Astanada «Saryarka short film festival» atty qysqametrajdy filmderdıŋ festivalı qorytyndylandy
Astanada alǧaş ret «Saryarka short film festival» atty jastarǧa arnalǧan qysqametrajdy filmderdıŋ festivalı öttı. Şarany «Astana jastary» ortalyǧynyŋ basşysy Änuar Nūrpeiısov qalalyq äkımşılıktıŋ qoldauymen ūiymdastyrdy.
Festival kino älemıne jaŋa qadam bastaǧan otandyq kinematografşylardy qoldau, daryndy jastar men qazaq kinosynyŋ maitalmandaryn bır arnaǧa şoǧyrlandyru maqsatynda ötkızıldı.
Baiqauǧa jalpy sany 63 jūmys kelıp tüstı, olardyŋ 23-ı qabyldanyp, özara bäsekege tüstı. Jastardyŋ jūmysyna kino älemınde öz ornyn oiyp tūryp alǧan Slambek Täuekel, Bauyrjan Nögerbek, Äsiia Süleeva, İnna Smailova, Farhat Şärıpov, Äubäkır Süleev, Näzira Mūqyşeva, Alma Ötekeşeva jäne Änuar Nūrpeiısov qazylyq ettı.
Kinofestival aiasynda taǧy 5 tuyndy körermen nazaryna ūsynyldy. Körsetılım arasyndaǧy üzılıste kinosüier qauym, jas ta bolsa, daryndy rejisserlerdıŋ şeberlık saǧattaryna qatysty. Jastar Qanat Beisekeev, Medet Şaiahmetov, Oljas Beiılov syndy rejisserlermen tıldesıp, kino älemındegı jaŋalyqtarǧa qanyqty. Sondai-aq, Samson Bezmiatejnyi laqap atymen tanymal menedjer öner arqyly aqşa tabudyŋ jolyn tüsındırdı.
Festival belgılı bır taqyrypty talap etpese de, köptegen jūmystar bır-bırıne ūqsap jatty. Mäselen, oidan şyǧarylǧan älem men şynaiy ömırdıŋ ara-jıgın ajyrata almau, fantaziiaǧa berılu, estelıkterden jaŋylu degen siiaqty qūbylystar jiı ūşyrasty. Degenmen ärı ketse 15 minuttyq tuyndyda belgılı bır taqyrypty qauzau qiynnyŋ qiyny ekenı tüsınıktı.
SÜIIKTI REJİSSERLERMEN QAUYŞTY
Kinofestivalǧa arnaiy Mäskeuden, Niu-Iorkten at terletıp kelgen meimandar da boldy. Şarada Niu-Iork kino akademiiasynda rejisser mamandyǧyn tämamdaǧan astanalyq Medet Şaiahmetov özınıŋ «Escape» (Qaşu) tuyndysyn tanystyrdy. Sondai-aq, jastardy tolǧandyrǧan sūraqtarǧa jauap berdı.
– Baiqauǧa kelıp tüsken ötınımder sany quantarlyq. Alaida, menıŋşe, köptegen filmderge ironiia men äzıl jetıspedı. Tügelı derlık aitaiyn degen ideiany qiyndatyp, tym kürdelı qylyp jıberdı. Būl barlyq detaldardan baiqalyp tūrdy. Ärine, äser etken de boldy: «Akter», «Marşrut», «Step forward» syndy tuyndylardy bölıp-jaryp aituǧa bolady. Men älı de şyǧarmaşylyq ızdenıs üstındemın. Öz jūmysyma keletın bolsam, film 20 saǧattyq tüsıru jūmystaryn talap ettı. Pre-prodakşn alty ai, al post-prodakşn bır jyldai uaqytty aldy.
Şyndap kelgende, rejisser bolu üşın bılım alu maŋyzdy. Alaida qai jerde oqymasaŋ da, eŋ bastysy – alǧan bılımdı jetıldıru, boiyŋdaǧy daryndy odan ärı şyŋdai tüsu. İnternettı aqtaryp, kerek oqulyqty oqyp, video-sabaqtardy körıp, köp närsenı üirenuge bolady. Qazırgı taŋda Mäskeude beinebaian tüsırıp jürmın. Derektı filmge daiyndyq jürgızılıp jatyr, – dep sözın aiaqtady Medet Şaiahmetov. Aita keteiık, 23 jasar rejisser otandyq änşılerdıŋ bırqatar beineklipın tüsırıp ülgerdı.
