Älemnıŋ basty qūndylyqtary – qoǧamnyŋ bırlıgı jäne ūltaralyq kelısım. Al jalpyqazaqstandyq bırlıktıŋ bıregei modelın qalyptastyruda Qazaqstan halqy assambleiasy maŋyzdy röl atqarady. Elımızde qoǧamdyq-saiasi tūraqtylyqty qamtamasyz etu jäne etnosaralyq qatynastar salasyndaǧy memlekettık jäne azamattyq qoǧam instituttarynyŋ özara ıs-qimyly tiımdılıgın arttyru mındetın assambleialar Dostyq üiı arqyly jüzege asyrady.
Astanadaǧy Dostyq üiınde belgılı qoǧam jäne memleket qairatkerlerı basqaratyn etnomädeni ortalyqtar, ǧylymi-sarapşylyq toptar, Qoǧamdyq kelısım keŋesı, Analar keŋesı, jurnalister kluby, «Parasat» qaiyrymdylyq ısterdı retteu ortalyǧy, «Assambleia jastary» respublikalyq qoǧamdyq bırlestıgı filialy, «Analar amanaty» ortalyǧy, Aqsaqaldar keŋesı, mediasiia kabinetı jūmys ısteidı. Mūnda memlekettık jäne Qazaqstan halyqtarynyŋ ana tılın üirenuıne barlyq jaǧdai jasalǧan. «Mämıle» qazaq tılı kluby qazaq tılınde auyzekı söileuge üiretedı. Sonymen qatar etnostardyŋ tılı men salt-dästürın damytuǧa baǧyttalǧan keşendı jūmystardy 10 etnolingvistikalyq ortalyq jürgızedı, būl ortalyqtar biudjet esebımen qarjylandyrylady. Jyl saiyn, qalalyq assambleianyŋ jūmys josparyna säikes, memlekettık meiramdar, atap aitqanda, Konstitusiia künı, Täuelsızdık künı, Nauryz meiramy, Maslenisa, Sabantoi syndy merekeler atalyp ötedı. Biyldan bastap olardyŋ qataryna Respublika künı qosylyp otyr.
– Jyl basynan berı qalalyq assambleia 38 ıs-şara ūiymdastyrdy, sonyŋ 3-euı – respublikalyq, 35-ı – qalalyq ıs-şara. Halyq diplomatiiasy täjıribesın damyta otyryp, Dostyq üiı öz alaŋynda şeteldık delegasiialardy jiı qabyldaidy. Biyl mūnda Resei, Polşa, Germaniia, Qyrǧyzstan jäne Äzerbaijannan qonaqtar köp keldı. Dostyq üiınde qalalyq QHA qūramyna kıretın barlyq etnomädeni ortalyqtardyŋ jeke kabinetterı bar, – deidı Astana qalasy äkımdıgı janyndaǧy «Qoǧamdyq kelısım» KMM basşysynyŋ orynbasary Nūrken Äbdıǧali.
Bırneşe baǧytta, atap aitqanda, salt-dästürdı zertteu, bi, dekorativtık-qoldanbaly öner, halyq bilerın üiretetın şeberlık klastary boiynşa jobalar belsendı jüzege asyrylady. «ANK Live» tıkelei efir ortalyǧy bazasynda jyl saiyn türlı qalalyq, respublikalyq, tıptı halyqaralyq jobalar jüzege asyrylady. Bırtuar el azamattarymen, qoǧam qairatkerlerımen, ǧalymdar jäne öner maitalmandarymen kezdesuler, ǧylymi-täjıribelık konferensiialar ötkızu dästürge ainalǧan.
Dostyq üiı aşylǧaly berı etnomädeni bırlestıkterdegı şyǧarmaşylyq ūjymdar sany artty. 2018 jyly olardyŋ sany 37 bolsa, qazır 56-ǧa jettı. 2019 jyly 5 şyǧarmaşylyq ūjym «Halyqtyq» degen ataq aldy. Dostyq üiınıŋ tehnikalyq jaraqtandyryluy jastardyŋ boiyndaǧy türlı qabılettı damytuǧa yqpal ettı. 2020 jyldan berı jastardyŋ bastamasymen «Assambleia. Tūlǧa. Taǧdyr» taqyrybynda elımızdıŋ täuelsızdıgı men elordanyŋ qalyptasuyna üles qosqan türlı etnostardyŋ talantty ökılderı turaly beinerolikter seriiasy tüsırıle bastady. Jastar tüsırgen memlekettık merekelerdı memlekettık tılde qūttyqtau jäne mereitoilarǧa arnalǧan beinechellendjder de tanymaldylyqqa ie boldy.
