qalai jasalatyny Astanadaǧy halyqaralyq konferensiiada talqylandy
Astana qalasynda keşe «Oqytu, tärbieleu, jaqsy köru: Qazaqstandaǧy balalar jyly» atty XIII halyqaralyq ǧylymi-täjıribelık konferensiia bastaldy. Ekı künge sozylatyn jiynǧa 1300-den astam qazaqstandyq mūǧalım men ǧalymdar, sondai-aq Japoniia, AQŞ, Avstraliia, Portugaliia, İspaniia, Malta elderınıŋ belgılı pedagogtary keldı. 15 memleketten 120 spiker bılım jüiesınıŋ eŋ özektı taqyryptary boiynşa täjıribe almasady. Ūiymdastyruşysy – «Nazarbaev ziiatkerlık mektepterı» derbes bılım beru ūiymy. Konferensiia Astana qalasy äkımdıgınıŋ qoldauymen ötkızıldı.
Şetelderden aituly, tanymal pedagogtar, ǧalymdar qatysty. Atap aitsaq, Finliandiiadaǧy Iiuviaskiulia universitetı tobynyŋ EduCluster Finland innovasiia jäne syrtqy bailanys direktory Devid Marş, Korei bılım berudı damytu institutynyŋ ǧylymi qyzmetkerı Sung Dji park, Oksford universitetınıŋ professory İram Siraj (Ūlybritaniia), Kembridj universitetı emtihandyq keŋesı ökılı Tim Outs (Ūlybritaniia), Japoniiadaǧy ūlttyq bılım beru saiasatyn zertteu institutynyŋ aǧa ǧylymi qyzmetkerı Toşiia Chichibu, Estoniiadaǧy köptıldı oqytu boiynşa sarapşy Piter Mehisto.
Konferensiia NZM oquşylarynyŋ biımen, änımen, körnekı körmesımen bastaldy. Jiynǧa qatysuşylardy Astana qalasynyŋ äkımı Altai Kölgınov qūttyqtap, olardyŋ jūmysyna sättılık tıledı.
– Pedagogikalyq ideialardy ortaǧa salatyn ıs-şara el Prezidentı jariialaǧan Balalar jyly aiasynda ötıp otyr, baqytty, bılımdı balalar – bızdıŋ bolaşaǧymyz, öitkenı baqytty, tabysty balalar ǧana biık maqsatqa jete alady, – dedı qala äkımı öz sözınde. – Bılım beru sapasyn jaqsartu, balany qazırgı zamanǧa sai zamanaui, sapaly bılımmen qamtamasyz etu – Memleket basşysynyŋ bızge bergen tapsyrmasy. Osy rette qala äkımdıgınıŋ, Bılım basqarmasynyŋ elordalyq ūstazdardy qoldaudyŋ eŋ üzdık modelın körsetıp otyrǧanyn airyqşa aitu qajet. Jaily mektep jasaumen qatar elordada mūǧalımderdıŋ jalaqysyn köteru baǧytynda oŋ özgerıster bar. Soŋǧy ekı jyl ışınde jalaqylary 50%-ǧa, biyl taǧy 25%-ǧa köbeidı. Soŋǧy üş jyl ışınde 200-den astam ūstaz şetelde täjıribe almasyp keldı, 2020-2021 jyldary qala äkımdıgınıŋ 1400 granty, biyl 1000 grant qajet mamandardy daiarlauǧa bölındı. Joldauda aitylǧan ärbır oquşynyŋ bılım alyp, jan-jaqty damuy üşın «Jaily mektep» ūlttyq jobasy qolǧa alyndy. 4000 orynnan 80 myŋ orynǧa arnalǧan 20 ırı mektep salu jobasy strategiiasy Oqu-aǧartu ministrlıgımen, tiıstı organdarmen bırlese qolǧa alynǧaly otyr. 2025 jylǧa deiın Astana qalasynda 120 myŋ oquşy bılım alatyn mektep aşu josparda bar. 2019 jyldan bastap üş jylda 70 myŋnan astam orynǧa arnalǧan bılım ordasy aşylsa, biyl 20 myŋnan astam bala, barlyǧy 100 myŋnan astam oquşy oqu ornymen qamtamasyz etıldı. Materialdyq-tehnikalyq jaraqtandyru boiynşa: 70-ten astam mektep zamanaui jaŋa pänder boiynşa stend-zerthanalarmen jabdyqtaldy. Sapaly kadrlardy daiarlau mäselesıne qatysty intellektualdy mektepter men ortalyq memlekettık organdarmen bırlese otyryp jergılıktı pedkolledj ben pedinstituttarmen qoian-qoltyq jūmys ısteuge, sapaly kadrlardy daiarlauǧa küş salamyz. Qürmettı ūstazdar, konferensiiaǧa qatysuşylar, osyndai jiyndar, täjıribe almasular kerek, äsırese şetelden eŋ üzdık pedagogtar, ǧalymdar özderınıŋ täjıribesımen almasuǧa kelgenı – quantarlyq närse, olarǧa nätijelı jūmys tıleimın. Osy jiynnan alǧan mol täjıribeŋızdı, bılımıŋızdı öz mektebıŋızdegı oquşylardyŋ boiyna darytyp, jetıldıre tüsedı degen senımdemız.