Qanat Beisekeevtıŋ esımı halyqqa aldymen fotoreportajdarmen, keiın derektı filmderdıŋ arqasynda mälım boldy. Jas rejisser AQŞ-taǧy qazaqstandyqtardyŋ şynaiy ömırın bükpesız, boiamasyz aşyq körsete bıldı. Ol kinofestivalde şeteldıkter asyrap alǧan qazaq balalary turaly filmnıŋ üzındısın körsettı. Aqtyq montaj jūmystary kelesı jyldyŋ basynda aiaqtalady dep josparlanuda.
QAZAQ KÖRERMENI MEIIRIMDILIKTI QALAIDY
Öz jūmystaryn Youtube jelısınde jariialaityn Qanat qazaq kinosy turaly oiymen bölıstı:
– Menıŋ şyǧarmaşylyǧym televiziianyŋ formatyna säikes kelmeidı. Sondyqtan bolar, özdıgımnen jūmys ısteudı ūiǧardym. Eŋ ūnaityny – keiıpkerdı özıŋ tauyp, onymen tıldesıp, ssenariiın jazasyŋ. Operator, dybys qoiuşy, rejisser de özıŋsıŋ. Sol sebeptı, ärbır tüsırgen düniede senıŋ qoltaŋbaŋ aiqyn körınedı. Zaman özgerdı, uaqyt özgerdı. Jaŋa mümkındıkterge jol aşylǧanyn qazaq rejisserlerı tüsındı.
Menıŋ oiymşa, kinony tüsırmes būryn auditoriiany aiqyndap alu maŋyzdy. Qazaq rejisserlerı qazaqstandyqtar üşın tüsıru kerek, sol kezde ǧana elımızdegı kino salasy damuyn toqtatpaidy. Iаǧni, barşa älemge paş etem degen tuyndy köp jaǧdaida bızdıŋ körermenge äser etpeuı mümkın. Sebebı qazaq auditoriiasy erekşe, olar tabiǧatynan aşyq-jarqyn, bır jylulyqty jäne meiırımdılıktı qalap tūrady. Būl tūrǧyda dokumentaldy janr öte tartymdy, keiıpkerdı aşuǧa yŋǧaily. Körermenge şynaiy emosiia syilau üşın ötırık akterdıŋ nemese ūtymdy tūstardy oidan qūrastyrudyŋ qajetı joq. Eger bır taǧdyrdy baiandauǧa talantyŋ jetse, ony qosalqy qūralsyz-aq, jai ǧana kameranyŋ kömegımen körsetuge bolady. Qysqametrajdy filmder – tek bastauy, alda ülken tuyndy tüsıruge şamam jetedı dep senemın.
Toǧyz saǧatqa sozylǧan jastar kinofestivalınıŋ jeŋımpazdary jetı nominasiia boiynşa anyqtaldy. Gran-pridı Darhan Tölegenovtyŋ «Marşrut» kinotuyndysy ielendı. Üzdık rejisser bolyp «Akter» filmı üşın Qazbek Rüstembekov tanyldy. Eŋ üzdık äiel rölı «Qarapaiym adam» filmındegı Tolǧanai Talǧatqa būiyrdy, al eŋ üzdık er adam rölın somdaǧany üşın Dulyǧa Aqmolda marapattaldy. Üzdık operator degen baǧaǧa «Akter» filmın tüsırgen Roman Gusak laiyqty bolyp tanyldy. Oljas Taigelovtıŋ «Aijan» tuyndysy «Üzdık ssenarii» atalymynda top jardy. Rejisser Samǧar Rahymnyŋ «Mailybaidaǧy oqiǧa» kartinasy körermen közaiymy atandy.
Ūiymdastyruşylardyŋ aituynşa, festival jyl saiyn ötkızıletın bolady.
Güldana TALǦATQYZY