QHA keŋesınde söilegen sözınde Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev: «Qaiyrymdylyq, äleumettık käsıpkerlık, mesenattyq, mediasiia syndy azamattyq belsendılıktıŋ jaŋa türlerı qazırgı taŋda qalypty jaǧdaiǧa ainaldy» dep atap ötkenı esımızde. Osy oraida Dostyq üiınde halyq arasyndaǧy äleumettık osal toptarǧa kömek körsetuge eldı jūmyldyratyn «Parasat» ortalyǧy qūryldy. Ortalyq jūmysyn damytuda elorda jastary volonter retınde qatysyp, ülken üles qosyp keledı. 2021-2022 jyldary jalpy somasy 60 mln teŋgenı qūraityn 70 qaiyrymdylyq şarasy osy ortalyq arqyly ūiymdastyryldy.
Aqparattyq toptar men äleumettık jelılerdegı Qoǧamdyq kelısım keŋesı arqyly tatu körşı bolu, yntymaqtastyqty damytudy nasihattaityn aqparattyq-tüsındıru jūmysy jürgızılıp otyrady. Byltyr Dostyq üiınıŋ jertöle qabaty abattandyrylyp, onda jastarǧa arnalǧan kovorking ortalyqtar jäne assambleia jūmysyna qajet özge de mekemeler ornalasty. Assambleianyŋ jurnalister klubynyŋ müşelerı men etnomädeni bırlestıkterdıŋ blogerlerı jūmyldyrylǧan media-ortalyq qyzmetı de jaqsy jolǧa qoiylǧan. Bır sözben aitqanda, elordanyŋ Dostyq üiı bügınde elımızdıŋ qoǧamdyq-saiasi ömırındegı jastardyŋ äleuetın arttyratyn resurs ortalyǧyna ainalyp otyr.
Biyl elordanyŋ 10 joǧary oqu ornynda «Assambleia künderı» atalyp ötude. Jaqynda sondai ıs-şara L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınde de ūiymdastyrylǧanda, oqu ornynyŋ rektory, tarih ǧylymdarynyŋ doktory, professor Erlan Sydyqov mūndai kezdesuler Ūly dalanyŋ tereŋnen kele jatqan dostyq, toleranttylyq, yntymaqtastyq sözderımen erekşe atalyp ötuı keregın aitty.
– Bızdıŋ oqu ornynda 2013 jyldan bastap Qazaqstan halqy assambleiasynyŋ kafedrasy tabysty jūmys ısteidı. Universitet ǧylymi bılım beru jaǧynan kömek körsetedı. 2022 jyly QHA saiasattanu kafedrasynyŋ bazasynda şeteldık täjıribede teŋdesı joq «Etnopolitologiia» jaŋa bılım beru magistrlık baǧdarlamasy aşyldy. Onda 21 magistrant oqidy. Qazaqstan halqy assambleiasymen yntymaqtastyq basymdyqqa ie, bızdıŋ JOO qabyrǧasynda arnaiy kelgen qonaqtar därıs oqidy, student jastarmen bırlesken jobalar jüzege asady, – dedı ol.
QHA keŋesınıŋ müşesı, Qazaqstannyŋ «Vainah» şeşenderı men inguştary qauymdastyǧynyŋ teŋ töraǧasy Iýsup Keligov Qazaqstan täuelsızdıgın damytudyŋ tarihi negızderın atap öttı.
– Bügıngı jastar tūraqty jäne qarqyndy damyp kele jatqan elde tūrady, öitkenı bügınde bız qoǧamdyq kelısım tūraqtylyǧy, auyrtpalyqsyz jäne soǧyssyz bırlık pen tatulyqtyŋ kuäsı bolyp otyrmyz. «Bız teŋbız jäne ärtürlımız» qaǧidaty elımızdı damytyp, nyǧaitqysy jäne ömırımızdı körkeitkısı keletınderge arnalǧan, – dep atap öttı ol.