Konferensiiada söz alǧan QR Oqu-aǧartu vise-ministrı Ǧani Beisembaev keŋeske qatysuşylardy bılım salasy üşın maŋyzdy jiynnyŋ bastaluymen qūttyqtap, sättılık tıledı. «XXI ǧasyr – jyldam özgerıster ǧasyry. Jaŋaru, özgerudı kündelıktı ömırden körıp jürsızder» dedı vise-ministr Ǧ.Beisembaev öz sözınde. «Adam tärbiesı, tūlǧany qalyptastyru ısı de bır ornynda tūrmaidy, ünemı ızdenıs, jetılu üstınde. Osy ıste sättılık tıleimın» dedı ol öz sözınde.
Konferensiianyŋ kün tärtıbınde qaralǧan mäseleler: özgermelı älemdegı balalardyŋ damuy, aqparattyq qoǧam konteksındegı funksionaldyq sauattylyq, jas mūǧalımnıŋ käsıbi damuy, inkliuzivtı jäne derbestendırılgen oqytu, qolaily bılım beru ortasyn qūru jäne özge de pedagogika salasyndaǧy sūranysqa ie basymdyqtar söz boldy.
Konferensiianyŋ auqymdy kün tärtıbı «Nazarbaev ziiatkerlık mektepterı» DBBŪ basqarma töraiymy Küläş Şämşidinovanyŋ «Özgermelı älemde balalardy jan-jaqty damytu» atty baiandamasynda aiqyndaldy.
«Bolaşaq joly: zamanaui ürdısterdı qabyldau» atty eŋ kürdelı taqyrypty Finliandiiadaǧy Iiuviaskiulia universitetı tobynyŋ Educluster Finland innovasiialar jäne syrtqy bailanystar jönındegı direktory, filosofiia ǧylymdarynyŋ doktory Devid Marş taldady. Ol halyqaralyq sarapşylar tobynyŋ qūramynda Qazaqstan mūǧalımınıŋ käsıbi standartyn jasauda NIS-pen serıktestıkte jūmys ıstedı.
– Standart balalardyŋ sapaly bılımge qol jetkızudegı tolyq teŋdıgın qamtamasyz etedı jäne mūǧalımnıŋ mansaptyq jolyndaǧy üzdıksız käsıbi öcuıne säikes keledı, – dep Devid Marş «Nazarbaev ziiatkerlık mektepterı» DBBŪ äzırlegen tūjyrymdamalyq qūjattyŋ joǧary sapasyn atap öttı.
«SHARE» halyqaralyq jobasyn Kembridj universitetınıŋ professory Kolin Maklaflin tanystyrdy. Ol NIS-tıŋ barlyq derlık konferensiiasyna qatysyp, şaranyŋ basty tūlǧalarynyŋ bırıne ainaldy.
– Men būl jobamen üş jyldan berı jūmys ıstep kelemın. Zertteuge negızdelgen – mektep alaŋdary. Bız mektepterge därıs beremız, pedagogtarǧa öz täjıribesın zertteuge keŋes etemız, sol arqyly zertteuden praktikaǧa köşu metodikasyn jäne ony jaqsartudy qoldaimyz. Būl konferensiiada erte jastaǧy bılım beruge basa nazar audaryldy. Öitkenı erte jastan bastap sapaly bılım beru, dūrys tärbie körsetu öte maŋyzdy. Keibıreuler oilaidy erte jastaǧy balaǧa bılım beru eŋ oŋaiy dep, menıŋ oiymşa, eŋ kürdelısı osy jastaǧy balany dūrys oqyta bılu der edım. Būl salaǧa bar resursty, küştı salsaq, onyŋ nätijelerın bolaşaqta aiqyn körer edık dep oilaimyn jäne oǧan senımdımın de. NIS-tıŋ älemdık bılım berudegı jaŋaşa moiyndaluy, osy baǧyttaǧy jūmystary öte maŋyzdy. Ol balanyŋ barlyq salada jan-jaqty bolyp ösuıne müddelı. Bız köbıne obektivtı türde balany damytuǧa tyrysamyz da, al onyŋ garmoniialyq ışkı ündestıgın, oi-armanyn qalys qaldyratyn kezımız bar, olardyŋ öz dünietanymyn tanu arqyly damytu, sondyqtan bala oilaudan, armandaudan qalys qalmauy tiıs. Adamdarmen dialog qūryp, jüregımen şynaiy söilesuge, bölısuge üiretemız.
Şyndyǧynda da, Nazarbaev mektebı men universitetı – Qazaqstannyŋ bılım salasyndaǧy brendı.
2010 jyly negızı qalanǧan Nazarbaev universitetı — älemdık deŋgeidegı zertteu universitetıne ainaludy közdeitın memlekettıŋ flagmandyq oqu orny. Būl – qyzmetı derbestık jäne akademiialyq erkındık qaǧidattaryna negızdelgen Qazaqstandaǧy eŋ alǧaşqy universitet.
Elımızde jiyrmaǧa juyq Nazarbaev ziiatkerlık mektepterı bar. Olar bügınde köşbasşy mektepter qatarynda. Nazarbaev ziiatkerlık mektepterı basqa bılım ordalaryna ülgı bolyp keledı. 12 jyldyq bılım beru modelı täjıribesın alǧaşqylardyŋ bırı bolyp engızgen bılım ordasy. Bügıngı konferensiiada pedagogtar men ǧalymdar «Bolaşaqtyŋ mektebı qandai boluy kerek?», «Bolaşaqtyŋ bılım beru jüiesı qandai özgerısterge ūşyraidy?» degen sūraqtarǧa jauapty bırge ızdedı. Şyndyǧynda da, nätijelı jūmys oquşy jetıstıkterınen körınedı degen senımdemız.
