«ALJİR» saiasi quǧyn-sürgın jäne totalitarizm qūrbandarynyŋ memorialdy mūrajai-keşenınıŋ «Alaş» zalynda «ALJİR»-dıŋ äigılı esımderı» körmesı aşyldy. Onyŋ maqsaty – HH ǧasyrdyŋ 30-50-jyldaryndaǧy qasıret pen oqiǧalardy este saqtap, totalitarlyq jüienıŋ jazyqsyz japa şekken qūrbandaryna qatysty ädılettılıktı qalpyna keltıru, ösıp kele jatqan ūrpaqty patriottyq sezımge jäne adamgerşılıkke tärbieleu, muzei qyzmetın nasihattau.
GULAGTYŊ lagerlerı arqyly 18 myŋnan astam äiel etappen öttı. Olardy ünemı lagerden lagerge auystyryp otyrǧan. «ALJİR»-de bır mezgılde 8 myŋǧa juyq äiel otyrǧan. Olardyŋ ışınde köbı orystar – 4 390 (50 %), evreiler – 855 (20 %), ukraindar – 740 (15 %) jäne qazaq – 87 (2 %) äielderı boldy. Sonymen qatar, lagerde nemıs, fransuz, şved, japon, norveg, avstriialyq, poliak, gruzin, armian, äzerbaijan, litvalyq, latyş jäne t.b. ūlttyŋ äielderı jazasyn ötegen. «ALJİR»-de qaitys bolǧan äielder sany naqtylanbaǧan. Keibır derekter 600-ge juyq deidı.
Tūtqyndalǧandar – negızınen odaqqa tanymal saiasi jäne qoǧam qairatkerlerınıŋ äielderı. Atap aitqanda, Äziza Rysqūlova jäne onyŋ anasy Arifa Esenǧūlova, Dämeş Jürgenova, Rabiǧa Asfandiiarova, änşı Lidiia Ruslanova, jazuşy Galina Serebriakova, atylyp ketken marşal Tuhachevskiidıŋ otbasynyŋ äielderı, jazuşy Boris Pilniaktyŋ äielı Kira Andronnikoşvili, Iýrii Trifonovtyŋ äielı Evgeniia Lure, Bulat Okudjava men Maiia Pliseskaianyŋ da analary boldy.
Körmege 30-jyldary Ükımette joǧary lauazymdyq qyzmet atqarǧan jäne «halyq jauy» retınde atylǧan azamattardyŋ äielderı – «ALJİR» tūtqyndarynyŋ fotosuretterı, mūraǧattyq qūjattary jäne jeke zattary qoiylǧan.
