Ūlttyq akademiialyq kıtaphanada belgılı jazuşy, dramaturg, Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Baqqoja Mūqaidyŋ tuǧanyna 70 jyl toluyna arnalǧan eske alu keşı öttı. Keş aiasynda qarymdy qalamgerdıŋ ömırı men şyǧarmaşylyǧyn söz etken «Aspantaudyŋ aqiyǧy» degen ūjymdyq jinaqtyŋ tūsauy kesıldı.
Baqqoja aǧamyz – 70-jyldary ädebietke kelgen talantty şoǧyrdyŋ ökılı. Alǧaşqy jyly jazylǧan äŋgımelerımen aǧa buynnyŋ közıne tüstı. Eseie kele özgege ūqsamaityn oi örnegımen daralandy. Körkem proza men dramaturgiia salasynda önımdı eŋbek ettı. Qalamgerdıŋ «Jaŋbyr jauyp tūr», «Ömır arnasy», «Aqqu sazy», «Mazasyz mausym», «Dünie kezek» sekıldı äŋgıme-povesterı oqyrmandardyŋ qolynan tüspeitın ruhani azyqqa ainaldy. «Jalǧyz jaiau» men «Ömırzaia» romany aqiqatty tu etken oqiǧanyŋ qoiulyǧymen erekşelendı. Al dramalyq tuyndylary bızdıŋ elde ǧana emes, şet memleketterınıŋ teatrlarynda sahnalandy.
Keş tızgının aqyn Nesıpbek Aitūly ūstady. Şaraǧa jazuşynyŋ qalamdas aǧalary, zamandastary, dostary qatysyp, talantty tūlǧanyŋ azamattyǧy men şyǧarmaşylyǧy jaiynda parasatty söz qozǧady. Ömırde qalamgermen jaqyn syilasqan Äkım Tarazi: «Oqyrmandar ony eşuaqytta ūmytpaidy. Baqqojanyŋ jazǧan şyǧarmalary özı turaly emes, halyq jaiynda boldy. Ūltty därıptedı. Bızden keiın ädebietke köptegen jas jıgıtter men qyzdar keldı. Keiın onyŋ arasynan on şaqtysy ırıkteldı. Odan süzılıp, bes-altauy qaldy. Sonyŋ bırı – Baqqoja Mūqai» dese, Tölen Äbdık «86-jylǧy oqiǧadan keiın Mäskeu bilıgı qazaqqa «ūltşyl» degen aiyp taǧu üşın türlı aila ızdedı. Ony ädebietten tapqysy keldı. Bıreuge tapsyrys berıp, maqala jazǧyzdy. Sonyŋ ışınde Baqqojanyŋ bır şyǧarmasyndaǧy «Alaş» degen sözdı aitypty. Onyŋ Alaş partiiasyna, saiasatqa eş qatysy joq. Sony bız aityp tüsındıre almadyq. Üş ärıptıŋ qysymynyŋ küştılıgı şyǧar. Onyŋ bolmauy da mümkın emes. «Ömırzaia» romanynyŋ jazyluyna sonyŋ äserınıŋ yqpaly boldy dep oilaimyn. Öitkenı romanda ruhty oiatatyn tereŋ oilar aitylǧan. Osy jaǧynan alǧanda, «Ömırzaia» romanynyŋ orny bölek» dep oi tolǧady. Keş barysynda Myrzatai Joldasbekov, Seiıt Qasqabasov, Qoişyǧara Salǧara, Sauytbek Abdrahmanov, Aldan Smaiyl, Köpen Ämırbek, Bauyrjan Omarūly sekıldı azamattar söz alyp, Aspantaudyŋ asyl ūlynyŋ bekzat bolmysy men suretkerlık syry jaiynda köŋılge şuaq sebeleitın estelıkter aitty.
Jazuşynyŋ ūly Erlan Mūqai da äkesı jaiynda syr şerttı. «Äkemdı jiı oilaimyn. Onyŋ aitqan ärbır sözı, mınezı, jürıs-tūrysy maǧan ülgı boldy. Äkemnıŋ şyǧarmalary älemnıŋ bırneşe tılderıne audaryldy. Dramalyq tuyndylary Resei men Orta Aziia elderınıŋ teatrlarynyŋ repertuarlarynan tüsken emes. Onyŋ esımı qazaqtyŋ bırtuar tūlǧalarymen qatar tūrady dep oilaimyn» dedı ol.
Tūjyrymdap aitqanda, bügınde aramyzda özı joq bolsa da, halyqtyŋ jüregınde parasatty sözı qalǧan Baqqoja aǧanyŋ ekınşı ömırınıŋ keruenı köş tartyp bara jatqanyna közımız jettı.
Azamat ESENJOL
