekşelıgı, äleumettık jelılerde öte belsendı. Instagram men Twitter-degı paraqşasyn üş tılde jürgızedı. Köbınese Q.Toqaevtyŋ jazbalarymen bölısedı. Aitpaqşy, Nūr-Sūltan qalasyna äkım bolyp taǧaiyndalǧan künnıŋ erteŋıne Facebook-ten özınıŋ paraqşasyn aşty. Jaŋadan aşylǧan akkauntynda: «Äleumettık jelıler bailanystyŋ eŋ tiımdı qūralyna jäne dialogtyŋ quatty alaŋyna ainaldy. Ol jerden tūrǧyndar özıne qajettı aqparatty tez alady, jaŋalyqtardy oqidy. Äleumettık jelılerdıŋ kömegımen elorda tūrǧyndary men qonaqtarynyŋ maǧan tıkelei ötınışpen şyǧa alatyn mümkındıgı bar. Halyqtyŋ barlyq ündeuı men ūsynystaryna mındettı türde qūlaq asamyz. Men syndarly dialog pen yntymaqtastyqqa ärqaşan daiynmyn! Endeşe bärımız bırıgıp, öz qalamyzdy jaily, quatty, ajarly jäne güldengen mekenge ainaldyraiyq» dep jazdy özı.
El Prezidentı Q.Toqaev A.Kölgınov turaly: «Būl – ūiym­dastyruşylyq qabıletı men bılıktılıgı joǧary jas maman» degen baǧa berdı. Memleket basşysy atap ait­qandai, Batys Qazaqstan oblysynda bırneşe jyl tabysty eŋbek etıp, jergılıktı tūrǧyndardyŋ arasynda ülken bedelge ie bolǧany ras. 2012 jyly BQO äkımınıŋ orynbasary, kelesı jyly Oral qalasynyŋ äkımı boldy. Odan keiın üş jyl oblys­ty basqardy. 2017 jyly qarapaiym adamdarmen dialog jasau maqsatymen «Aşyq äkımdık» aksiiasyn ötkızdı. Biylǧy Batys Qazaqstan oblysyndaǧy bır oqiǧa älı eldıŋ esınde. A.Kölgınov audan äkımderınıŋ bırıne tūrǧyndarmen esep beru jiynyn qaita ötkızudı tapsyrdy. Söitse, äperbaqan äkım aldyŋǧy kezdesude halyqqa sūraq qoiǧyzbaǧan körınedı.
Batys Qazaqstannyŋ bū­rynǧy äkımı öŋır tūrǧyndaryna tasjoldardy jüielı jöndeumen, köbırek baspana salumen jäne qazaqtyŋ batyr qyzy M.Mämetovanyŋ eskertkışınıŋ ornyn auys­tyruymen este qaldy. Ol sondai-aq Oraldaǧy äuejai mäselesın şeşıp, nysandy memleket menşıgıne qaitardy, äue terminalyna jöndeu jürgızdı. Sodan şyǧar, elordaǧa jaŋa qyzmetke attanarda batysqazaqstandyqtar A.Kölgınovtı rizaşylyqpen jäne qimastyqpen şyǧaryp saldy. Sol jerdegı söilegen sözınde eks-äkım: «Elbasynyŋ bergen tapsyrmalaryn bız Sızdermen bırge jüzege asyrdyq! Menıŋ tüsıngenım, kışkentai jäne ülken je­ŋısterge jetu üşın bızge bırlık pen eŋbekqorlyq, adaldyq kerek eken» degen oiyn jetkızdı.

Kölgınovtıŋ aldynda qandai mındetter tūr?

Jaŋadan sailanǧan Qasym-Jomart Toqaev Nūr-Sūltannyŋ su jaŋa äkımınıŋ aldyna qoiylǧan mındetterdı aşyq aitty. Elorda äleumettık mäselelerdı şeşude köştıŋ basynda bolyp, özge qalalar men öŋırlerge ülgı boluy kerek. Eŋ aldymen qarapaiym halyqtyŋ äl-auqatyn arttyruǧa dūrys köŋıl bölınuı tiıs. Prezident jaqyn arada adamdardyŋ äleumettık mäselelerın şeşuge baǧyttalǧan asa maŋyzdy şeşımder qabyldanatynyn mälım ettı.
Ärine, 1 mln-nan asatyn halqy bar elordanyŋ jaŋa basşysyn qyruar jūmys kütıp tūrǧany anyq. Ol äuelı Baqyt Sūltanovtan qalǧan köpbalaly analardy, tūrmysy tömen otbasylardy baspanamen qamtamasyz etu, üleskerler mäselesın şeşumen, balabaqşalardaǧy oryn jetıspeuşılıgın azaitu siiaqty eŋ kürdelı mäselelerge basyn qatyrady. Būǧan qosa, su tasqynyn boldyrmau, şetkı aimaqtardy damytu jūmysyn jalǧas­tyru, kommunaldyq qyzmettı jetıldıru jäne qala tazalyǧyn retke keltıru de jaŋa äkımnıŋ tıkelei mındetı bolmaq. Qalalyq mäslihattaǧy kezdesude el Prezidentı qūdyqtar mäselesın tübegeilı şeşudı tapsyrdy.
Elbasynyŋ tapsyrmasy boiynşa B.Sūltanovtyŋ kezınde köpbalaly jäne tūrmysy tömen otbasylarǧa qoldau körsetu üşın 13 qadamnan tūratyn ıs-şaralar ıske asyrylǧany mälım. A.Kölgınov būl şaralardy jalǧastyra ma, älde özınıŋ josparyn ūsyna ma, ony aldaǧy uaqytta körermız. Qazır elordada eŋ kürdelı mäselenıŋ bırı – baspana. 45 myŋnan asa adam memlekettık tūrǧyn üi qorynan üi alu kezegınde tūr. Onyŋ ışınde 20 myŋnan astamy – köpbalaly, äleumettık ahualy tömen otbasylar, mügedekter. A.Kölgınov köpbalaly jäne tūrmysy naşar otbasylarǧa būrynǧy äkım beremın dep uäde etken 1800-1900 päterdı jyl soŋyna deiın bere ala ma?
Altai Kölgınov köpke ūzatpai şeşuge tiıstı mäselenıŋ bırı – ekologiia. Qystygünı elordanyŋ jekemenşık sektorynan auaǧa taralatyn kök tütın köpşılıktıŋ de, bilıktıŋ de mazasyn qaşyrǧaly qaşan. Ūlyqtau räsımınde söilegen sözınde Q.Toqaev eŋ aldymen köŋıl bölemın degen tüitkılderdıŋ ışınde osy ekologiia da bar. Sonymen qatar elordanyŋ şetındegı, eskı ortalyqtaǧy üilerdıŋ arasyndaǧy tas­joldardyŋ sapasy da syn kötermeitını belgılı. Al 41 jastaǧy äkımnıŋ halyq pen bilıktıŋ arasyndaǧy dia­logqa qanşalyqty bastamaşy bola alatynyn uaqyt körseter.